'Asrın Anlaşması' 20 Yaşında

Bağımsızlığın ilk yıllarında ekonomik sıkıntılarla boğuşan Azerbaycan'da, merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in iktidara gelmesiyle ülkenin sahip olduğu doğal kaynakların verimli şekilde kullanılması ve dünya pazarına çıkarılmasını sağlayan strateji izlenilerek ekonomik atılımlara yönelindi.
Azerbaycan, 20 Eylül 1994'te ilk uluslararası büyük anlaşmasını yaparak enerji sahnesine çıktı. Azeri-Çırak-Güneşli havzasındaki petrolün enerji piyasasına çıkarılması için aralarında bulunduğu 7 ülkeden 11 şirket anlaşmaya imza attı. Bu anlaşma daha sonra onlarca anlaşmanın imzalanmasını sağladı.
Asrın Anlaşması'nın 20| yılı yarın, Başbakan Ahmet Davutoğlu ile çok sayıda hükümet ve devlet başkanının da bulunacağı törenle kutlanacak.
Yetkililer ve uzmanlar, Azerbaycan'da kısa sürede yaşanan hızlı gelişmenin temelinde "Asrın Anlaşması"nın bulunduğunu konusunda ortak görüş bildirdi.
- "Bugünkü durumumuzu AÇG Anlaşması'na borçluyuz"
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) Başkan Yardımcısı Hoşbaht Yusifzade, AA'ya yaptığı açıklamada, ülkenin bugünkü ekonomik durumunu "Asrın Anlaşması"na borçlu olduklarını söyledi.

Bağımsızlığın ilk yıllarında hem ülke ekonomisinin hem de petrol sanayisinin çok kötü durumda olduğunu hatırlatan Yusifzade, Haydar Aliyev'in iktidara gelir gelmez petrol sanayisini geliştirmek için çalışmalara başladığını kaydetti.

Azeri-Çırak-Güneşli yataklarının Sovyetler döneminde keşfedildiğini fakat teknik yetersizlikler nedeniyle sadece Güneşli yatağında 200 metre derinlikten üretim yapıldığını anlatan Yusifzade, şu bilgileri verdi:
"Daha derin katmanlardan petrol üretmek için yabancı şirketleri davet etmeye karar verdik. Anlaşmanın ülkeye büyük katkıları oldu. Yıllık üretimimiz 9 milyon tona inmişti. 2010 yılında bu rakam 50 milyon tona yükseldi. 20 yılda 340 milyon ton petrol ürettik. Bunun 180 milyon tonunu Azerbaycan'ın gelir petrolü oluşturdu. Buradan elde edilen gelir de ekonomik kalkınmamıza ve refah düzeyinin yükselmesine harcandı. Ülkemizde yaşanan kalkınma göz önünde. Bunda en büyük rolü petrol oynadı. Bugünkü durumumuzu AÇG Anlaşması'na borçluyuz."
- Anlaşma, Azerbaycan ekonomisinin lokomotifi oldu
Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Merkezi Başkanı Vügar Bayramov da "Asrın Anlaşması" ile ülkenin uluslararası arenada güven kazandığına ve yabancı yatırımı hızlandırdığına dikkati çekti.
Çöküşe doğru giden Azerbaycan ekonomisinin bu anlaşmayla yükselişe geçtiğini aktaran Bayramov, 20 yılda elde edilen kazancı anlattı:
"1994'te 79,1 milyon dolarlık devlet bütçesi 2013'te 19 milyar 496 milyon dolar olarak belirlendi. 1999 yılında yüzde 11,8 olan işsizlik oranı 2013'te yüzde 5'e geriledi.
Devlet Petrol Fonu'nun bütçesi 37,6 milyar dolara ulaştı. Azerbaycan, 2008'de dünyada yaşanan ekonomik krizi ciddi yara almadan atlattı. 1995-2013'te ülke ekonomisine toplam 107,5 milyar dolar girdi. Bunun yüzde 43,4'ü yabancı yatırımlardan oluştu. Azerbaycan, enerji kaynaklarını ülkenin sosyo ekonomik kalkınması için ciddi avantaja dönüştürmeyi başardı. Bunun da temeli Asrın Anlaşması ile atıldı."
- Azeri-Çırak-Güneşli'deki yatırımlar sanayileşmenin önünü açtı
Asrın Anlaşması", 20 Eylül 1994'te Azerbaycan hükümetiyle altı ülkenin uluslararası petrol şirketleri arasında imzalandı ve sonrasında Bakü'den yaklaşık 100 kilometre mesafedeki petrol yataklarında kurulan üretim platformları, Hazar kıyısında Sengeçal petrol imal ve pompa terminali inşa edildi, denizin dibinde borular döşendi.
2002 yılında, Azeri-Çırak-Güneşli yatağının ikinci aşamasına ve Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattı projesine başlanırken, 2005'de BTC'nin Azerbaycan ve Gürcistan bölgelerindeki kısmı açıldı. 2006'nın haziran ayında ise BTC ile ilk petrol Ceyhan Limanı'na gönderildi. Ağustos 2014 itibarıyla Ceyhan Limanı'ndan 2624 petrol dolu tanker dünya pazarlarına sevkedildi.
AÇG'de, bugüne kadar çıkartılanlarla birlikte 923 milyon ton petrol rezervi bulunduğu tahmin ediliyor.