Gökçe'den Yeni Dönem Reçetesi

AGİAD’ın iş dünyasını Adana’da buluşturan toplantısı Sheraton Otel’de yapıldı. Ekonomist, yazar Dr. Deniz Gökçe, gerçekleştirdiği interaktif söyleşide, 2009 yılında ABD’den Avrupa’ya yayılan krizin Türkiye’ye de sıçradığını, ekonominin 4.7 oranında daraldığını belirtti.

Gökçe, “ 2010-2011 yıllarında 8.9 büyüdük. Halbuki Türkiye’nin normal büyüme hızı yüzde 5 idi. Üretim için ithalat da artınca Türkiye’nin cari açığı 77 milyar dolar gibi tarihi bir rekora geldi. Bunun üzerine büyümeyi yavaşlattık. 3-3,5 oranına çektik Bu kez de işsizlik arttı. Tarım dışı işsizlik oranı yüzde 12’lere çıktı. Hızlı büyüsek dış açık büyüyor, kapatmaya çalışsak işsizlik artıyor. Türkiye’nin böyle bir ikilemi var” dedi.

Deniz Gökçe, Türkiye’nin ana ekonomik meselesini ise “ Cari açığı büyütmeden ama aynı zamanda işsizliği de artırmadan yüzde 5’lik büyümeyi nasıl sağlayabiliriz: Türkiye’nin asıl sorusu, ev ödevi budur” diye özetledi.

EN SAĞLAM NOKTAMIZ

Türkiye’de krizlerin 10 çeyrekte etkili olduğunu, bunun da 2.5 seneye denk geldiğini ifade eden Gökçe, “ Bu süre sonunda bir toparlanma sağlanıyor. Bu krizleri atlata atlata kamu maliyesini düzgün tutabilmeyi öğrendik. Kurları tutamıyoruz ama hiç değilse kamu maliyesini sağlam tutmayı öğrendik. Türkiye’nin en sağlam noktası kamu maliyesidir. Devlet bir kaç senedir tarihinin en sağlam bütçesini üretiyor. Bizim en tutar yanımız kamu bütçemizdir. Krizlerde ayakta durdurmamızda bu nokta çok etkili oldu. Bu da krizlerde işimize yaradı. Bir Yunanistan’ın durumuna düşmemizi önledi. 2001 krizinde kredilerin yüzde 45’i açıktı. Bu yıl ise oran yüzde 3’e düştü. Bankacılarımız da kimlere kredi vereceklerini öğrendi” ifadelerini kullandı.

2013’te ABD’nin faizleri arttırmasıyla kurların yükselmeye başladığını hatırlatan Gökçe, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Kurlar yükselince dolar bazında ithalat fiyatlarında artış olmadı ama TL bazında artış yaşandı. Enflasyon yüzde 9’a yükseldi. 28.1.2014’te de faizler arttı. Kur artışını getiren nedenlerin tekrar etmemesi lazım. Ancak bir ülkede sermaye hareketi serbestse hem kur hem de faizi aynı anda kontrol etmek mümkün değil. Faizi kontrol etmeyelim ama kuru serbest piyasaya bırakalım gibi bir tercih yapıldı. “

“İŞSİZLİK ARTABİLİR”

Tarım dışı işsizliğin yüzde 12.5 düzeyinde yatay konumda seyrettiğini ancak artacak gibi de bir grafik izlediğini söyleyen Gökçe, enflasyon konusunda ise “Türkiye’de hep yeşil biberden örnek verilir ama Türkiye’de enflasyonun göstergesi gıda ve alkolsüz içecek fiyatları, konut kiraları ve ulaşım giderleridir. Enflasyonu bunlar belirler. Bunların fiyatı düşerse enflasyon iner, çıkarsa enflasyon yükselir“ diye konuştu.

Gökçe, 1994’te milli gelirin yüzde 4’ü kadar olan dış açığın 2010’larda yüzde 10’a gerilediğini,2016’da yüzde 5’lere iner diye ümit ettiğini kaydetti.

“Ne yapmalıyız?” sorusunun yanıtını verirken de “ İnsan unsuruna önem vermeliyiz. İnsanımızın teknoloji bilgisini arttırarak daha teknolojik katma değeri yüksek ürünlere yönelmeliyiz. Tasarrufu yaygınlaştırmalıyız” dedi.

Gökçe, doların seyri ile ilgili bir soruyu yanıtlarken de “Akmerkez’de herkes bana ‘dolar kaç lira olacak ‘diye soruyor. Bilsem gider spekülasyon yapar, bütün paramı dolara yatırırım. Bunu kimse bilemez. Ancak bundan sonra da 2 bin’in altına düşecek hayalini kurmayalım” diye konuştu.

“DENGELERİ ABD VE ÇİN BELİRLEYECEK”

Deniz Gökçe, dünyadaki ekonomik dengeleri ise ABD’nin faiz artırımı, büyüme hızının düşmesi ve doların değerlenmesi ile dünyanın en büyük alıcısı konumundaki Çin’de büyüme hızının yavaşlamasının etkilerinin belirleyeceğini bildirdi.

Gökçe, “Dünyada borçlar 200 trilyon dolar civarında bu dev bir borç yükü yakın zamanda ABD’nin faizi artıracak, dolar da artacak, büyüme ise yavaşlayacak. ABD’de büyüme 2014’te yüzde 3’e düştü. Çin’in büyümesi azaldı. Yüzde 6.5’lara düştü. Satın aldığı emtiayı da azalttığı için bu malı aldığı gelişen ülkeler sıkıntıya giriyorlar. Rusya’nın petrol fiyatları düşmesi nedeniyle sıkıntılı.Dünya genel olarak yüzde 3.1, gelişmiş yani zengin ülkeler yüzde 2, gelişen ülkeler ise yüzde 4 oranında büyüyorlar. Oysa bu normal değil. Normal olan zengin ülkelerin daha fazla büyümesiydi. Dünyanın en zengin petrol rezervlerine sahip olan Venezüella’da büyüme rakamları eksi 10. Bu normal bir durum değil. Dünyada böyle sıkıntılar var. Özetle dünya pekiyi durumda değil" diye görüş belirtti.

Toplantıya Adana Valisi Mustafa Büyük, Adana Cumhariyet Başsavcı Ali Yeldan, Seyhan Belediye Başkanı Zeydan Karalar, Yüreğir Belediye Başkanı Mahmut Çelikcan, Vergi Dairesi Başkan Vekili Ahmet Tunalı, Sanayi Odası Başkanı Zeki Kıvanç, Adana Ticaret Borsası Başkanı Şahin Bilgiç, Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Bekir Sütcü ile kamu kurumlarının yetkilileri, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ve iş adamları katıldı.