Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Kurucularından Resulzade, Doğum Yıl Dönümünde Anıldı

Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kurucularından Mehmet Emin Resulzade, doğumunun 130| yılında Bakü'de düzenlenen törenle anıldı.

Azerbaycan İstiklal Müzesi'nde düzenlenen törene Resulzade'yle ilgili araştırmalar yapan tarihçiler, akademisyenler, harp okulu öğrencileri, Resulzade'nin hayatta olan akrabaları ve davetliler katıldı.

Azerbaycan Milli Marşı'nın okunmasının ardından törenin açılış konuşmasını yapan İstiklal Müzesi Müdürü Feride Şemsi, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in Resulzade'nin 130| doğum yılının devlet seviyesinde anılması yönünde kararname imzaladığını hatırlatarak, doğunun ilk cumhuriyetinin kurucularından olan Resulzade ve sadece iki yıl ömür sürmüş olan cumhuriyetle ilgili bilgi verdi.
Cumhuriyetin, Resulzade başkanlığındaki Milli Konsey ve parlamento tarafından yönetildiğini söyleyen Şemsi, Azerbaycan halkının bu dönemde "istiklal" ve "bağımsızlık" kavramları ile tekrar tanıştığını belirtti.

Resulzade'nin torunu Reis Resulzade ise, yaptığı konuşmada Azerbaycan tarihinde büyük rolü olan dedesinin anısını yaşatan herkese teşekkür ederek, onunla ilgili daha fazla yayının yapılmasını, kendisine anıt inşa edilmesini arzu ettiğini söyledi.

Konuşmaların ardından, Bakü Avrasya Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof.Dr. Adalet Tahirzade'nin arşivinde bulunan Resulzade fotolarının ve belgelerin sergilendiği stantlar gezildi.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Tahirzade, Mehmet Emin Resulzade'nin Azerbaycan tarihinde 20| yüzyılın en büyük dahilerinden olduğunu söyledi.

Resulzade'nin en büyük hizmetinin "Azerbaycan Cumhuriyetini" kurmak olduğunu vurgulayan Tahirzade, "Eğer Resulzade bu devleti kurmasaydı biz Sovyetler zamanında özerk bir devlet veya eyalet olurduk. Onun kurduğu devlet sistemi ile Sovyetler mecburen bizi cumhuriyet gibi kabul etti. Onun kurduğu devlet sayesinde biz Sovyetlerin dağılmasının ardından tekrar bağımsızlığımızı elde ettik" diye konuştu.

-Mehmet Emin Resulzade -
Azerbaycan Cumhuriyeti'nin (1918-1920) kurucularından Mehmet Emin Resulzade, 31 Ocak 1884 yılında Bakü'nün Novhanı köyünde doğdu. Genç yaşında itibaren siyasetle ilgilenen Resulzade, Çarlık rejimi aleyhtarı bazı siyasi parti ve örgütlerde çalışmalar yürüttü, çeşitli gazete ve dergilerde yazılar yazdı.
Çar rejiminin baskıları karşısında 1909'da İran'a giderek burda "İrane-nou" gazetesinin genel yayın yönetmenliğini yaptı. Meşrutiyet rejimi feshedildikten sonra İran'da da baskılarla karşılaşınca Türkiye'ye gitmek zorunda kaldı.
Daha sonra Bakü'ye dönerek Müsavat Partisi'ne üye oldu ve 4 yıl sonra Müsavat Partisi Merkezi Komitesi Başkanlığı'na seçildi. 28 Mayıs 1918'de Milli Azerbaycan Konseyi Başkanı sıfatıyla Feteli Han Hoyski ile doğunun ilk cumhuriyeti Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kurulmasını resmen ilan etti. Bolşeviklerin Azerbaycan'ı işgalinin ardından tutuklandı ve Moskova'ya götürüldü. Stalin'in ısrarlarına rağmen Sovyetlerle işbirliği yapmayı kabul etmedi ve Sovyetler Birliği'ni terk etti.
Fransa, Finlandiya, Polonya, Almanya ve Türkiye'de yaşayan, "Bir kere yükselen bayrak, bir daha inmez" sözlerinin sahibi Mehmet Emin Resulzade, 6 Mart 1955'de Ankara'da vefat etti ve Cebeci Asri Mezarlığı'nda defnedildi.
Kaynak: AA