Fas'ın 'Afrika Açılımı'
Afrika Birliği'ne 33 yıl sonra yeniden üye olan Fas, bölgedeki birçok ülkeyle anlaşmalar yaparak Afrika açılımını sürdürüyor.
Fas, uzun yıllar dışında kaldığı Afrika Birliği'ne dönme kararıyla başlattığı açılım kapsamında bölgede diplomasi trafiğini de hızlandırdı.
Fas, 1984 yılında ayrıldığı Afrika Birliği'ne geçen yıl temmuz ayında dönme kararı aldı ve bu yönde hazırlıklara başladı. Ülkenin dış politikasını ve diplomatik ilişkilerini düzenleyen Kral 6. Muhammed, birliğe üyelik başvurusu öncesinde yaklaşık iki aylık süreçte 6 Afrika ülkesini ziyaret ederek destek istedi. Bu ziyaretler sırasında çok sayıda ikili işbirliği anlaşması imzalandı.
Kral 6. Muhammed, 'Afrika açılımı'nın ilk adımları olarak nitelenebilecek bu ziyaretlerin meyvelerini ise geçen ay düzenlenen Afrika Birliği Zirvesi'nde aldı. Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'daki zirvede yapılan oylamada üye ülkelerin neredeyse tamamının lehte oy kullanması sonucu Fas, 33 yıl aradan sonra Afrika Birliği'ne döndü.
- Kral'ın ikinci Afrika turu
Uzun süredir kıtanın büyük kesiminden diplomatik açıdan uzak kalan Fas, bölge ülkeleri ile ilişkilerini güçlendirmek için yeni kapılar açmaya hız kesmeden devam ediyor.
Kral 6. Muhammed, ülkesinin 27 Ocak 2017'de Afrika Birliği'ne tekrar üye olmasının hemen ardından yeni bir Afrika turuna çıktı. Ziyaretlerine 1 Şubat'ta Güney Sudan ile başlayan Kral, burada yeni kurulacak başkent için yatırım sözü verdi. İki ülke ilişkilerinin tesisi ve gelişimi için karşılıklı mutabakata varıldığı bildirildi.
Bir ay içinde Güney Sudan, Gana, Zambiya, Gine, Fildişi Sahili'ni ziyaret eden 6. Muhammed, bu ülkelerde 70'e yakın ikili işbirliği anlaşması imzalayarak karşılıklı yatırım sözleri verdi. Kralın Afrika gezisini Mali ile tamamlaması bekleniyor.
- 6. Muhammed'in Afrika gezisinin iç siyasete yansıması
Dış politikada yeni bir yola giren Fas'ta iç siyaset ise karışık. Ülkede 7 Ekim 2016'da yapılan genel seçimlerden bu yana yaklaşık beş ay geçmesine rağmen hükümetin kurulamayışı siyasi krizi tırmandırıyor.
Böyle bir ortamda Kralın uzun süreli dış ziyaretlere çıkması da tartışma konusu oldu. Başbakan Abdulilah Benkiran, hükümet kurma çalışmalarına ilişkin yaptığı açıklamada, Kral 6. Muhammed'in Afrika gezisinden dönmesini beklediğini belirterek, 'Afrika halkına bu kadar sahip çıkan Kralımız kendi halkının isteklerini de cevaplayacaktır.' dedi.
Benkiran'ın bu açıklamasıyla Kralın Afrika gezisini eleştirdiğini iddia eden birtakım çevreler bu söylemden kriz çıkarmaya çalıştı. Konuya ilişkin tekrar açıklama yapmak zorunda kalan Benkiran, Kralın gezisini eleştirmek gibi bir niyetinin olmadığını, sadece 6. Muhammed'in yaşanan hükümet krizinin aşılması için baz adımlar atacağına işaret ettiğini aktardı.
- Afrika açılımı ve Batı Sahra ilişkisi
Fas'ın yıllar önce Afrika Birliği'nden ayrılması ve bölge ülkelerinden uzaklaşmasında Batı Sahra sorununun rolü büyüktü. Rabat yönetimi, bağımsızlık iddiasında bulunan Batı Sahra'nın Afrika Birliğine üye olmasının ardından birlikten çekilmişti.
Fas Kralı 6. Muhammed, geçen yıl birliğe yeniden üye olmaya karar verdiklerini açıkladığı konuşmada, 'Afrika Birliği’ne tekrar üye olmak için ülkenin toprak bütünlüğünden taviz vereceğimizi kimse düşünmesin.' ifadelerini kullanmıştı.
Bundan sonraki süreçte Fas'ın Batı Sahra'ya ilişkin tutumunda nasıl bir yol izleyeceği belirsizliğini korurken, 6. Muhammed'in yaptığı ziyaretler ve anlaşmalarla Afrika kamuoyunu lehine çevireceği değerlendirmeleri yapılıyor.
Siyasi uzmanlar, her ne kadar daha yumuşak bir strateji izlese de Fas'ın Batı Sahra sorununu tamamıyla çözmek için çaba sarf edeceğini öngörüyor.
- Batı Sahra sorunu
Fas yönetimi ile Batı Sahra'da bağımsızlık iddiasında bulunan Polisario Cephesi arasındaki sorunun 40 yılı aşkın bir geçmişi bulunuyor. Fas'ın 1975 yılında eski İspanyol sömürgesi Batı Sahra'yı topraklarına katmasının ardından başlayan kriz yıllardır devam ediyor. Fas, bölgenin kendi egemenliğinde kalması gerektiğini savunurken, Cezayir'in destek verdiği Polisario Cephesi, Batı Sahra'nın bağımsız devlet olduğunu ileri sürüyor.
Kaynak: AA
Fas, 1984 yılında ayrıldığı Afrika Birliği'ne geçen yıl temmuz ayında dönme kararı aldı ve bu yönde hazırlıklara başladı. Ülkenin dış politikasını ve diplomatik ilişkilerini düzenleyen Kral 6. Muhammed, birliğe üyelik başvurusu öncesinde yaklaşık iki aylık süreçte 6 Afrika ülkesini ziyaret ederek destek istedi. Bu ziyaretler sırasında çok sayıda ikili işbirliği anlaşması imzalandı.
Kral 6. Muhammed, 'Afrika açılımı'nın ilk adımları olarak nitelenebilecek bu ziyaretlerin meyvelerini ise geçen ay düzenlenen Afrika Birliği Zirvesi'nde aldı. Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'daki zirvede yapılan oylamada üye ülkelerin neredeyse tamamının lehte oy kullanması sonucu Fas, 33 yıl aradan sonra Afrika Birliği'ne döndü.
- Kral'ın ikinci Afrika turu
Uzun süredir kıtanın büyük kesiminden diplomatik açıdan uzak kalan Fas, bölge ülkeleri ile ilişkilerini güçlendirmek için yeni kapılar açmaya hız kesmeden devam ediyor.
Kral 6. Muhammed, ülkesinin 27 Ocak 2017'de Afrika Birliği'ne tekrar üye olmasının hemen ardından yeni bir Afrika turuna çıktı. Ziyaretlerine 1 Şubat'ta Güney Sudan ile başlayan Kral, burada yeni kurulacak başkent için yatırım sözü verdi. İki ülke ilişkilerinin tesisi ve gelişimi için karşılıklı mutabakata varıldığı bildirildi.
Bir ay içinde Güney Sudan, Gana, Zambiya, Gine, Fildişi Sahili'ni ziyaret eden 6. Muhammed, bu ülkelerde 70'e yakın ikili işbirliği anlaşması imzalayarak karşılıklı yatırım sözleri verdi. Kralın Afrika gezisini Mali ile tamamlaması bekleniyor.
- 6. Muhammed'in Afrika gezisinin iç siyasete yansıması
Dış politikada yeni bir yola giren Fas'ta iç siyaset ise karışık. Ülkede 7 Ekim 2016'da yapılan genel seçimlerden bu yana yaklaşık beş ay geçmesine rağmen hükümetin kurulamayışı siyasi krizi tırmandırıyor.
Böyle bir ortamda Kralın uzun süreli dış ziyaretlere çıkması da tartışma konusu oldu. Başbakan Abdulilah Benkiran, hükümet kurma çalışmalarına ilişkin yaptığı açıklamada, Kral 6. Muhammed'in Afrika gezisinden dönmesini beklediğini belirterek, 'Afrika halkına bu kadar sahip çıkan Kralımız kendi halkının isteklerini de cevaplayacaktır.' dedi.
Benkiran'ın bu açıklamasıyla Kralın Afrika gezisini eleştirdiğini iddia eden birtakım çevreler bu söylemden kriz çıkarmaya çalıştı. Konuya ilişkin tekrar açıklama yapmak zorunda kalan Benkiran, Kralın gezisini eleştirmek gibi bir niyetinin olmadığını, sadece 6. Muhammed'in yaşanan hükümet krizinin aşılması için baz adımlar atacağına işaret ettiğini aktardı.
- Afrika açılımı ve Batı Sahra ilişkisi
Fas'ın yıllar önce Afrika Birliği'nden ayrılması ve bölge ülkelerinden uzaklaşmasında Batı Sahra sorununun rolü büyüktü. Rabat yönetimi, bağımsızlık iddiasında bulunan Batı Sahra'nın Afrika Birliğine üye olmasının ardından birlikten çekilmişti.
Fas Kralı 6. Muhammed, geçen yıl birliğe yeniden üye olmaya karar verdiklerini açıkladığı konuşmada, 'Afrika Birliği’ne tekrar üye olmak için ülkenin toprak bütünlüğünden taviz vereceğimizi kimse düşünmesin.' ifadelerini kullanmıştı.
Bundan sonraki süreçte Fas'ın Batı Sahra'ya ilişkin tutumunda nasıl bir yol izleyeceği belirsizliğini korurken, 6. Muhammed'in yaptığı ziyaretler ve anlaşmalarla Afrika kamuoyunu lehine çevireceği değerlendirmeleri yapılıyor.
Siyasi uzmanlar, her ne kadar daha yumuşak bir strateji izlese de Fas'ın Batı Sahra sorununu tamamıyla çözmek için çaba sarf edeceğini öngörüyor.
- Batı Sahra sorunu
Fas yönetimi ile Batı Sahra'da bağımsızlık iddiasında bulunan Polisario Cephesi arasındaki sorunun 40 yılı aşkın bir geçmişi bulunuyor. Fas'ın 1975 yılında eski İspanyol sömürgesi Batı Sahra'yı topraklarına katmasının ardından başlayan kriz yıllardır devam ediyor. Fas, bölgenin kendi egemenliğinde kalması gerektiğini savunurken, Cezayir'in destek verdiği Polisario Cephesi, Batı Sahra'nın bağımsız devlet olduğunu ileri sürüyor.