Kuşevleri Geleneği Yaşatılıyor
Osmanlı'nın serçe, saka, kırlangıç gibi kuşlar için inşa ettirdiği taş kuş evleri imalatı günümüzde de yapılıyor.
Bursa'da 15. yüzyılda klasik Osmanlı mimarisiyle paralel şekilde sayıları çoğalan taş kuş evlerini günümüzde de Bursalı resim-heykel sanatçısı İhsan Özuysal tarafından yapılıyor. Türklerin 19. yüzyıla kadar yapımını devam ettirdiği bu sevimli kuş evlerinin maksadı, özgürce salınan, ama bir o kadar yalnız olan kuşlara barınak sağlamaktır. Türk yapılarında heykel kabartmalarının yerini alan bu küçük kuş evleri, yapının en görünür bir yerine konuluyor.
Bursa'da taşa büyük emek vererek sanat eserleri çıkartan heykeltraş göz doktoru İhsan Özuysal'da Osmanlı'nın hayvan haklarına gösterdiği önemin bir işareti olan kuş evlerini günümüzde yaşatıyor. Bursa'nın son dönemde yapılan en sanatlı mabedlerinden olan Kükürtlü'deki Süleyman Çelebi Cami'nin kıble cephesine mermerden bir kuş evi yapan Doktor İhsan Özuysal, Yeşil Cami'nin avlusundaki şadırvanada özel tasarım bir fıskiye yaparak hediye etti. Yeşil Cami'nin içerisindeki havuzun fiskiyesinin kaybolması üzerine, fotoğraflarından aynı sanatlı eseri titiz bir çalışma ile yeniden yapan Doktor İhsan Özuysal, şimdilerde hem kuş evleri, hem de tarihe mal olacak, sanat eseri çeşme aynaları yapıyor. Eskiden duvarlarda görülen bu küçük kabartma kuş evlerinin, büyük yapının küçük bir örneği zannedildiğini belirten Doktor Özuysal, "Kuşevleri geleneksel Türk Osmanlı mimarisinin önemli bir süsleme ögesidir. Bursa'da Emirsultan Cami'nde en nadide çalışmaları göze batan bu mermer kuş evlerinin benzerini, Kükürtlü'de yeni inşa edilen Süleyman Çelebi camisi içinde yaptım. Bu geleneğin, kuş evleri koyma kültürünün yaşamasını istiyorum. Kuş evleri 18. yüzyılda en fazla dikkat çekerken 19. yüzyılda azalmaya başlamış ve günümüzde hiç kalmamıştır. Heykelin kullanılmadığı geleneksel Türk mimarisinde onun boşluğunu dolduran kuş evleri atalarımızın zerafetinin ve merhametinin bir ifadesidir. Kuş evleri yapının en görünen yerine konulur. Ayrıca bir hayal mimarisini de ortaya koyması bakımından taş kuş evleri önemlidir" dedi.
Kuş evleri, Türklerin hayvanlara, özellikle kuşlara verdikleri değer ve önemin de sembolü oluyor. Osmanlı döneminde hayvanların bakımı ve korunması için birçok vakıf faaliyet gösteriyordu. Soğuk kış günlerinde kuşların beslenmesi, hasta leyleklerin bakım ve tedavisi, (Irgandıdaki Guraba-i Laklakan) hayvanlara gıda ve su verilmesi için kurulan vakıflar vardı. İnsanoğlunun en güzel tasarımlarından olan kuş evleri, 'merhamet' ve 'sevgi' gibi yüce duyguları sembolize etmekle beraber, dönemin mimarisini, o kuş evini yaptıranın, yapanın zevkini, inceliğini de yansıtıyordu. Tuğla, kiremit, taş, harç ise kuş evlerinin inşasında kullanılan malzemeleri oluşturuyordu.
Bu güzel kuş evlerinin günümüzde de düşünülerek, sanatçıların tarafından yapılması, Osmanlı nezaketine geri dönüşe işaret ediyor.