'Bey Sarayı', Kapısının Rusya'dan Getirileceği Günü Bekliyor
Osmanlı padişahlarından 1. Murad tarafından inşa ettirilen, "Fatih Sultan Mehmed'in doğduğu yer" olduğu sanılan ve sadece tek duvarı ayakta kalan Bursa'daki "Bey Sarayı"nın tüm bölümleriyle ortaya çıkarılması ve Rusya'nın Saint Petersburg kentinde bulunduğu ileri sürülen kapısının getirilmesi bekleniyor.
Uludağ Üniversitesi (UÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Sezai Sevim, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1. Murad'ın tahta çıktıktan bir süre sonra Bursa'da saray inşa ettirdiğini söyledi.
Yıldırım Bayezid'in düğününün bu sarayda yapıldığını belirten Sevim, söz konusu mekanın, Tophane mevkisinde günümüzde orduevi olarak kullanılan alandaki Bey Sarayı olduğunu anlattı.
Osmanlı sultanlarının, Bey Sarayı'nda bazı ekleme ve onarımlar yaptırdığını, Osmanlı Devleti'nin son yıllarına kadar bu yapının kısmen ayakta olduğunu ancak 1855 senesindeki depreminde yıkıldığını dile getiren Sevim, "Cumhuriyet döneminde, Bursa'daki askeri yönetim birimleri burasının orduevi olarak kullanmaya karar vermiş. Bugün sarayın bahçe duvarlarının nereden geçtiğini, nereye kadar uzandığını bildiğimiz bu alanı, yeni binalar inşa ederek kullanmaya başlamışlar. Sarayın temellerinin çok büyük bir kısmı ortadan kalkmış vaziyette" dedi.
- "Başkentliği anlatmanın yolu saraydan geçiyor"
Bursa'nın en önemli özelliklerinden birinin, Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapması olduğunu vurgulayan Sevim, bu payitahtlığı anlatabilmek için sarayın önemine değindi.
Bey Sarayı'nı ayağa kaldırılıp restore etmeden Bursa'nın başkentliğini anlatmanın kolay olmadığına dikkati çeken Sevim, şöyle devam etti:
"Bazı Batılı yazarlar, Osmanlı'yı, devlet tecrübesi, yönetimi bilgisi olmayan kişilerin yönettiği bir devlet olarak göstermeye çalışır. İstanbul'un fethiyle Bizans Devleti'ne ait sarayı gören Osmanlı Devleti'nin, büyük bir devletin sarayı olması gerektiğini anlayarak Topkapı Sarayı'nı yaptırdığını söylerler. Osmanlı Devleti'nin daha önce de saray inşa ettirdiği bilgisine vakıf olmamıza rağmen bu iddialar karşısında gösterebileceğimiz saray yok. Bu boşluğu gidermek de Bursa'daki Bey Sarayı'nın ayağa kaldırılmasıyla olur."
- "Timur'un oğlu Cihangir, sarayın kapısını Kütahya'ya götürdü" iddiası
Sevim, İstanbul'un fethinden önce sultanların, Bursa'da ya da Edirne'de doğduğunu dile getirdi.
Bursa'nın, hanedanın çoğunlukla hayatını sürdürdüğü bir şehir olduğunu söyleyen Sevim, Fatih Sultan Mehmed'in de Bey Sarayı'nda doğmuş olabileceğini aktardı.
Bazı kaynaklarda, Bursa'nın Muradiye semtinde "Fatih'in doğduğu ev olarak" tarif edilen bir bina bulunduğunu ancak bu bilginin doğru olmadığını anlatan Sevim, şunları kaydetti:
"Kaynaklarda, Yıldırım Bayezid'in Ankara Savaşı'nda yenilmesiyle Timur'un oğlu Cihangir'in Bursa'ya geldiği, Bey Sarayı'nı talan ettiği ve birçok şeyi alıp Kütahya'ya götürdüğü anlatılır. Bursa'daki sarayın kapısı da bu sırada götürülmüş olabilir. Bununla ilgili Mustafa Armağan, Saint Petersburg'da bir saray kapısı gördüğünü anlatıyor. Kapının Kütahya'dan Semerkand'a götürüldüğü anlaşılıyor. Bu dönemde İspanyol Seyyah Clavio, Timur'un otağının kapısında ahşap bir kapı görüyor. Gelenekte, otağın kapısı ahşap olmaz, keçeyle kapanır. Clavio'nun anlattığı kapı, Bey Sarayı'nın kapısıdır. Saint Petersburg'daki bu kapının delillendirilmesi, belgelendirilmesi ve Bey Sarayı ayağa kaldırılırken buraya getirilmesi, aksi halde aynısının yeniden yapılması gerekir."
Kaynak: AA
Yıldırım Bayezid'in düğününün bu sarayda yapıldığını belirten Sevim, söz konusu mekanın, Tophane mevkisinde günümüzde orduevi olarak kullanılan alandaki Bey Sarayı olduğunu anlattı.
Osmanlı sultanlarının, Bey Sarayı'nda bazı ekleme ve onarımlar yaptırdığını, Osmanlı Devleti'nin son yıllarına kadar bu yapının kısmen ayakta olduğunu ancak 1855 senesindeki depreminde yıkıldığını dile getiren Sevim, "Cumhuriyet döneminde, Bursa'daki askeri yönetim birimleri burasının orduevi olarak kullanmaya karar vermiş. Bugün sarayın bahçe duvarlarının nereden geçtiğini, nereye kadar uzandığını bildiğimiz bu alanı, yeni binalar inşa ederek kullanmaya başlamışlar. Sarayın temellerinin çok büyük bir kısmı ortadan kalkmış vaziyette" dedi.
- "Başkentliği anlatmanın yolu saraydan geçiyor"
Bursa'nın en önemli özelliklerinden birinin, Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapması olduğunu vurgulayan Sevim, bu payitahtlığı anlatabilmek için sarayın önemine değindi.
Bey Sarayı'nı ayağa kaldırılıp restore etmeden Bursa'nın başkentliğini anlatmanın kolay olmadığına dikkati çeken Sevim, şöyle devam etti:
"Bazı Batılı yazarlar, Osmanlı'yı, devlet tecrübesi, yönetimi bilgisi olmayan kişilerin yönettiği bir devlet olarak göstermeye çalışır. İstanbul'un fethiyle Bizans Devleti'ne ait sarayı gören Osmanlı Devleti'nin, büyük bir devletin sarayı olması gerektiğini anlayarak Topkapı Sarayı'nı yaptırdığını söylerler. Osmanlı Devleti'nin daha önce de saray inşa ettirdiği bilgisine vakıf olmamıza rağmen bu iddialar karşısında gösterebileceğimiz saray yok. Bu boşluğu gidermek de Bursa'daki Bey Sarayı'nın ayağa kaldırılmasıyla olur."
- "Timur'un oğlu Cihangir, sarayın kapısını Kütahya'ya götürdü" iddiası
Sevim, İstanbul'un fethinden önce sultanların, Bursa'da ya da Edirne'de doğduğunu dile getirdi.
Bursa'nın, hanedanın çoğunlukla hayatını sürdürdüğü bir şehir olduğunu söyleyen Sevim, Fatih Sultan Mehmed'in de Bey Sarayı'nda doğmuş olabileceğini aktardı.
Bazı kaynaklarda, Bursa'nın Muradiye semtinde "Fatih'in doğduğu ev olarak" tarif edilen bir bina bulunduğunu ancak bu bilginin doğru olmadığını anlatan Sevim, şunları kaydetti:
"Kaynaklarda, Yıldırım Bayezid'in Ankara Savaşı'nda yenilmesiyle Timur'un oğlu Cihangir'in Bursa'ya geldiği, Bey Sarayı'nı talan ettiği ve birçok şeyi alıp Kütahya'ya götürdüğü anlatılır. Bursa'daki sarayın kapısı da bu sırada götürülmüş olabilir. Bununla ilgili Mustafa Armağan, Saint Petersburg'da bir saray kapısı gördüğünü anlatıyor. Kapının Kütahya'dan Semerkand'a götürüldüğü anlaşılıyor. Bu dönemde İspanyol Seyyah Clavio, Timur'un otağının kapısında ahşap bir kapı görüyor. Gelenekte, otağın kapısı ahşap olmaz, keçeyle kapanır. Clavio'nun anlattığı kapı, Bey Sarayı'nın kapısıdır. Saint Petersburg'daki bu kapının delillendirilmesi, belgelendirilmesi ve Bey Sarayı ayağa kaldırılırken buraya getirilmesi, aksi halde aynısının yeniden yapılması gerekir."