Hanefi Bostan Açıklaması

OECD verilerinden yola çıkılarak gerçekleştirilen araştırmada, OECD’ye göre satın alma gücü paritesi belirlenerek bir katsayı oluşturuldu ve çalışmada yer verilen ülkelerdeki kamu görevlileri sanki aynı ülkede yaşıyorlarmış gibi bir standart elde edilmesi sağlandı. Araştırmada satın alma gücü paritesine göre eşitlendiğinde dahi Türkiye’nin bütün unvanlarda OECD ülkeleri içinde memur maaşlarının en düşük olduğu ülkelerin başında geldiği ortaya çıktı.

MEMUR MAAŞI SONDAN ÜÇÜNCÜ
Türkiye, OECD ülkeleri arasında genel idari hizmet işlerini yürüten memurların maaşları konusunda son sıralarda yer aldı. Buna göre memur maaşı Hollanda’da 7 bin 83 dolar, ABD’de 6 bin 330 dolar, Norveç’te 6 bin 80 dolar, Fransa’da 5 bin 750 dolar, Belçika’da ise 5 bin 500 dolar iken Türkiye, ortalama bin 919 dolarla Estonya ve Slovakya’nın ardından sondan üçüncü oldu.

OECD ortalamasının 4 bin 250 dolar olduğu memur maaşı, satın alma gücü paritesine göre eşitlendiğinde Türkiye’de memurların OECD ülkelerindeki meslektaşlarından 2,21 kat daha düşük maaş aldığı ortaya çıktı. Memur maaşlarının OECD ortalamasından yüzde 121,5 geride olduğu görüldü.

ÖĞRETMENLER OECD ORTALAMASINDAN YÜZDE 58,6 DAHA DÜŞÜK MAAŞ ALIYOR
Öğretmen maaşlarında da Türkiye sınıfta kaldı. Satın alma gücü paritesine göre tüm şartlar eşitlendiğinde Lüksemburg’da 8 bin 333 dolar, Almanya’da 5 bin 417 dolar, Hollanda’da 5 bin 333 dolar, Kanada’da 4 bin 883 dolar, İrlanda’da ise 4 bin 750 dolar olan tecrübesiz bir öğretmenin maaşı Türkiye’de 2 bin 102 dolarda kalıyor. OECD ortalamasının 3 bin 333 dolar olduğu öğretmen maaşında Türkiye OECD ülkeleri arasında öğretmenine en düşük maaş veren ülkeler arasında yedinci sırada yer alıyor. Buna göre Türkiye’de bir öğretmen, OECD ortalamasından 1,59 kat daha düşük maaş alıyor. Türkiye’de görev yapan bir öğretmenin maaşı OECD ülkelerindeki meslektaşlarından ortalama yüzde 58,6 daha az.

Sağlık çalışanlarının maaşlarının da OECD ülkelerinin gerisinde kaldığı Türkiye’de bir pratisyen hekim, satın alma gücü paritesine göre eşitlendiğinde 3586 dolar maaş alırken OECD ülkeleri ortalamasının 9 bin 300 dolar olduğu belirlendi. Buna göre bir pratisyen hekimin OECD ülkelerindeki meslektaşlarından ortalama 2,6 kat daha düşük maaş aldığı ortaya çıktı. Buna göre Türkiye’deki doktor maaşının, OECD ülkeleri ortalamasının yüzde 159,3 gerisinde olduğu belirlendi.

ORTA DÜZEY YÖNETİCİLER OECD’DEKİ EMSALLERİNDEN 2 KAT DAHA AZ MAAŞ ALIYOR
Daire başkanı unvanına denk gelen bir kamu görevlisinin maaşı ABD’de 20 bin dolar, Belçika’da ve Hollanda’da 15 bin 417 dolar, Fransa’da 15 bin dolar, İtalya’da ise 14 bin 583 dolar dolayında bulunuyor. OECD ortalamasının 10 bin 667 dolar olduğu daire başkanı maaşı, Türkiye’de ise satın alma gücü paritesine göre yalnızca 5 bin 309 dolarla incelenen ülkeler içerisinde Slovakya ve Estonya’nın ardından sondan üçüncü sırada bulunuyor. Bir daire başkanı OECD ortalamasının 2 kat altında maaş alıyor. Türkiye’de daire başkanı maaşları OECD ortalamasından yüzde 101 daha düşük.

İl müdürü ve müdür unvanına denk gelen orta düzey yönetici kamu görevlileri satın alma gücü paritesine göre ABD’de aylık 21 bin 667 dolar, Belçika’da 13 bin 750 dolar, Hollanda’da 13 bin 333 dolar, İtalya’da 10 bin 833 dolar, Fransa’da ise 10 bin 417 dolar maaş alıyor. OECD ortalamasının 9 bin 583 dolar olduğu il müdürü/ müdür maaşı, satın alma gücü paritesine göre eşitlendiğinde Türkiye’de 4 bin 621 dolarda kalıyor. Türkiye’de müdür maaşları OECD ortalamasının yüzde 107,4 gerisinde bulunuyor. Türkiye’de bir müdür maaşı OECD ortalamasından yaklaşık 2,1 kat daha düşük ve bu seviye ile OECD’de sondan üçüncü sırada yer alıyor.

KAMUDA EN DÜŞÜK MAAŞ ALAN ÜST DÜZEY YÖNETİCİLER TÜRKİYE’DE
Çalışmaya göre Türkiye’de bir müsteşar, İtalya’daki bir müsteşardan 7,5 kat daha düşük maaş alıyor. İtalya’da üst düzey bir kamu yöneticisinin bütün sosyal ödemelerle birlikte eline, satın alma gücü paritesine göre düzeltilmiş olarak aylık 54 bin 165 dolar dolayında ücret geçerken bu rakam Türkiye’de 7 bin 333 dolarda kalıyor. Müsteşar düzeyindeki bir yönetici Y. Zelanda’da aylık 33 bin 350; Avustralya’da 31 bin 660; İngiltere’de ise 29 bin 167 dolar kazanırken, OECD ortalaması ise aylık 19 bin 150 dolar. Bu rakam Türkiye’deki bir müsteşar maaşının yaklaşık 2,6 katına denk geliyor. Başka bir ifade ile OECD ülkelerinde müsteşar maaşı Türkiye’nin yüzde 161,1 üzerinde.

OECD ülkelerinde bir genel müdürün maaşı incelendiğinde en yüksek maaşın 31 bin 667 dolarla yine İtalya’da olduğu görülüyor. OECD ortalamasının 14 bin 583 dolar olduğu genel müdür maaşı, satın alma gücü paritesine göre eşitlendiğinde ABD’de 20 bin 835 dolar, Avustralya’da 19 bin 167 dolar, İngiltere’de ise 18 bin 750 dolar seviyesinde. Türkiye ise incelenen ülkeler içerisinde 6 bin 512 dolarla son sırada yer alıyor. Türkiye’deki bir genel müdür OECD ortalamasının yüzde 123,9 altında maaş alıyor.

UZMANLARA YETERLİ ÖNEM VERİLMİYOR
Uzman maaşları incelendiğinde ise satın alma gücü paritesine göre bir uzmanın ABD’de aylık 12 bin 917 dolar, Belçika ve Hollanda’da 11 bin 667 dolar, Danimarka’da 9 bin 883 dolar, İspanya’da ise 9 bin 750 dolar maaş aldığı ortaya çıktı. Türkiye ise incelenen ülkeler içerisinde 4 bin 515 dolarla Estonya, Slovakya ve İsrail’in ardından sondan dördüncü sırada yer aldı.

OECD ortalamasının 7 bin 500 dolar olduğu uzman maaşı, satın alma gücü paritesine göre eşitlendiğinde Türkiye’deki bir uzmanın OECD ortalamasına göre 1,66 kat daha düşük maaş aldığı ortaya çıktı. Buna göre Türkiye’de bir uzman OECD ülkelerindeki meslektaşlarından ortalama yüzde 66,1 daha düşük maaş alıyor.

Yine satın alma gücü paritesine göre hesaplandığında 2014 yılı için Türkiye’de kamu görevlilerine bütün bir yıl için yapılan maaş artışı 114 dolar seviyesinde kaldı. Eğer memur maaşlarının OECD ülkelerinde sabit kaldığını ve Türkiye’de her yıl dolar bazında 2014 yılındaki gibi satın alma gücü paritesine göre 114 dolar yükseldiğini kabul edersek, Türkiye’de müsteşar maaşları 103,6 yıl sonra OECD’nin 2014 yılı ortalamasına erişecek.

Aynı şekilde Türkiye, OECD’nin 2014 yılındaki ortalama memur maaşlarına 20 yıl sonra yani 2034 yılında, öğretmen maaşlarına 11 yıl sonra yani 2025 yılında, uzman maaşlarına 26 yıl sonra 2040 yılında, doktor maaşlarına ise 50 yıl sonra yani 2064 yılında ulaşabilecek.

“TÜRKİYE EN MUTSUZ ÜLKE BİRİNCİLİĞİNİ KİMSEYE KAPTIRMIYOR”
Araştırma sonuçlarını değerlendiren Türkiye Kamu Sen ve Türk Eğitim Sen İstanbul İl Başkanı Yrd. Doç. Dr. M. Hanefi Bostan, “Dünyanın en büyük 17. ekonomisi olmasıyla övündüğümüz ülkemizin, sosyal refah ve ücret seviyeleri bakımından yerlerde sürünmesi kabul edilemez. OECD ülkeleri arasında ‘en mutsuz ülke’ birinciliğini kimseye kaptırmayan Türkiye, yine OECD ülkeleri arasında en az maaş alan kamu çalışanlarında da birinci sıraya yerleşmiştir. Bu durum ülkemizdeki gelir dağılımında yaşanan adaletsizliği açıkça ortaya koymaktadır. Ar-Ge merkezimizin OECD verilerinden hareketle yaptığı bu araştırma yıllardır ifade ettiğimiz memurlarımızın içinde bulunduğu ekonomik açmazı bir kez daha ortaya koyması bakından çok önemlidir. Müsteşar, genel müdür, uzman, öğretmen, memur, sağlıkçı gibi birçok alanda karşılaştırılan maaşlardaki uçurum, Türk memurunun nasıl bir çıkmazın içine sürüklendiğini resmi rakamlar ışığında bizlere göstermektedir” dedi.

Bostan, şunları söyledi:
“Araştırma neticesinde yapılan maaş artışlarıyla Avrupa’daki kamu çalışanlarının seviyesini yakalamak için neredeyse 1 asra ihtiyaç duyulduğu net bir biçimde görülürken aramızdaki bu derin uçurumu oluşturanların ve bu duruma seyirci kalanların gerekli tedbirleri almaları zorunludur. Gerçekler ortadayken üç kuruşluk enflasyon farkını dahi memura çok görenler bu vebalin altında kalmaya mahkûmdur.”