(Özel) Mersin Serbest Bölgesi'nde Kurdan Kaynaklı Olumsuzluklara Rağmen İstihdam Yüzde 25 Arttı
Türkiye’nin ilk serbest bölgesi olan İçel Serbest Bölgesi’nde, döviz kurlarındaki aşırı yükselmeye bağlı olarak yaşanan ekonomik olumsuzluklara rağmen, istihdam 2018’de yüzde 25 artarak 10 bin 200’e çıktı. MESBAŞ Genel Müdürü Edvar Mum, geçen yıl ilk 6 ayda ticaret hacminde yüzde 16’lık artış yakalamalarına rağmen, ekonomik olumsuzluklar nedeniyle bu oranın ikinci 6 ayda yüzde 1’e gerilediğini ve 2018’i 2,9 milyar dolarlık ticaret hacmiyle 2017’deki aynı seviyede kapattıklarını söyledi.
Mum, 2018’de 2017’ye göre biraz daha fazla üretim ruhsatlı firmaların gelişi dolayısıyla istihdamda artış olduğunu vurguladı.
“Krizin etkisiyle bölgedeki ticaret hacmi ikinci 6 ayda azaldı”
İçel Serbest Bölgesi’ndeki ticaret hacmini son iki yılı karşılaştırarak değerlendiren Mum, 2017’de 2,9 milyar dolar olan ticaret hacminin 2018’de yüzde 1 artışla yine 2,9 milyar dolar olarak aynı seviyede gerçekleştiği bilgisini verdi. 2017 başında ticaret hacminde yaptıkları tahminlerde, 2018’de 3 milyar doların üzerine çıkmayı beklediklerini dile getiren Mum, “Nitekim bölgede 2018’in ilk 6 ayında gerçekleşen ticaret hacmi, bir önceki yıla göre yüzde 16 artış kaydetmişti. Ancak, ikinci 6 ayda özellikle ülke içi krizin etkileri nedeniyle işlemlerde azalma oldu ve bu azalma nedeniyle ilk 6 aydaki yüzde 16 artış, sene sonunda bir önceki yılla paralel hale geldi ve aynı seviyede kapatmış olduk” dedi.
İçel Serbest Bölgesi’nde faaliyetler ve ruhsatların uzun süreli verildiğine işaret eden Mum, bundan dolayı firmaların kriz nedeniyle bölgeden gitmelerinin söz konusu olmadığını belirterek, “Ancak, faaliyetleri yavaşlayanlar ve azalanlar oldu. Bazı sektörler hiç etkilenmedi ama bazı sektörler krizden etkilendi. Firma gidişi olmamasına rağmen ikinci 6 ayda ticaret hacminde bazı sektörlerde azalmalar oldu. Örneğin, alım satım yapıp ülke içerisindeki üretimlere hammadde ve ara madde satan şirketlerin faaliyetleri azaldı. Ama doğrudan yurt dışı satış yapan firmalar bundan etkilenmedi” diye konuştu.
“2018’de istihdam 10 bin 200’e çıktı”
Bölgenin, döviz kurlarındaki hareketlilik ve aşırı yükselmeden etkilenmesine rağmen istidamın artmasını değerlendiren Mum, şu anda bölgede 299’u yerli, 134’ü yabancı 433 firmanın yer aldığını söyledi.
Mum, bölgede yatırım alanları tamamlandığı için daha çok kiracı firmaların yer aldığına dikkat çekti. Üretim bazlı çalışan firmaların yanı sıra ağırlıklı olarak Suriye menşeli firmalar olmak üzere Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya satış yapan firmaların da İçel Serbest Bölgesi’ni tercih ettiklerini vurgulayan Mum, “Çünkü gümrük dışı bir alanda faaliyet yapmak ve üretim faaliyetlerindeki kurumlar vergisi istisnalarından yararlanmak onlar için bir avantaj. Yaptıkları üretimin en az yüzde 85’ini yurt dışına gönderdiklerinde çalıştırdıkları işçilerin ücretlerinden de vergi kesintisi yapılmıyor. Bunu kullanmak isteyen firmaların gelişinden ve kiracı statüsündeki üretime dayalı firmaların da bulunmasından dolayı istihdam arttı. 2017 yılında 8 bin 200 civarında olan istihdam, 2018’de 10 bin 200’e çıktı ve önemli bir artış oldu. Dolaylı sağlanan istihdamla bu rakam 11 bin 500’e kadar çıkıyor. İçel Serbest Bölgesi’nin sağladığı bu istihdam hem ilimiz hem ülkemiz için önemli bir rakamdır” ifadelerini kullandı.
“İçel Serbest Bölgesi ülkeye önemli bir katkı yapıyor”
İçel Serbest Bölgesi’nin gerek oluşturduğu istihdam gerek yıllık ortalama 3 milyar dolarlık işlem yapılması, bankalardan yapılan transferler ve buna bağlı işlemlerle Türkiye’ye katkı sağladığının altını çizen Mum, “Burada elde edilen kazançlar da ülke bazında dolaylı olarak kazanç sağlıyor. Devletin burayı kiralamasından elde edilen gelirler, bölgeye giren-çıkan malların özel hesaba yaptıkları ödemelerden katkılar var. Şirketin kendi gelirlerinden verdiği paylardan katkı sağlanıyor. Bunun yanı sıra bölgede yapılan işlemlerde bölge içi transfer yıllık yaklaşık 800 bin ton, ulusal bazda 1 milyon 800 bin ton civarında mal taşınıyor. Bu da ülke içerisinde başta İçel olmak üzere diğer illerdeki firmalara yaptırılıyor. Bu da sektöre bir kazanç sağlanıyor. Öte yandan, bölgedeki limanımıza yanaşan yılda ortalama 300 gemiden de katkı sağlanıyor. Ayrıca, buradaki üretimlerin tüm hammaddesi ve ara maddesi Türkiye’den geldiği için Türkiye’nin ihracat kapasitesini artırıyor. Bütün bunları değerlendirdiğimizde İçel Serbest Bölgesi ülkeye önemli bir katkı yapıyor” şeklinde konuştu.
Türkiye’de 18 serbest bölge olduğunu ve bunların yıllık gerçekleştirdiği toplam işlem hacminin 20 milyar dolar olduğunu söyleyen Mum, İçel Serbest Bölgesi’nin, gerçekleştirdiği 2,9 milyar dolarlık ticaret hacmiyle Ege Serbest Bölgesi’nin ardından ikinci sırada yer aldığını ifade etti.
“İçel Serbest Bölgesi’nin, 2019’da 2,9 milyar dolar ticaret hacmini koruyacağını bekliyoruz”
2019 yılı hedeflerine ilişkin bilgi de veren Mum, şu aralar belirsizliğin hakim olduğunu dile getirerek şunları söyledi: “Geçtiğimiz yılın ikinci 6’ncı ayındaki süreçten sonra muhtemelen bu yılın ilk 6 ayındaki faaliyetler 2019’un sonuçlarını ortaya koyacaktır. İçel Serbest Bölgesi’nin 2,9 milyar dolar ticaret hacmini koruyacağını bekliyoruz. Ancak, yıl içerisinde olumlu gelişmeler olursa 3 milyar doların üzerinde bir hedef tutturabiliriz ama hangi seviyede olacağını 3’üncü ve 6’ncı aydan sonra görebiliriz. Çünkü 3’üncü ve 6’ncı aylar kritik aylar. Bazı sektörlerdeki etkilenmeler azalır ve düzelmeler olursa bölgenin ticaret hacmi de yükselecektir.”