İlaç Kullananlar İçin Önemli Uyarı

Tekirdağ İl Sağlık Müdürü Uzm. Dr. Mustafa Dönmez, akılcı ilaç kullanımı ile ilgili yaptığı açıklamada, ilaçların saklama koşulları hakkında da bilgi verdi. Tüm dünyada yanlış, gereksiz, etkisiz ve yüksek maliyetli ilaç kullanımının çeşitli boyutlarda sorunlara neden olduğunu belirten Dönmez, "Bu etkiler arasında, hastalık ve ölüm oranlarında artış olması, ilaçların yan etki riskinin artması, kaynakların yanlış tüketilmesiyle, temel ilaçlara bile ulaşılabilirliğin azalması, acil ve temel ilaçlara karşı gelişebilecek dirence dayalı olarak, tedavinin ekonomik ve sosyal maliyetinin artması sayılabilir. Bu nedenlerden dolayı dünyada çeşitli çözüm yolları üretilmeye, geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda dünyada ’akılcı ilaç kullanımı (AİK)’ çalışmaları başlatılmıştır. Akılcı ilaç kullanımının sağlanması konusunda farkındalığın oluşturulması ve toplum bilincinin artırılmasında hekimin yanı sıra, eczacı, sağlık personeli, hasta/hasta yakını, sektör, düzenleyici otorite, meslek örgütleri, medya, akademi gibi birçok grup sorumluluk sahibidir ve akılcı ilaç kullanımındaki başarı da tüm bu paydaşların bilinçli çabaları neticesinde ortaya çıkar" ifadelerini kullandı.

İlaç kullanırken dikkat edilmesi gereken hususlar

Akılcı ilaç kullanımının, öncelikli olarak halkın sağlığını ve toplumun çıkarını gözettiğini ifade eden Dönmez, "Akılcı ilaç kullanımının sağlanabilmesi için, öncelikle hastanın probleminin tanımlanması, yani hekim tarafından doğru teşhisin konulması gerekmektedir. Buna paralel olarak, ilaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavinin tanımlanması, eğer ilaçla tedavi uygulanacaksa, uygun ilaçların seçimi, her bir ilaç için uygun dozun/uygulama süresinin belirlenmesi ve uygun reçetenin yazılması basamaklarının izlenmesi gerekmektedir. Hastanın kullanılmakta olduğu ilaçları, en son kullandığı ilaçları, alerjik öyküsü sorgulanmalıdır. İlaçların nasıl, hangi dozda, hangi sıklıkta (günde kaç defa, kaç saat arayla), ne kadar süre (kaç gün) kullanılacağı, hangi koşullarda saklanacağı hastaya tam olarak anlatılmalı ve hasta/hasta yakını tarafından da ilgili hususlar eksiksiz olarak uygulanmalıdır. Hasta/hasta yakını ilacın olası yan etkileri ile ilacın besin ve ilaç etkileşimleri konusunda bilgilendirilmelidir" dedi.

İlaçların kullanma talimatında belirtilen şekilde saklanması gerektiğini dile getiren Dönmez, "Uygun olmayan saklama koşullarında ilaçların kimyasal yapılarında bozulma olabileceği, yani etkisini kaybedebileceği, hatta istenmeyen etkilerin ortaya çıkabileceği ve zehirlenmelerin dahi oluşabileceği unutulmamalıdır. Buzdolabında saklanması gereken ilaçlar kesinlikle buzlukta saklanmamalı ve dondurulmamalıdır. Hamilelik ve emzirme döneminde, çocuklarda, yaşlılarda, böbrek ve karaciğer yetmezliği olan hastalarda, kronik hastalığı olanlarda, ilaç alerjisi öyküsü olanlarda; ilaç kullanımı konusunda daha dikkatli olunmalıdır. İlaç; hekimin veya eczacının önerisi dışında; çiğnenerek, kırılarak, bölünerek veya suda çözülerek kullanılmamalıdır. İlaçlar çocukların göremeyeceği/ulaşamayacağı yerlerde, ışıktan ve nemden korunarak ve ambalajlarında saklanmalıdır. İlaç, hekim tarafından önerilen süre boyunca kullanılmalıdır. İlaç kullanımı yarıda kesilmemeli ve hekime danışmadan doz değişikliğine gidilmemelidir. Doz atlamamaya ve hekimin önerdiği şekilde ilacı almaya özen gösterilmelidir. İlaç dışı gıda takviyesi/bitkisel ürün gibi tedaviye yönelik diğer ürünlerin bilinçsiz kullanımından kaçınılmalıdır. Kesilmiş veya açılmış ambalajlar satın alınmamalı ve son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır" açıklamasında bulundu.

Akılcı antibiyotik kullanımının önemi

İdeal antibiyotik kullanımı için, doğru tanı sonrası doğru antibiyotiğin, en uygun yoldan, etkin dozda, en uygun aralıklarla, uygun süreyle verilmesi gerektiğini de hatırlatan Dönmez, "Doğru antibiyotik kullanımı için, mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış bakteriyel bir enfeksiyonun varlığı mutlaka sorgulanmalıdır. Tanı açısından gerekli değerlendirme yapılmadan ve enfeksiyon olmaksızın antibiyotik kullanılması, seçilen antibiyotiğin yanlış olması, antibiyotik dozunun yetersiz veya aşırı olması, doz aralıklarının uygunsuz olması durumlarında antibiyotikler uygun kullanılmamış olur. Etkinliği bilinen bir antibiyotik yerine, yeni olan bir antibiyotiğin seçilmesi, gerekli olmadığı halde aynı anda birden fazla antibiyotiğin kullanılması, antibiyotiğin uygunsuz kullanımına verilebilecek örneklerdir. Antibiyotiklerin yanlış nedenlerle veya doğru olmayan biçimde kullanılması, bakterilerin sonraki tedavilere karşı direnç göstermesine neden olabilir. İşte bu direnç de, mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonu tedavi etmek veya önlemek amacıyla antimikrobiyal ajanın etkisinin azalmasına veya yok olmasına neden olur. Bakteriler için antibiyotik direnci, bakterilerin herhangi bir antibiyotiğin varlığına rağmen üreyebilmesi ve enfeksiyon yapabilmesidir. Bunun sonucu ise, daha sonra antibiyotiğe ihtiyaç duyulduğunda işe yaramamaları ve ilgili antibiyotiğe karşı direnç geliştiği için tedavide sonuç alınamamasıdır. Bu konunun daha da önemli olan kısmı, yalnızca antibiyotiği uygun olmayan biçimde kullanan kişi açısından değil, sonradan dirençli bakteriye yakalanma riski olan herkes için tehlike oluşturmaktadır" ifadelerine yer verdi.

Tekirdağ akılcı ilaç çalışmaları kapsamında, Akılcı İlaç Kullanımı Koordinatörlüğü, ocak ayı içerisinde Aile Sağlığı Merkezini ziyaret ederek hızlı beta testi uygulanmasını yerinde değerlendirdi. Tekirdağ’da tüm aile hekimlerine ’beta mikrobu tespit etme/hızlı beta testi’ konusunda eğitim verildiği de açıklandı.