Haftanın Tarihine Bakış

Kurtuluş Savaşı'nda 31 Mart 1921'de karşı taarruz başlatan Türk ordusu, 1 Nisan 1921'de Yunanları püskürterek II. İnönü Savaşı'nı kazandı.

İstanbul ve Ankara hükümetleri temsilcilerinin de katıldığı ve 21 Şubat 1921'de başlayan Londra Konferansı'nda bir sonuç çıkmayacağı anlaşılınca, İngilizlerin desteğini de alan Yunan ordusu, 23 Mart'ta Uşak ve Bursa üzerinden Afyon ve Eskişehir'e doğru iki koldan taarruza geçti. İngiltere Başbakanı Lloyd George, Londra'da Yunan delegelerine ''Türklere karşı taarruza geçmekte serbest olduklarını'' bildirmişti.

Adapazarı'nı 26 Mart'ta, Afyon'u 27 Mart'ta işgal eden Yunanların aynı tarihte İnönü mevzilerine taarruz etmeleriyle II. İnönü Savaşı başladı. Silah ve sayıca üstün durumda olan Yunan ordusu, Türk kuvvetlerinin şiddetli savunması karşısında yıprandı. 31 Mart'ta Metristepe'deki 10. Yunan Tümeni'nin geri çekilmesinin ardından karşı taarruza geçen Türk birlikleri, II. İnönü Savaşı'nı kazandı.

Bu zafer, Milli Mücadele sürecinin dönüm noktalarından biri oldu ve Fransa, Ankara ile anlaşmanın yollarını aramaya başladı.

- Belli başlı öteki olaylar

25 Mart

1611- Evliya Çelebi doğdu.

1807- İngiltere parlamentosu köle ticaretini yasakladı.

1912- Türk Ocakları kuruldu.

1957- Roma'da bir araya gelen Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, Avrupa Ekonomik Topluluğu (EEC-Avrupa Ortak Pazarı) ve Avrupa Atom Enerjisi Komisyonunun (EURATOM) kurulmasına ilişkin 'Roma Antlaşması'nı imzaladı.

1960- Güney Afrika'da Johannesburg'da tüm siyah politik örgütler feshedildi.

1976- İktisatçı ve tarihçi Şevket Süreyya Aydemir, Ankara'da öldü. ''Tek Adam'', ''İkinci Adam'' yapıtlarıyla tanınan Aydemir, 1897'de Edirne'de doğmuştu.

1999- Sırbistan, NATO'ya savaş ilan edip BM'ye bildirince, NATO üyesi Türkiye de bu ülkeyle resmen savaşa girmiş oldu. Türkiye, uzun yıllar sonra ilk kez bir savaşta resmi taraf durumuna geldi.

2009- BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu ve yanındaki beş kişi, bulundukları helikopterin Kahramanmaraş yakınında düşmesi sonucunda yaşamını yitirdi.

2010- Akdamar Kilisesi'nde yılda bir gün ayin yapılmasına karar verildi. İlk ayin 19 Eylül'de gerçekleştirildi.

2015- Alman Lufthansa'ya ait Germanwings havayolu şirketinin Barselona'dan Düsseldorf'a giden Airbus A320 tipi uçağının Fransa'nın güneyinde düşmesi sonucu 6 uçuş görevlisi ve 144 yolcu hayatını kaybetti. 27 yaşındaki yardımcı pilot Andreas Lubitz’in uçağı "bilinçli olarak düşürdüğü" açıklandı.

2016- Irak'ın Babil kentindeki bir stadyumda futbol maçı oynandığı sırada intihar saldırısı düzenlendi. Terör örgütü DEAŞ'ın üstlendiği saldırıda 32 kişi hayatını kaybetti, 70 kişi yaralandı.

2017- İsviçre'nin başkenti Bern'de, terör örgütü PKK yandaşlarınca düzenlenen mitingde "Kill Erdogan" (Erdoğan'ı öldürün) pankartı açılarak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hedef gösterildi.

2017- ABD Başkanı Donald Trump, Obamacare'in iptalini öngören yeni sağlık sigortası tasarısını yeterli "evet" oyuna ulaşılamayacağı için geri çekti.

26 Mart

1827- Besteci Ludwig Van Beethoven öldü.

1931- Ölçüler Kanunu'nun kabul edilmesiyle ''okka, endaze'' gibi eski ölçülerin yerine ''kilo, gram, metre, litre'' gibi yeni ölçülerin kullanılması öngörüldü.

1942- Naziler, Yahudileri Polonya'daki Auschwitz kampına götürmeye başladı.

1966- ABD Başkanı Johnson'un özel uçağıyla 2 Şubat'ta tedavi için götürüldüğü Washington'da komadan çıkamayan Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Ankara'ya getirildi.

1971- Güney Pakistan, Bangladeş adını alarak bağımsızlığını ilan etti. Doğu Pakistan'da iç savaş çıktı.

1971- Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, 12 Mart Muhtırası üzerine istifa eden Süleyman Demirel'in yerine başbakanlığa atanan Nihat Erim'in kabinesini onayladı. Profesör Türkan Akyol (Sağlık Bakanı), ilk kez bir kadın bakan olarak parlamento dışından hükümet üyesi oldu.

1971- İstanbul'da iki kıta birleşti. Boğaz Köprüsü'nün 57. ünitesinin de yerine konulmasıyla kentin Asya ve Avrupa yakaları birbirine bağlandı.

1979- Mısır ile İsrail arasında savaş durumunu sona erdiren anlaşma, Washington'da, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ile İsrail Başbakanı Menahem Begin tarafından imzalandı. ABD Başkanı Jimmy Carter da tanık olarak anlaşmaya imza attı.

1997- Gazeteci yazar Turhan Dilligil hayata gözlerini yumdu.

2002- İsrail'de ''Uluslararası Geçici Mevcudiyet''e ait araca düzenlenen saldırıda Türk Binbaşı Cengiz Toytunç şehit oldu, Yüzbaşı Hüseyin Özarslan yaralandı.

2012- Türkiye, Şam Büyükelçiliğinin bütün faaliyetlerini askıya aldı.

2015- Suudi Arabistan öncülüğündeki Arap ülkeleri koalisyonu, Yemen'de ilerleyişini sürdüren Husilere karşı "Kararlılık Fırtınası" askeri operasyonu başlattı.

2015- İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeni turu, ay sonunda çerçeve anlaşmaya varılması hedefiyle ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ve İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif arasında İsviçre'nin Lozan kentinde başladı.

2016- İngiltere'nin önde gelen gazetelerinden The Independent son kez basıldı. Son kağıt baskısıyla okuyucularına veda eden gazete, sadece internet üzerinden yayım yapma kararı aldı.

2016- Afganistan'ın güneyindeki Helmand kentinde ABD güçlerine ait insansız hava aracı ile düzenlenen iki saldırıda 30 Taliban militanı öldürüldü.

2017- Galatasaray Kulübü Yönetim Kurulunca yapılan olağanüstü toplantıda, FETÖ ile ilişkileri nedeniyle disipline sevk edilen Hakan Şükür ve Arif Erdem'in kulüp üyeliğine son verildi.

2018- Sosyal paylaşım sitesi Facebook'un mobil uygulamaları aracılığıyla, Android işletim sistemini kullanan akıllı telefonlarda kullanıcılara ait SMS ve arama geçmişi verilerini kaydedip kullandığı ortaya çıktı.

27 Mart

425- İmparator II. Theodosius zamanında İstanbul'da, ''Auditorium'' adıyla ilk yüksekokul açıldı. Okuldaki 31 eğitimci, Latince ve Grekçe hitabet ve gramer, hukuk ve felsefe dersleri vermeye başladı.

1923- Trabzon Milletvekili Ali Şükrü Bey, Ankara'da Topal Osman'ın adamları tarafından öldürüldü.

1945- ''Aşk-ı Memnu" eserinin yazarı edebiyatçı Halit Ziya Uşaklıgil vefat etti.

1962- Merkezi Paris'te bulunan Uluslararası Tiyatro Enstitüsünün (ITI) girişimiyle bu gün Dünya Tiyatro Günü olarak kutlanmaya başlandı.

1976- Türkiye-ABD Savunma İşbirliği Anlaşması, iki ülkenin Dışişleri Bakanları İhsan Sabri Çağlayangil ve Henry Kissinger arasında Washington'da imzalandı. Anlaşmaya göre, Türkiye üslere izin çıkaracak, ABD de Türkiye'ye yardımda bulunacaktı.

1977- Kanarya Adaları'nın Tenerife Havaalanı'nda uçuşa geçen Hollanda Havayollarına ait yolcu uçağı, yine havalanmak üzere olan Pan Am uçağı ile pistte çarpıştı. Kazada 575 kişi öldü.

1987- ''Hora'' (Sismik-1) gemisinin, petrol aramak için Ege'nin uluslararası karasularına açılmasının Yunanistan'ın petrol aramaları için açıkladığı tarihe rastlaması, iki ülkenin silahlı kuvvetlerini alarma geçirdi. Kriz, 28 Mart'ta NATO ve ABD'nin devreye girmesiyle donduruldu.

1996- ABD Başkanı Bill Clinton, eşi Hillary Clinton ve kızı Chelsea Clinton ile bir dizi temasta bulunmak üzere Türkiye'ye geldi.

2000- Vladimir Putin, Rusya Devlet Başkanlığına seçildi.

2015- Somali'nin başkenti Mogadişu'da, Eş-Şebab militanları tarafından bir otele düzenlenen saldırıda 14 kişi hayatını kaybetti.

2015- Amerikalı astronot Scott Kelly ve Rus kozmonot Mikhail Kornienko, Soyuz uzay aracıyla bir yıl kalacakları Uluslararası Uzay İstasyonu'na gönderildi.

2015- İngiltere'de bir Türk hastaya ilk kez durmuş ancak yeniden çalışılır hale getirilen kalp nakledildi.

2016- Pakistan’ın Pencap eyaletinin başkenti Lahor'da bir lunaparkta düzenlenen saldırıda 70 kişi hayatını kaybetti, 25'i ağır 100'den fazla kişi yaralandı. Saldırıyı Pakistan Talibanı'na bağlı Cemaat-ul Ahrar grubu üstlendi.

2017- 16 Nisan'da yapılacak anayasa değişikliğine ilişkin halk oylaması için yurt dışında yaşayan seçmenler sandık başına gitti. Oy verme işleminin başladığı 6 Avrupa ülkesinde ilk gün 37 bin 782 seçmen oy kullandı.

2017 - Bilim adamları DNA onarımını engelleyen kritik bir moleküler bağlantı keşfetti.

28 Mart

1910- İstanbul'daki ilk trafik kazasında bir kişi yaralandı.

1920- Kilis'ten 26 Mart sabahı hareket eden Fransız kuvvetleri, Kilis-Antep yolunu kapatan Teğmen Şahin komutasındaki milli kuvvetlerle çarpıştı. Şahin Bey şehit düştü, Fransız kuvvetleri Antep'e girdi.

1939- İspanya İç Savaşı, Franco'nun Madrid'i almasıyla bitti.

1944- Adapazarı ve civarındaki depremde 2 bin 831 kişi öldü.

1961- Anayasanın halkoyuna sunulması hakkındaki kanun kabul edildi.

1962- Üniversitelerden atılan 147 öğretim üyesinin görevlerine dönmelerini sağlayan kanun benimsendi.

1965- ABD'de, Martin Luther King'in önderliğinde Alabama'da 25 bin kişi hakları için yürüdü.

1966- Doktorların, rahatsızlığı nedeniyle görevine devam edemeyeceği kararı verdiği Cemal Gürsel'in yerine Cevdet Sunay Cumhurbaşkanı seçildi.

1969- Manisa ve çevresindeki 6,6 büyüklüğündeki depremde 53 kişi öldü.

1970- Gediz'de 7,2 büyüklüğündeki depremde bin 86 kişi öldü.

1973- ''Baba'' (1972) filmindeki rolüyle en iyi erkek oyuncu dalında Oscar ödülüne layık görülen Marlon Brando, sinema sektörünün Kızılderililere karşı tutumunu protesto ederek ödülü reddetti.

1982- Türk Parasının Kıymetini Koruma Kararı yürürlüğe girdi.

1988- Türkiye'de kendisine yapay kalp takılan ilk kişi Halit Şahin öldü.

2004- Yerel seçimler yapıldı. Seçimlere ilk kez katılan AK Parti yüzde 41, CHP ise yüzde 18 oy aldı.

2010- Galatasaray Kulübü'nün eski başkanlarından Özhan Canaydın 67 yaşında vefat etti.

2015- Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başbakanlığı döneminde çalışma ofisine dinleme cihazı konulmasıyla ilgili Romanya'da yakalanan ve iade edilmelerine karar verilen eski emniyet müdürü Sedat Zavar ve eski polis memuru İlker Usta İstanbul'a getirildi.

2017- New York Güney Bölge Savcılığı, Halkbank Genel Müdür Yardımcılarından Mehmet Hakan Atilla'nın iş adamı Rıza Sarraf davası kapsamında New York'ta tutuklandığını duyurdu.

2018- Google, Android işletim sisteminde Java programlama dilini kullandığı Oracle'a tazminat ödemeye mahkum edildi.

29 Mart

1430- Osmanlılar, Selanik ve İyonya'yı fethetti.

1827- Beethoven, Viyana'da 10 bin kişinin katıldığı törenle toprağa verildi.

1903- Marconi'nin telsiz sistemi aracılığıyla Londra ve New York arasında düzenli haber akışı başladı.

1919- Batı Afrika ve Brezilya'da güneş tutulmasını izleyen Londra Kraliyet Bilim Derneğinden bilim adamları, Albert Einstein'ın ''genel rölativite teorisi''ni doğruladı.

1956- İlk Türk sinemacılardan Fuat Uzkınay öldü.

1957- Kıbrıs'ta gerginliğin tırmanması üzerine Ada'da sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

1966- Leonid Brejnev, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreterliğine getirildi. Brejnev, ABD'nin Vietnam politikasını kınadı.

1968- Türkiye'de ilk böbrek nakli, İstanbul'da Doktor Atıf Taykurt ve ekibi tarafından gerçekleştirildi.

1979- Uganda'da İdi Amin rejimi askeri darbeyle devrildi, İdi Amin kaçtı.

1982- ''Carmina Burana''nın Alman bestecisi Carl Orff 87 yaşında Münih'te öldü.

1989- DYP Siirt Milletvekili Abdurrezak Ceylan, TBMM'de bir tartışma sırasında vurularak öldürüldü. ANAP Siirt Milletvekili İdris Arıkan olayın zanlısı olarak tutuklandı.

1989- Londra'da dünyanın ilk ''tüp beşizler''i doğdu.

1999- Eski TÜSİAD başkanlarından iş adamı Ali Koçman vefat etti.

2004- Romanya, Bulgaristan, Slovenya, Slovakya, Litvanya, Estonya ve Letonya NATO'nun yeni üyeleri oldu, NATO'ya üye ülke sayısı 26'ya yükseldi.

2005- Muğla yöresinin en ünlü türkülerinden ''Ormancı''nın kahramanlarından Mustafa Şahbudak 83 yaşında vefat etti.

2007- Van'da, Kültür ve Turizm Bakanlığınca restore edilen Akdamar Adası'ndaki tarihi Ermeni kilisesi, ''Akdamar Anıt Müzesi'' olarak açıldı.

2010- Moskova metrosunda iki kadın intihar eylemcisi tarafından düzenlenen iki saldırıda 37 kişi hayatını kaybetti.

2012- Eski bakanlardan Hurşit Kemal Cantürk 86 yaşında vefat etti. Cantürk, 20 Eylül 1980'de kurulan Bülend Ulusu hükümetinde dışarıdan Ticaret Bakanlığı yapmıştı.

2015- Özbekistan'da 1990 yılından bu yana iktidarda bulunan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov, cumhurbaşkanı seçiminde oyların yüzde 90,39'unu alarak dördüncü döneminde görevine devam etti.

2016- Mısır Havayolları'na ait bir yolcu uçağı, kaçırıldıktan sonra Güney Kıbrıs Rum yönetimindeki Larnaka Havaalanı'na indi. 81 yolcu ve 7 kişilik mürettebatın bulunduğu uçağı kaçıran Mısır vatandaşı Seyfettin Mustafa yakalandı.

2016- Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başbakanlığı döneminde çalışma ofisine dinleme cihazı konulmasıyla ilgili Romanya'da yakalanan ve İstanbul'a getirilen eski emniyet müdürü Sedat Zavar ve eski polis memuru İlker Usta tutuklandı.

2017- Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) koalisyon güçleri ile koordineli olarak 24 Ağustos 2016'da Suriye'nin kuzeyindeki terör hedeflerine yönelik başlattığı Fırat Kalkanı Harekatı'nın sona erdiği açıklandı.

2018- Tiyatro oyuncusu Süreyya Küçük, 57 yaşında İstanbul'da vefat etti.

30 Mart

1432- Fatih Sultan Mehmet, Edirne'de dünyaya geldi.

1856- Osmanlı Devleti, Fransa, İngiltere ve Sardinya-Piemonte; Rus Çarlığı ile Kırım Savaşı sonunda Paris Anlaşması'nı imzaladı.

1924- Ankara Müftüsü Mehmet Rifat (Börekçi) Efendi, Diyanet İşleri Başkanlığına atandı.

1938- Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, Atatürk'ün hastalığına ilişkin ilk resmi bildiriyi yayımladı.

1951- ABD'de, Ethel ve Julius Rosenberg çifti, Sovyetler Birliği hesabına çalıştıkları ve ABD'nin nükleer sırlarını bu ülkeye sattıkları iddiasıyla idama mahkum edildi. İdamlar, 1953 haziranında infaz edildi.

1971- Ezanın Türkçe okunması için Senato'ya yasa önerisi verildi.

1972- Ordu'nun Ünye ilçesindeki NATO Hava Üssü'nde görevli üç İngiliz teknisyenini 27 Mart'ta kaçıran Mahir Çayan ile dokuz arkadaşı, Tokat'ın Niksar ilçesine bağlı Kızıldere köyünde saklandıkları evde ölü ele geçirildi. Üç İngiliz de aynı evde ölü bulundu. Ertuğrul Kürkçü sağ yakalandı.

1981- ABD Başkanı Ronald Reagan, Washington'da bir suikast girişiminde vurularak yaralandı.

1998- AB, Rum kesimi ile üyelik görüşmelerine başladı. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, ''AB 34 yıllık haksızlığa son damgayı vurdu.'' dedi.

2012- Zorunlu eğitimi kademeli olarak 12 yıla çıkaran kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda yasalaştı.

2015- Myanmar'da 16 etnik isyancı örgüt, iki yıl süren görüşmelerin ardından ateşkes için taslak metin üzerinde anlaşmaya vardı.

2016- Yargıtay 16. Ceza Dairesi, İstanbul Güngören'de 2008'de 17 kişi ile anne karnındaki bir bebeğin öldüğü, 90 kişinin yaralandığı bombalı saldırıya ilişkin davada, iki sanığa 18'er kez verilen "ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası" ile diğer altı sanığın çarptırıldığı hapis cezalarını onadı.

2017- FETÖ'nün 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminde darbeci generali vurduktan sonra şehit edilen Astsubay Ömer Halisdemir'in annesi Fadimana Halisdemir, 69 yaşında Niğde'de hayatını kaybetti.

2018- Iğdır'da kaçak göçmenleri taşıyan bir minibüsün aydınlatma direğine çarparak alev alması sonucu 17 kişi hayatını kaybetti, 36 kişi yaralandı.

31 Mart

1848- Margaret ve Kate Fox adlı iki kız kardeş, ruhlar dünyasıyla ilişki kurduklarını iddia ederek ''ilk profesyonel medyumlar'' oldu.

1889- Paris'te, 1789 Fransız Devrimi'nin 100. yıl dönümü için, Gustav Eiffel tarafından yapılan Eyfel Kulesi açıldı.

1901- Avusturya Macaristan Başkonsolosu Emile Jelinek'in Daimler'e ısmarladığı dört silindirli araç, sahibine teslim edildi; Jelinek yeni aracına kızı ''Mercedes''in adını verdi.

1920- İstanbul'un işgali üzerine Anadolu'ya geçen aydınlar arasında bulunan Yunus Nadi (Abalıoğlu) ile Halide Edip (Adıvar), yolda buluştuklarında, Ankara'ya ulaşır ulaşmaz, "Anadolu Ajansı'' adıyla bir haber ajansı kurulmasını, Mustafa Kemal Paşa'ya önermeyi kararlaştırdı.

1921- II. İnönü Savaşı'nda, Türk ordusunun karşı taarruzu başladı.

1923- Londra'da toplanan İtilaf Devletleri temsilcileri, Türkiye'nin 8 Mart'taki notasına cevap vererek, Lozan'da kesintiye uğrayan görüşmeleri sürdürmeye çağırdı. Türkiye çağrıyı 7 Nisan'da kabul etti.

1925- Şeyh Sait Ayaklanması'nın olduğu bölgede, Divanı Harb'in verdiği idam cezalarının onay gerektirmeden yerine getirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi.

1928- Torbalı'da 7,0 büyüklüğündeki depremde 50 kişi öldü.

1930- Afet (İnan) Hanım, partiye üye yazılan ilk kadın oldu.

1965- Amerika, Vietnam'a 3 bin 500 deniz piyadesi göndererek sıcak savaşın içine girdi.

1975- Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (39. Hükümet), Süleyman Demirel başkanlığında kuruldu.

2015- Berkin Elvan'ın ölümüne ilişkin soruşturmayı yürüten İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Memur Suçları Bürosu Savcısı Mehmet Selim Kiraz, DHKP-C'li teröristler tarafından adliyedeki odasında rehin alındı. Teröristler Savcı Kiraz'ı şehit etti.

2015- ABD Başkanı Barack Obama, Mısır'a, Raiba'tul Adeviyye Meydanı'nda binden fazla göstericinin öldürülmesinin ardından F-16 uçakları, Harpoon füzeleri ve M1A1 tank teçhizatı gönderilmesini durduran başkanlık emrini kaldırarak, askeri yardımların önünü açtı.

2016- Hindistan'da tadilat halindeki bir köprünün işlek bir yolun üzerine çökmesi sonucu 23 kişi öldü, 80 kişi yaralandı. Köprüyü inşa eden şirketin yetkilileri gözaltına alındı.

2016- Türkiye Atletizm Federasyonu (TAF) Disiplin Kurulu, geriye dönük incelemede, 2007 Dünya Şampiyonası'nda alınan numunelerinde yasaklı maddeye rastlanan milli atlet Elvan Abeylegesse'ye iki yıl men cezası verdi.

2017- Sinema ve tiyatro sanatçısı Halit Akçatepe, 79 yaşında Ataşehir'de tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.

2017- Peru'da bilim insanları Mars ikliminin oluşturulduğu patates laboratuvarından ilk ürünü aldı.

2018- TRT sanatçısı Mükerrem Kemertaş, 80 yaşında İzmir'de hayatını kaybetti.