Zağnos Paşa Cami Restorasyonu Ramazan Ayı'na Yetişecek

Fatih Sultan Mehmet’in kayınpederi Zağnos Paşa tarafından 1461 yılında Balıkesir’de yaptırılan Zağnos Paşa Camii’nin restorasyon çalışmaları Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından 2015 yılında başlatılmıştı. Yaşanan bazı aksaklıklardan dolayı camiinin halen ibadete açılamaması konusunda açıklama yapan Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürü Muhammet Şakir Erarı Zağnos Paşa Cami restorasyonunun sözleşmesini 2015 yılı baharında yaptıklarını hatırlatarak "Fakat müteahhide hemen yer teslimi yapamadık. Çünkü cemaat Paşa Camiinden ayrılmak istemedi ve o sebeple caminin bahçesinde Büyükşehir Belediyesi tarafından namazgahlar kuruldu. Ayrıca o sırada Eski Cami de restorasyondaydı, sona gelinmişti ve ibadete açılması bekleniyordu. İki caminin aynı anda kapalı kalması cami cemaatini sıkıntıya sokacağından, bu da dikkate alındı. Bu sebeplerden dolayı müteahhidin işe başlaması fiilen gecikti. Bu restorasyonda yapılması gerekenler bizim açımızdan aşağı yukarı iş takvimine uygun olarak ilerledi. Restorasyon işleri yetkili Kurulun onayladığı bir restorasyon projesine göre yapılır. Bu camide de işler onaylı projeye uygun olarak yapıldı" dedi.



Restorasyonlar sürprizlerle doludur

Restorasyonların yeni inşaatlar ve yeni yapılar gibi olmadığı belirten Erarı "Restorasyonların sürprizleri olur. Paşa Camii’nde de zaman zaman sürprizler oldu. Mesela burada ilk onaylı projeye göre caminin sıvasını söküp indirmemiz gerekiyordu. Mevcut sıva çimentolu bir sıva, o kaldırılsın, yerine Horasan harcıyla yeni sıva yapılsın deniliyordu. Ama işe giriştiğimizde o sıvanın öyle zannedildiği gibi çimentolu olmadığını, gayet düzgün Horasan sıva olduğunu gördük. Fakat bunu anlamak için yaptığımız örnek raspa çalışmasında, sıvanın altında çok güzel bir duvar örgüsü gördük. Bu kadar güzel bir duvarı sıvayla örtmeyip cemaatin seyri için açık bıraksak nasıl olur diye düşündük. Yok eğer duvarı açık bırakmayacaksak, o zaman da mevcut sıvayı söküp yeniden yapmanın lüzumu yoktu. Tabi tüm bu soruların Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından değerlendirilip cevaplarının verilmesi gerekiyordu. Onun için raspa sonucunda elde ettiğimiz bilgileri kurula gönderdik, sorularımızı sorduk. Önerilerimizi yaptık ve müsaadelerini istedik. Bursa Kurulu bizim Balıkesir’deki işlerimizi pek kolayca gündemine almayan bir kurul. Bu konuda programlı, sistemli bir işleyişleri yok. Restorasyon işlerinin acili yetine uygun adım atmıyorlar. Aylarca görüşülmeyen işlerimiz oluyor. Fakat Paşa Camii’nde diğer işlerimize nispeten erken karar verdiler. Ama mesela 1897 depreminde sökülen ve Topkapı Sarayına teslim edilen ön kapının orijinaline uygun şekilde değiştirilmesini de teklif etmiştik. O konu hakkında uygulamaya müsait bir karar verilemedi" şeklinde konuştu.



Çalışmalarda sona geliniyor

Yapılan çalışmalar hakkında da sona doğru gelindiğini belirten Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürü Muhammet Şakir Erarı "Restorasyonda sürprizler olur demiştik, şimdi yeni bir sürprizle karşı karşıyayız bu sürprizi de kendi kendimize çözdük ve ne yapacağımıza karar verdik. Yapının kubbe ve tonoz gibi eğimli yüzeylerindeki sıvaların yer yer çatladığını, gevşediğini ve yakın zamanda dökülebileceğini elle muayene sonucunda tespit ettik. Bunlar, restorasyona başlamadan önceki planlama aşamasında tespit edilebilecek şeyler değil. Bu ancak kubbe ile tonozların üst kısmındaki tüm çalışmalar, darbeler, çekiçlemeler, vurmalar bitirildikten sonra bakılacak işler. Yapılan tespitlerde sıvaların yer yer çatladığını, gevşediğini ve dökülebileceğini gördük ama üzerlerinde de kalem işi süslemeler var. Sıvaları sökersek bunların yenilenmesi gerekiyordu. Sökmekle korumak arasında bir tercih yaptık ve kalem işlerini korumaya karar verdik. Ama o yorgun sıva tabakasının arkadaki bağdadi çatıya tutunması için harç enjeksiyonu yoluyla güçlendirme yapmamız gerekiyor. Bunun yapılması da ciddi bir zaman alıyor. Kalem işi bulunmayan kısımların sıvası kalem işi bulunan bölgelerin sıvasından dikkatli şekilde bölünüp ayrılıyor. Süslemesiz sıvalar kazınıp sökülüyor ve bu kısımlara sıfırdan sıva yapılıyor" dedi.



Müteahhit ek süre istedi

Yapım süresince yaşanan aksaklıklar nedeniyle açılışın uzadığını söyleyen Erarı " Yapımda ortaya çıkan ek sürprizler ek süreleri hak etmektedir. Bu süreler müteahhit istediğinde verilebilir ve bu kanuna uygundur. Matematikçi kesinliğiyle konuşamam ama, Paşa Camii’nin cemaati inşallah önümüzdeki Ramazan ayında teravihi o kubbenin altında kılacak. Önemli olan Paşa Camiinin hak ettiği ilgiyle restore edilmesidir. Bu restorasyon çala kalem olmamalıdır. Biz buna dikkat ediyoruz. Süreyi önemsiyoruz ama süreden daha çok, camideki her bir işin Zağnos Paşa’nın itibarına yakışır şekilde, gerekli itinayla yapılmasını önemsiyoruz" şeklinde konuştu.