Buhara'dan Bursa'ya Gönül Dostu Ahmed İlâhi
Osmangazi Belediyesi tarafından düzenlenen ve Prof. Dr. Mustafa Kara’nın konuşmacı olarak katıldığı ‘Bursa’nın Gönül Sultanları’ adlı konferansta, bu hafta Ahmed İlâhi’nin hayatı ve eserleri anlatıldı.
İlâhi’nin hayatı hakkında pek fazla şey bilinmemekle birlikte, bırakmış olduğu nesir ve şiir kitaplarından yaşantısı ve kimliği hakkında bilgi sahibi olduklarını ifade eden Mustafa Kara, “Ahmed İlâhi, Buhara, Bursa, Bosna yolcuları arasındaki önemli zatlardan biridir. Ahmed İlâhi kim derseniz, hakkında hayatıyla ilgili pek fazla bilgi yok. Nesir ve şiir kitapları var, onlardan yola çıkarak biraz fikir sahibi oluyoruz. Buhara, Bursa, Bosna yolcularının en meşhurlarından biri olan Emir Buhari’ye göre, hemşehrisi olan Ahmed İlahi, kendisi ile aynı dönemde şiir ve nesir kitapları bulunan, 15. yüzyılda bu şehri aydınlatan dervişlerin başında yer alıyor. Bu önemli zatların her birinin ortak özelliği Buhara’dan beslenmiş olmaları” dedi.
Tasavvuf ehlinin önemli isimlerinden biri olmasına rağmen, diğer bazı erenler gibi Ahmed İlâhi’nin de, hayatıyla ilgili kısımların belli olmadığını söyleyen Prof. Dr. Mustafa Kara, “Buhara’daki tasavvufî atmosferde 3 büyük cereyan var. Osmanlı Devleti kurulduğunda ve bir sonraki yüzyılda da, Türkistan coğrafyasında Yeseviye, Kübreviye ve Nakşibendiye diye bilinen 3 büyük gönül hareketi bulunuyor. 1300’lü yıllarla birlikte Buhara’dan buralara ve Bosna’ya bir geliş başlıyor. Ahmed İlâhi de, hem Nakşî, hem Melanî neşvesinden gelen bir isim. Tam olarak geliş ve vefat tarihini bilmiyoruz. Yalnız, Süleyman Çelebi’nin kabrinin olduğu bölgede dergahını kurduğunu görüyoruz. Buhara’nın manevî atmosferini bu bölgeye taşıyan en önemli zatlardan birisidir. Osmanlı topraklarına Nakşibendiliği ulaştıran en önemli zatlardan biri de Ahmed İlâhi’dir. Ahmed İlâhi, aynı zamanda Arapçadan, Farsçadan eserler çevirmiş, , şerhler yapmış bir isimdir” diye konuştu.
Prof. Dr. Mustafa Kara, Ahmed İlâhi’nin şiirlerinden örnekler okudu.