Ekonomide 2018 Böyle Geçti (3)

Türkiye ekonomisinin 2019-2021 dönemi yol haritası, Yeni Ekonomi Programı (YEP) ile çizildi. Enflasyonla mücadele kapsamında "Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı" hayata geçirildi.

AA muhabirlerinin derlemelerine göre, ekonomiye ilişkin 3 yıllık yol haritasının çizildiği Orta Vadeli Program, YEP adıyla duyurulurken, 2021'de enflasyonun yüzde 6'a indirilmesi, işsizliğin yüzde 10,8'e düşürülmesi ve büyümenin de yüzde 2,8 olması hedeflendi.

İlgili bakanlıklar ve iş dünyasının katılımıyla "Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı" açıklandı. Programda, işletmelere ve KOBİ'lere sağlanacak finansman desteğinden katılım gösterecek firmalarca uygulanacak yüzde 10'luk indirime kadar çeşitli önlemler yer aldı.

Spekülatif kur ataklarına tedbir olarak, döviz üzerinden yapılan menkul, gayrimenkul alım satım ve kiralama sözleşmelerinin 30 gün içinde Türk lirasına dönüştürülmesine ilişkin karar alındı.

Ticaret Bakanlığınca Türkiye'de üretilen malların etiketlerine, Yerli Üretim Logosu'nun konulması zorunlu hale getirildi, e-ticarette de güven damgası uygulamasına geçildi.

- ÖTV-KDV indirimleriyle piyasa rahatladı

İç piyasayı canlandırmak amacıyla konut satışlarında KDV oranlarının yüzde 18'den yüzde 8'e, tapu harçlarının binde 20'den binde 15'e düşürülmesi uygulaması yıl sonuna kadar uzatıldı. Mobilyada KDV oranı yüzde 18'den yüzde 8'e indirilirken, beyaz eşyada ÖTV oranları da sıfırlandı. Söz konusu dönemde 1600 cc altı motorlu araçlarda ÖTV oranları 15'er puan düşürüldü, ticari araçlarda KDV oranları da yüzde 18'den yüzde 1'e indirildi.

- 20 yıllık rüya gerçek oldu

İstanbul'a yapılan üçüncü havalimanının ilk etabı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle hizmete açıldı. Tamamlandığında yıllık 200 milyon yolcu kapasitesiyle dünyanın en büyüğü olacak yeni havalimanına "İstanbul Havalimanı" adı verildi.

Uzay teknolojileriyle ilgili politika ve stratejileri belirleyecek Türkiye Uzay Ajansının kurulmasıyla 20 yıllık rüya gerçeğe dönüştürülürken, savunma sanayisinde Altay tankının seri üretiminin de aralarında bulunduğu sözleşmeler imzalandı.

- Türkiye'nin en büyük VDMK ihracına 2,43 kat talep

Türkiye'nin en büyük varlığa dayalı menkul kıymet (VDMK) ihracı başarıyla tamamlandı. İhraca 118 farklı yatırımcıdan 2,43 kat talep geldi ve toplam 3,15 milyar lira nominal değerli VDMK'lerin tamamı satıldı.

Türkiye'nin gelir vergisi rekortmeni 53 milyon 583 bin 488 lira vergi tahakkuk ettirilen ve yıl içerisinde hayatını kaybeden Şarık Tara olurken, Kurumlar Vergisi'nde ise ilk sırada Merkez Bankası yer aldı.

Dünya Bankası'nın yayımladığı "İş Yapma Kolaylığı 2019" Raporu'nda Türkiye bir önceki yıla göre 17 sıra yükselerek, 190 ülke arasında 43'üncülüğe yerleşti.

2018 yılında ekonomide öne çıkan olaylar şöyle:

3 Eylül

- Enflasyon, ağustos ayında yüzde 2,30 artarken yıllık bazda yüzde 17,90 oldu.

4 Eylül

- Türkiye-Katar Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşması (TEOA) paraf edildi.

5 Eylül

- Türkiye'ye göç edenlerin sayısı geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 22,4'lük artışla 466 bin 333 kişiyi buldu.

6 Eylül

- Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından yerli imkanlarla geliştirilip üretilen T625 Genel Maksat Helikopteri, ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi.

10 Eylül

- TÜİK, Türkiye ekonomisinin yılın ikinci çeyreğinde yüzde 5,2 büyüdüğünü açıkladı, daha sonra bu rakamı yüzde 5,3 olarak revize etti.

13 Eylül

- Döviz üzerinden yapılan menkul, gayrimenkul alım satım ve kiralama sözleşmelerinin 30 gün içinde Türk lirasına dönüştürülmesine ilişkin Cumhurbaşkanı kararı Resmi Gazete'de yayımlandı.

17 Eylül

- Türkiye'de işsizlik oranı, haziranda geçen yılın aynı dönemine göre değişmeyerek yüzde 10,2 oldu. Söz konusu dönemde işsiz sayısı 64 bin kişi artarak 3 milyon 315 bin kişi olarak kaydedildi

19 Eylül

- Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Türkiye'de üretilen malların etiketlerinde kullanılacak "Yerli Üretim Logosu"nu tanıttı.

- Ticaret Bakanlığınca, spekülatif fiyat hareketlerine karşı piyasa denetimleri başlatıldı.

20 Eylül

- 2019-2021 dönemine ilişkin Orta Vadeli Program, Yeni Ekonomi Programı (YEP) adıyla duyuruldu. YEP'in onaylanmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı.

- "Dengelenme, disiplin ve değişim" olarak üç ana temel üzerine oturtulan YEP'e göre, büyüme hedefleri, 2018 yılı için yüzde 3,8, 2019 yılı için yüzde 2,3, 2020 yılı için yüzde 3,5 ve 2021 yılı için yüzde 5 olarak belirlendi. Enflasyon hedefleri ise 2019 yılı için yüzde 15,9, 2020 yılı için yüzde 9,8, 2021 yılı için yüzde 6,0 olarak yer aldı. Bütçe açığının GSYH'ye oranı hedeflerinin 2019 yılı için yüzde 1,8, 2020 yılı için yüzde 1,9, 2021 yılı için yüzde 1,7 olurken, işsizlik oranı hedefleri de 2019 yılı için yüzde 12,1, 2020 yılı için yüzde 11,9 ve 2021 yılı için yüzde 10,8 şeklinde sıralandı. YEP'e göre, faiz dışı fazlanın GSYH'ye oranı 2019'da yüzde 0,8'e, 2020'de yüzde 1'e ve 2021'de yüzde 1,3'e yükseltilecek. Cari açığın, GSYH'ye oranı 2019 yılında yüzde 3,3 iken,2020'de 2,7, 2021 yılında yüzde 2,6 düzeyine inecek.

- Yeni Ekonomi Programı'nda Kamu Maliyesi Değişim ve Dönüşüm Ofisi, Finansal İstikrar ve Kalkınma Komitesi'nin kurulması ile Taşınmaz Değerleme Sistemi'nin oluşturulması gibi tedbirler de yer aldı.

- Rekabet Kurulunca, Google LLC, Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti. ve Google International LLC'den oluşan ekonomik bütünlüğe 93 milyon 83 bin 422 lira idari para cezası verildi

24 Eylül

- Otomobilde "vergi yükü"nü düşüren, ÖTV matrah limitlerine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Motor silindir hacmi 1600 cc'yi geçmeyen binek otomobiller için ÖTV matrahının alt limiti 70 bin lira, üst limiti 120 bin lira oldu. Elektrik motor gücü 50 kilovatı geçip motor silindir hacmi 1800 cc'yi geçmeyen binek otomobiller için ÖTV matrahının alt limiti 85 bin, üst limiti 135 bin olarak belirlendi.

28 Eylül

- Türkiye'nin ihracatı ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,5 azalarak 12 milyar 383 milyon dolara, ithalatı da yüzde 22,7 azalışla 14 milyar 805 milyon dolara düştü

1 Ekim

-Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, eylül ihracatının yüzde 22,6 artışla 14,5 milyar dolara ulaştığını, bunun, tarihin en yüksek eylül ayı ihracat rakamı olduğunu, yıllıklandırılmış ihracatın da 165,1 milyar dolara ulaşarak yeni bir zirveyi gördüğünü bildirdi.

3 Ekim

- TÜFE eylülde yüzde 6,30, Yİ-ÜFE yüzde 10,88 arttı. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 24,52, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 46,15 olarak gerçekleşti

- Türkiye'de yatırım yapan ve katma değer üreten firmalar tarafından Türkiye'de üretilen ve satışa sunulan her tür mal için fiyat etiketlerinde "Yerli Üretim Logosu" kullanılması zorunluluğu getirildi.

6 Ekim

- Türk parasının kıymetini korumaya yönelik mevzuatta düzenlemeye gidildi. Hazine ve Maliye Bakanlığının konuya ilişkin tebliği Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürülüğe girdi. Türkiye'de yerleşik kişilerin dövize endeksli gayrimenkul, menkul, iş, hizmet sözleşmeleri yapmasının önüne geçen ve mevcuttaki sözleşmelerin Türk lirasına çevrilmesine ilişkin esaslar belirlendi.

9 Ekim

- Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından, ilgili bakanlıklar ve iş dünyasının katılımıyla "Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı" açıklandı. Programda, işletmelere ve KOBİ'lere sağlanacak finansman desteğinden katılım gösterecek firmalarca uygulanacak yüzde 10'luk indirime kadar çeşitli önlemler yer aldı. Program kapsamında indirim yapan firmaların isminin yer aldığı "enflasyonlamucadele.org.tr" internet sitesi yayına başladı.

11 Ekim

- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan 2019-2021 dönemini ilişkin Orta Vadeli Mali Plan'a (OVMP) onay verdi.

15 Ekim

- İşsizlik oranı temmuzda geçen yılın aynı ayına göre 0,1 puan artarak yüzde 10,8 oldu. İşsiz sayısı 88 bin kişi artışla 3 milyon 531 bin kişiye ulaştı.

16 Ekim

- Sanayi üretimi 9 günlük Kurban Bayramı tatilinin olduğu ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,7 arttı, bir önceki aya göre yüzde 1,1 azaldı. Arındırılmamış sanayi üretim endeksi, ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11 azalarak 101,1 değerine geriledi.

23 Ekim

- Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak 2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2017 Yılı Kesin Hesap Kanunu Tasarısı'nı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na sundu. Albayrak, 2019 yılında bütçe giderlerinin 961 milyar lira, bütçe gelirlerinin 880,4 milyar lira, vergi gelirlerinin 756,5 milyar lira, faiz dışı giderlerin 843,7 milyar lira, bütçe açığının 80,6 milyar lira olmasının öngörüldüğünü bildirdi.

25 Ekim

- Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Almanya Ekonomi ve Enerji Bakanı Peter Altmaier'in katılımıyla Türkiye - Almanya Ortak Ekonomik ve Ticaret Komitesi (JETCO) 1. Dönem Toplantısı'nı gerçekleştirildi.

26 Ekim

- Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile Roketsan AŞ arasında Hassas Güdümlü Stand-Off Mühimmatı (SOM) Projesi Seri Üretim Sözleşmesi imzalandı.

28 Ekim

- Cumhurbaşkanlığının 2019 yılına ilişkin programına göre, TÜBİTAK Ar-Ge projeleri için 1,1 milyar lira kaynak tahsis edilirken, TCDD hızlı tren yatırımlarının finansmanı için 3,5 milyar lira ayrıldı. Gelecek yıl Özelleştirme Fonu'nun 10 milyar lira tutarında özelleştirme geliri elde etmesi bekleniyor.

29 Ekim

İstanbul'a yapılan üçüncü havalimanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle hizmete açıldı. Tamamlandığında 6 bağımsız pisti, 500 uçak kapasitesi ve yıllık 200 milyon yolcu kapasitesiyle dünyanın en büyüğü olacak yeni havalimanına "İstanbul Havalimanı" adı verildi.

31 Ekim

- Türkiye'nin turizm geliri, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1 artarak 11 milyar 502 milyon 665 bin dolar olarak gerçekleşti.

- KDV ve ÖTV indirimleri Resmi Gazete'de yayımlandı. Cumhurbaşkanı Kararı ile konut satışlarında KDV oranlarının yüzde 18'den yüzde 8'e indirilmesi ve tapu harçlarının binde 20'den binde 15'e düşürülmesi uygulaması yıl sonuna kadar uzatıldı. Mobilyada KDV oranı yüzde 18'den yüzde 8'e indirilirken, beyaz eşyada ÖTV oranları da sıfırlandı. Söz konusu dönemde 1600 cc altı motorlu araçlarda ÖTV oranları 15'er puan düşürüldü, ticari araçlarda KDV oranları da yüzde 18'den yüzde 1'e indirildi.

1 Kasım

- Dünya Bankası "İş Yapma Kolaylığı 2019" Raporu'nu yayımladı. Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Endeksi'nde Türkiye bir önceki yıla göre 17 sıra yükselerek, 190 ülke arasında 43. sıraya yerleşti.

2 Kasım

- Türkiye'nin gelir vergisi rekortmeni, 2017 yılı için 53 milyon 583 bin 488 lira vergi tahakkuk ettirilen Şarık Tara oldu. Kurumlar Vergisi'nde ise ilk sırada, 3 milyar 91 milyon 367 bin 707 lira vergi tahakkuk ettirilen Merkez Bankası yer aldı.

- Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, TÜBİTAK SAGE’de geliştirip Hava Kuvvetleri Komutanlığına teslimatını gerçekleştirdikleri Hassas Güdüm Kiti 82'nin (HGK-82) yapılan testlerde, 37 bin 500 feetten 17 kilometre uzaklıktaki hedefi başarıyla vurduğunu bildirdi.

5 Kasım

- Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ekimde aylık bazda yüzde 2,67, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 0,91 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 25,24, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 45,01 oldu.

- Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile Roketsan arasında, Mikro Uydu Fırlatma Sistemi (MUFS) Geliştirme Projesi'nde imzalar atıldı.

8 Kasım

- Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile TR Motor şirketi arasında Milli Muharip Uçak Özgün Motor Geliştirme Programı Çerçeve Sözleşmesi imzalandı.

9 Kasım

- Yolcu Beraberinde Getirilen Telefon Kullanım Harcı Tutarının Yeniden Belirlenmesine Dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlanarak, yürürlüğe girdi. Yolcuların kendi kullanımları amacıyla yurt dışından getirdikleri telefonların kullanım izin harcı 500 lira oldu.

- Altay tankının seri üretim sözleşmesi, Savunma Sanayii Başkanlığı'nda (SSB) düzenlenen törenle imzalandı.

12 Kasım

- Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, vatandaşların haksız fiyat artışlarına ilişkin başvurularını daha kolay ve hızlı yapabilecekleri "Haksız Fiyat Artışı Şikayet Bildirimi Mobil Uygulaması"nın hayata geçirildiğini bildirdi.

- Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Uluslararası Lider Araştırmacılar Programıyla nitelikli araştırmacıların yurt dışından Türkiye’ye gelmelerini teşvik etmeyi amaçladıklarını belirterek, "Proje yürütücüsüne verilecek burs, genç araştırmacıysa ayda 20 bin lira, deneyimli araştırmacıysa ayda 24 bin lira net, araştırma başlangıç paketi ödeneği genç araştırmacılar için 500 bin lira, deneyimli araştırmacılar için 1 milyon lira." dedi.

15 Kasım

- Türkiye'de işsizlik oranı, ağustosta geçen yılın aynı ayına göre 0,5 puan artarak yüzde 11,1 oldu. Söz konusu dönemde işsiz sayısı 266 bin kişilik artışla 3 milyon 670 bin kişi olarak kayıtlara geçti.

30 Kasım

- Yeniden değerleme oranı, yüzde 23,73 olarak belirlendi.

1 Aralık

- Gerçek ve tüzel kişilerin yurt dışındaki para, altın, döviz gibi varlıklarının Türkiye'ye getirilmesinde vergi avantajı sağlayan "Varlık Barışı" uygulamasında süre 6 ay uzatıldı

- Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, kasımda ihracatın geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,49 artarak 15 milyar 532 milyon dolara yükseldiğini ve Cumhuriyet tarihinin en yüksek kasım ayı ihracat değerine ulaştığını belirterek, 12 aylık ihracatın da yüzde 7,8 artışla 168 milyar 77 milyon dolara yükselerek Cumhuriyet tarihinin yıllık ihracat rekorunun kırıldığını duyurdu.

2 Aralık

- Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, ASELSAN tarafından geliştirilen uydu ve uzay teknolojilerinde kullanılacak mikrodalga modüllerinin uzay testlerinin başarıyla tamamlandığını belirtti.

3 Aralık

- Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) kasımda aylık bazda yüzde 1,44, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 2,53 düşüş gösterdi. Yıllık enflasyon, tüketici fiyatlarında yüzde 21,62, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 38,54 oldu. Tüketici fiyatları bazında kasımda bir önceki aya göre en yüksek fiyat artışı yüzde 50,58 ile kuru soğanda oldu.

- ULAK Haberleşme AŞ Genel Müdürü Metin Balcı, şirketin, MİLAT Ar-Ge Projesi'nin ilk etap ürünleşmesini sağlayarak MİLAT Ağ Yönetim ve Analiz Sistemi'ni (MAYA) geliştirdiğini bildirdi.

5 Aralık

- Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, Avrupa Havalimanları Konseyinin 2008-2018 raporuna göre, Türkiye'nin son 10 yılda doğrudan bağlantı noktaları sayısını yüzde 191, dolaylı bağlantı noktalarını yüzde 130, havalimanı bağlantılarını yüzde 157 ve network bağlanabilirliğini yüzde 534 artırarak Avrupa'da uçuş ağını en fazla büyüten ülke olduğunu bildirdi.

7 Aralık

- Hazine ve Maliye Bakanlığından, Türkiye'nin en büyük varlığa dayalı menkul kıymet (VDMK) ihracının başarıyla tamamlandığı, Aktif Yatırım Bankası, Garanti Yatırım, Halk Yatırım, Vakıf Yatırım ile Ziraat Yatırım tarafından sonuçlandırılan ihraca 118 farklı yatırımcıdan toplam 2,43 kat talep geldiği belirtilerek, toplam 3,15 milyar lira nominal değerli, 5 yıl vadeli, 3 ayda bir sabit kupon ödemeli VDMK'lerin tamamının 7 Aralık'ta satılarak yatırımcıların hesaplarına aktarıldığı bildirildi.

8 Aralık

- Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, haksız fiyat artışlarına yönelik yapılan denetimler kapsamında 81 ilde 6 bin 611 firmanın toplam 86 bin 282 ürünü denetlendiğini, 132 üretici firmadan yazılı savunma talep edildiğini belirterek, Haksız Fiyat Artışı Şikayet Bildirimi Mobil Uygulaması'nın yaklaşık 38 bin 950 kişi tarafından indirildiğini, uygulama üzerinden bugüne kadar toplam 4 bin 500 başvuru aldıklarını bildirdi.

10 Aralık

- Türkiye ekonomisi bu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1,6 büyüdü.

12 Aralık

- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk Savunma Sanayii Zirvesi'nde T625 helikopterinin ismini açıkladı. Türkiye'nin genel maksat helikopter ihtiyaçlarının özgün bir platformla karşılanması amacıyla geliştirilen T625 helikopteri, gökyüzünde Gökbey adıyla görev yapacak.

13 Aralık

- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi'nin ikinci 100 günlük icraat programını tanıttı.

- Türkiye Uzay Ajansı kurulmasına ilişkin karar Resmi Gazete'de yayımlandı. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, uzay teknolojileriyle ilgili politika ve stratejileri belirleyecek Türkiye Uzay Ajansının kurulmasıyla 20 yıllık rüya gerçek olduğunu belirtti.

15 Aralık

- Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, elektronik ticarette güvenlik ve hizmet kalitesi standartlarının yükseltilmesi ve e-ticaret sitelerinin güvenilirliğinin tesis edilmesi amacıyla oluşturulan güven damgası sisteminin devreye girdiğini açıkladı.

17 Aralık

- Hazine ve Maliye Bakanlığı, bireysel yatırımcılara sunulan finansman araçlarının çeşitlendirilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi amacıyla avro ve dolar cinsinden devlet tahvili ihracı için talep toplamaya başladı. Yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması için de yeniden Altın Tahvili ve Altına Dayalı Kira Sertifikası ihracına başlandı.

- Sanayi üretimi ekimde bir önceki aya göre yüzde 1,9, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,7 azaldı. Arındırılmamış sanayi üretim endeksi, ekimde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4,1 düşerek 120,5 değerine geriledi

- İşsizlik oranı eylülde geçen yılın aynı ayına göre 0,8 puan artarak yüzde 11,4 oldu. İşsiz sayısı 330 bin kişi artışla 3 milyon 749 bin kişiye çıktı. Söz konusu ayda 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı 1,6 puan artarak yüzde 21,6 oldu.

- Merkezi yönetim bütçesi, kasımda 7,6 milyar lira fazla, ocak-kasım döneminde ise 54,5 milyar lira açık verdi.

(Bitti)