Eryavuz, 'Mithat Paşa Değerli Bir Devlet Adamıdır'

Mithat Paşa’nın Osmanlı yenilikçileri arasında ekonomiye ve halk örgütlenmesine gereken önemi veren tek devlet adamı olarak öne çıktığını anlatan İzmir işadamı Halil Eryavuz, “Türk toplumunda ekonomik yapı değişikliğini ve demokratikleşme sürecini başlatanlardan biridir. Sosyal demokrasinin öncüsü de sayabiliriz. Eğer Mithat Paşa’nın uğraş ve uygulamaları merkezi yönetimden gereken desteği görebilse ve bugünkü Türkiye topraklarına da yansıyabilseydi belki Osmanlı devleti çağı yakalayabilir ve çözülüp çökmekten kurtulabilirdi. Osmanlı Devleti kurtulamazsa bile, Türkiye şimdikinden çok değişik bir ülke olabilirdi. Mithat Paşa, rejimi demokratikleştirme yönetimi ve ekonomiyi çağdaşlaştırma ve özellikle de halkı örgütleyip güçlendirme yolundaki atılımlarının bedelini çok ağır biçimde ödemiştir; hatta Taif’e sürgün edilip, belirli bir süre sonrada boğdurularak can vermiştir” dedi.

Mithat Paşa’nın 1876 yılında ilk anayasa olan Kanun-i Esasi’yi yazdığını da ifade eden Eryavuz, “Köylüye odaklı kalkınma, ilk kooperatifçilik, köy kente geçiş sürecini başlatmıştır. Öte yandan, kalkınmanın fizik alt yapısını oluşturmuş, Irak’ta toprak reformu, kalkınma ve petrol gibi konuları şekillendirmiştir. Küçülme döneminde imparatorluğun egemenlik alanını genişleterek, Ziraat Bankası’nın temelini atarak, tarım kredi kooperatif birliklerine destek olmasını sağlamıştır” diye konuştu.