'Ormanlar, Suyun Kalitesini Artırıyor'
Kastamonu Üniversitesi (KÜ) Orman Fakültesi Dekan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Miraç Aydın, baraj havzalarında su üretimine ve kalitesine etki eden en önemli alanların ormanlardan oluştuğunu belirterek, "Baraj havzalarında su tüketimini azaltıcı ve havzanın su potansiyeline olumlu katkıda bulunabilecek orman ekosistemlerinin tercih edilmesi lazım" dedi.
Aydın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, su ve baraj havzası konusundaki uygulamalara bakıldığında, baraj havzasında bütüncül havza yönetimi esas alınmadığı için istenen sonuçlara ulaşılamadığının görüldüğünü söyledi.
Ormanların suyun kalitesi, miktarı ve rejimi üzerinde birçok etkisinin bulunduğunu anlatan Aydın, bu nedenle özellikle baraj havzalarında bütüncül havza yönetimi esasları dikkate alınarak, havza bazında ulaşılmak istenen amaca yönelik orman ekosistemlerinin planlanması ve yönetiminin gerekli olduğunu kaydetti.
Aydın, Türkiye'de baraj havzalarını değerlendirdiklerinde genellikle orman, mera ve tarım olmak üzere üç farklı arazi kulanım şeklini gördüklerini dile getirerek, "Fakat havza içerisinde yürütülen faaliyetlere baktığımızda tarım ve mera alanlarında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, orman alanlarında Orman ve Su İşleri Bakanlığı bünyesinde bulunan Orman Genel Müdürlüğünün ve mera alanlarında ise yapılacak tesislerde her iki bakanlığın da etkin oldukları görülmektedir. Yine Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün de baraj havzalarındaki akarsular üzerinde materyal taşınmasını önleyici ve suyun tutulmasını sağlayıcı tesislerin yapılmasında etkin rol oynadığı görülmektedir. Fakat yapılanların sonuçları değerlendirildiğinde, kurumlar arasında koordinasyon eksikliğinden dolayı havza içerisinde farklı çalışmaların olduğuna rastlanmaktadır."
Uygulamalara baktıklarında baraj havzasında bütüncül havza yönetimi stratejisi esas alınmadığı için istenilen sonuçlara ulaşılamadığının görüldüğünü vurgulayan Aydın, "Bu nedenle su üretimini ve kalitesini düzenleyici önlemlerin belki bu kurumların da üzerinde uzman kişilerden oluşan havza yönetimi heyeti oluşturularak yapılması ve havza içerisinde çalışan kurumlarla birlikte çalışılması daha iyi sonuçlar verebilecektir" ifadelerini kullandı.
Aydın, oluşturulacak havza yönetimi heyetinin, özellikle su probleminin ciddi boyutlarda yaşandığı yerlerdeki baraj havzalarında gerçekleştirilmesi gerektiğini dile getirerek, şunları kaydetti:
"Baraj havzalarında su üretimine ve kalitesine etki eden en önemli alanlar ormanlardan oluşuyor. Özellikle dağlık alanlarda bulunan orman ekosistemleri su kalitesi ve üretimi üzerinde son derece etkili olduğundan bu alanlarda yapılacak çalışmalar son derece faydalı olabilmektedir. Farklı orman ekosistemlerinin etkileri farklılıklar arz etmektedir. Örneğin, ağaç türleri arasında sığ kök yapanlar, yaprak yüzeyi daha dar olanlar gibi su miktarı üzerinde etkili olan etmenler de havzadaki su potansiyeli üzerinde olumlu katkıda bulunabilmektedir."
İstanbul'daki Ömerli Barajı'nın doğal bitki örtüsünün su üretimine katkıda bulunabilecek yapraklı ağaç türlerinden oluştuğuna dikkati çeken Aydın, sözlerini şöyle tamamladı:
"Ancak yapraklı ağaç türlerine rağmen tür değişikliğine gidilerek ağaçlandırmalar yapıldı. Yapılan ağaçlandırmalarda ibreli türlerin kullanıldığı bilinmektedir. Bu durum baraj havzasında su potansiyelinin azalmasına ve günümüzde barajdaki suyun kritik seviyelere gelmesine yol açmaktadır. Baraj havzalarında su tüketimini azaltıcı ve havzanın su potansiyeline olumlu katkıda bulunabilecek orman ekosistemlerinin tercih edilmesi lazım. Gerekirse tür değişikliğine gidilerek havzada su miktarının artırılması düşünülebilir. Türkiye'de bu konularda proje ve çalışma eksikliği var. Baraj havzalarında su üretimi ve kalitesini artırıcı çalışmaların mutlaka desteklenmesi gerekir."
Kaynak: AA
Ormanların suyun kalitesi, miktarı ve rejimi üzerinde birçok etkisinin bulunduğunu anlatan Aydın, bu nedenle özellikle baraj havzalarında bütüncül havza yönetimi esasları dikkate alınarak, havza bazında ulaşılmak istenen amaca yönelik orman ekosistemlerinin planlanması ve yönetiminin gerekli olduğunu kaydetti.
Aydın, Türkiye'de baraj havzalarını değerlendirdiklerinde genellikle orman, mera ve tarım olmak üzere üç farklı arazi kulanım şeklini gördüklerini dile getirerek, "Fakat havza içerisinde yürütülen faaliyetlere baktığımızda tarım ve mera alanlarında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, orman alanlarında Orman ve Su İşleri Bakanlığı bünyesinde bulunan Orman Genel Müdürlüğünün ve mera alanlarında ise yapılacak tesislerde her iki bakanlığın da etkin oldukları görülmektedir. Yine Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün de baraj havzalarındaki akarsular üzerinde materyal taşınmasını önleyici ve suyun tutulmasını sağlayıcı tesislerin yapılmasında etkin rol oynadığı görülmektedir. Fakat yapılanların sonuçları değerlendirildiğinde, kurumlar arasında koordinasyon eksikliğinden dolayı havza içerisinde farklı çalışmaların olduğuna rastlanmaktadır."
Uygulamalara baktıklarında baraj havzasında bütüncül havza yönetimi stratejisi esas alınmadığı için istenilen sonuçlara ulaşılamadığının görüldüğünü vurgulayan Aydın, "Bu nedenle su üretimini ve kalitesini düzenleyici önlemlerin belki bu kurumların da üzerinde uzman kişilerden oluşan havza yönetimi heyeti oluşturularak yapılması ve havza içerisinde çalışan kurumlarla birlikte çalışılması daha iyi sonuçlar verebilecektir" ifadelerini kullandı.
Aydın, oluşturulacak havza yönetimi heyetinin, özellikle su probleminin ciddi boyutlarda yaşandığı yerlerdeki baraj havzalarında gerçekleştirilmesi gerektiğini dile getirerek, şunları kaydetti:
"Baraj havzalarında su üretimine ve kalitesine etki eden en önemli alanlar ormanlardan oluşuyor. Özellikle dağlık alanlarda bulunan orman ekosistemleri su kalitesi ve üretimi üzerinde son derece etkili olduğundan bu alanlarda yapılacak çalışmalar son derece faydalı olabilmektedir. Farklı orman ekosistemlerinin etkileri farklılıklar arz etmektedir. Örneğin, ağaç türleri arasında sığ kök yapanlar, yaprak yüzeyi daha dar olanlar gibi su miktarı üzerinde etkili olan etmenler de havzadaki su potansiyeli üzerinde olumlu katkıda bulunabilmektedir."
İstanbul'daki Ömerli Barajı'nın doğal bitki örtüsünün su üretimine katkıda bulunabilecek yapraklı ağaç türlerinden oluştuğuna dikkati çeken Aydın, sözlerini şöyle tamamladı:
"Ancak yapraklı ağaç türlerine rağmen tür değişikliğine gidilerek ağaçlandırmalar yapıldı. Yapılan ağaçlandırmalarda ibreli türlerin kullanıldığı bilinmektedir. Bu durum baraj havzasında su potansiyelinin azalmasına ve günümüzde barajdaki suyun kritik seviyelere gelmesine yol açmaktadır. Baraj havzalarında su tüketimini azaltıcı ve havzanın su potansiyeline olumlu katkıda bulunabilecek orman ekosistemlerinin tercih edilmesi lazım. Gerekirse tür değişikliğine gidilerek havzada su miktarının artırılması düşünülebilir. Türkiye'de bu konularda proje ve çalışma eksikliği var. Baraj havzalarında su üretimi ve kalitesini artırıcı çalışmaların mutlaka desteklenmesi gerekir."