Mezar Taşları Araştırma Konusu Oldu

Yaşar Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesinden araştırma görevlisi Emre Yıldız ile doktora öğrencisi Toros Mutlu, "Sanatta Yeterlilik Tipografi ve İmge" dersi kapsamında, Paris'teki Pere Lachaise Mezarlığı'nda mezarları bulunan Edith Piaf, Chopin, Moliere, La Fontaine gibi dünyaca ünlü isimlerin mezar taşları ile Paşaköprü Mezarlığı'ndaki sıradan insanların mezar taşlarını karşılaştıran çalışma yaptı.

Çalışmalarının yakın zamanda kitap haline geleceğini ifade eden Emre Yıldız, şunları kaydetti:

"Mezar taşlarında iç titreten hikayeler gözünüze çarpar, okuyunca o kişi sizin için bir anlam ifade etmeye başlar ve hakkında sizi düşünmeye sevk eder. Paris ve İzmir'deki iki mezarlığı araştırdık, 70 tane mezar taşını inceledik. Çalışma sırasında, daha yaşarken ölümsüzleşen ünlü insanların mezar taşlarının sade ve gösterişsiz olduğunu, Türkiye'deki mezar taşlarında ise bütün hayat hikayelerinin anlatıldığını gördük."

Toros Mutlu ise mezarlıkları birer açık hava müzesine benzeterek, şunları anlattı:

"Kitapta bir sayfa ünlü ismin mezar taşına ve eserlerinden alıntılara, Paşaköprü'deki bir kişinin ise hem mezar taşına hem de üzerinde yazan hikayesine yer verdik. Font ve tipografik olarak da inceledik. Türkiye'deki mezarların, çok daha tek tip olduğunu gördük ancak müthiş bir özgün hikayeleriyle karşımıza çıktı. Kimisinde bir uçak kazası, kimisinde trafik kazasında yaşamını yitiren genç kızın anne ve babasıyla okuyanı ağlatan diyalogları, zamansız ölüme isyanlar, kişilerin isimlerinin yanı sıra lakapları, kimisinde ise yalnızca teneke bir plaka ve kırık taşlar var. Türkiye'de mezar taşının amacına ulaştığını görüyoruz. Belki o taş kırılacak, bir daha hatırlanmayacak ama okuyan insan belki de ömrünün sonuna kadar hatırlayacak."

-Mezar taşı örnekleri

Araştırmada yer verilen bazı mezar taşı yazı örnekleri şöyle:

"Londra'dan uçtuk sevinçle, Zagreb semasında koptu kıyamet. Öldüğünü görmeden seninle yaşıyorum. Sana, kim öldü derse onlara şaşıyorum. Bir fani idin göçtün. Tanrı rahmet eylesin. Hakikatte, bizimle berabersin. Ecel aman vermedi, görmedim anne baba.

Kalkamıyorum gelin, gelin anam babam, iyi edin beni. Bu yaşta kamyon mu alacaktı seni, böyle mi toprağa yatacaktın, bizi dertlere mi atacaktın? Bir zalimin arabası altında tüm umutlarımızı yitirdik, yavrumuzu toprağa verdik.

33 yaşında düştüm bir derde. Menenjit dediler, 18 günde yenildim bu illete. Mağrip mi yoksa makber mi ya Rab. Sonunda oldum ben de bir kara toprak."