Malgaç Baskını’nın 94. Yıldönümü
Aydın'ın Sultanhisar ilçesinde Kurtuluş Savaşı sırasında Yunan karargahı cephaneliğinin yok edilmesi ve Malgaç Köprüsü'ne ulaşımın engellenmesiyle tarihe Malgaç Baskını olarak geçen direnişin 94'üncü yıl dönümü dolayısıyla tören düzenlendi.
94. kez kutlanan Malgaç Baskını direnişi zeybek gösterileri, ödül töreni ve pilav ikramıyla son buldu.
Kaymakam Cevdet Ertürkmen ve Belediye Başkanı Ertegün Ünal’ın anıta çelenk koymasıyla başlayan ve ardından zeybek gösterileriyle devam eden programda bir konuşma yapan Belediye Başkanı Ertegün Ünal; “Türk ulusu senelerce süren Balkan ve 1. Dünya savaşlarında yorgun ve bitkin çıkış, Osmanlı Devleti 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşmasını imzalamıştı. Mütarekenin 7. Maddesine göre Anadolu yer yer işgal ediliyordu. Bu kargaşa ortamında halkın içinde bir takım kıpırdanmalar vardı. Yörük Ali Efe, Yüzbaşı Ahmet Bey ve birkaç memurdan oluşan arkadaşlarıyla bir şeyler yapabilmek düşüncesiyle Çine’de canla başla çalışıyorlardı. Yörük Ali Efe Müfrezesi başlangıçta Çine Yağcılar Köyünde 17 kişi ile mücadele kararı aldı. 1 Haziran 1919 günü Yenipazar’ın Donduran Köyüne geldi. Uğradıkları yerlerde topladıkları gönüllülerle müfrezenin mevcudu 60 kişiye ulaştı. 15 Haziran’ı 16 Haziran’a bağlayan gece Donduran'dan yola çıkıp 02.00’de Menderes nehrini sallarla geçtiler. Güneş daha doğmamış, bahtı kararmış Anadolu’yu ışıklara boğmamıştı. Ortalık henüz alacakaranlıktı. Besmele ile gece yarısı bindikleri sal onları Menderes’in kıyısına bıraktı. Bir saat sonra Sultanhisar-Atça arasındaki demiryolu hattına vardılar. Teğmen Zekai Bey, Malgaç Demiryolu köprüsünün ayaklarına dinamitleri yerleştirirken birkaç zeybekte telgraf tellerini kesmişti. Büyük bir gürültü ile patlayan dinamitler demiryolu köprüsünü tahrip etti. Bu patlamadan birkaç dakika sonra Atça’da sahur topu atılmıştı. Bu sahur topu, şaşırtmaca görevini de yerine getirmişti. Yunan askerleri köprünün uçurulması için patlatılan dinamit lokumlarını sahur topu sanmışlardı. Malgaç Köprüsü'nün hemen doğusunda köprüyü korumak için çavdar tarlasında bekleyen 20 kişilik yunan müfrezesi vardı. Yunan askeri, demiryolu tarafı açık olmak üzere cephede Yörük Ali ve kızanları ile Teğmen Zekai ve Yüzbaşı Ahmet Bey, sağ kanatta Kıllıoğlu ve arkadaşları, sol kanatta Asaf Necmi ve Memduh Beyler olmak üzere 3 taraftan sarıldı. İlk ateş, Kıllıoğlu Hüseyin Efe tarafından açıldı. Yunan askerinin hepsi orada yok edildi. Sultanhisar’dan koşup gelen Yunan askerleri, karşılarında efeleri görünce ya silahlarını bırakıp kaçmışlar, ya da canlarını vermişlerdi. Yörük Ali Efe Müfrezesi'nden sadece Çineli Tahtacı Memiş adlı kızan yaralanır. Bu baskın sonunda Yunanlılardan makineli tüfek, silah, cephane, sırmalı kordonlu bir elbise ve diğer eşyalar ele geçirildi. Müfreze baskını yaptıktan sonra süratle daha kuzeye, Uzunlar Köyü'ne çekildi. Malgaç Baskını ile işgal ordusuna Aydın Ovası'nda unutamayacağı bir ders verilmiştir. Kazanılan başarı, zeybeklerin cesaretini artırmıştır. Bu baskın yerel direnişin örgütlenmesinde ve giderek ulusal direnişe dönüşmesinde öncü rol oynamıştır” dedi.
Türk tarihi, kahramanlıklar ve kahramanlar tarihidir diyen Kaymakam Cevdet Ertürkmen; “Zaten böyle olmasaydı birden fazla imparatorluk kurma şerefine nail olamazdık belki de. Son katıldığımız büyük savaş sonrası Osmanlı imparatorluğu işgal edilmiş, halkımız perişan halde ne yapacağını bilmez haldeyken o eli öpülesi kahramanlar bizleri bugünlere getirmeye büyük fayda sağlamışlardır. Erzurum’da Kara Fatma, Kahramanmaraş’ta Sütçü İmam, Gaziantep’te Şahin Bey, Aydın’ımızda Demirci Efeler ve Yörük Ali Efeler. Bugün onları ve direnişe öncülük eden baskını anıyoruz. Ancak, üzülerek belirtmek istiyorum ki bir rehavet içerisindeyiz. Bir bıkkınlık içerisindeyiz. Onların yaptığı hareketlerin ne anlama geldiğinin çok iyi özümsediğimizi söyleyemem. Bu anma günleri boşuna düzenlenmemektedir. Bir gün yurdumuz yine 1. Dünya Savaşında olduğu gibi düşmanla karşı karşıya gelebilir. Bizim asli görevimiz bu kahramanların hayatlarını ve yaptıklarını örnek alarak ileride karşılaşabileceğimiz tehlikeleri nasıl bertaraf edeceğimizi öğrenmektir. Bu insanlar en değerli şeylerini, canlarını ortaya koyarak, ülkeleri, milletleri insanları için canlarını ve mallarını feda etmiştir. Onların bu yaptıklarını ne kadar ansak, onların önünde ne kadar saygıyla eğilsek azdır” dedi.
Vali Yardımcısı Halil Canavar’a seslenen Ertürkmen; “Bu yıl ilk kez güzel bir gelişme ile Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğünce İlimizde Yörük Ali Efe’yi anma günü programı düzenlendi.
Katıldığım bu program Sultanhisar Kaymakamı olarak beni gururlandırdı. Ancak eğer proje devam edecekse bu programın Sultanhisar’da kutlanmasını istiyoruz. Bu hareketin öncüsü olan Yörük Ali Efe yukarı Kavaklı köyümüzde doğmuş baskını da Sultanhisar’da gerçekleştirmiştir. Bu anma gününü de 1 gün değil hafta olarak yapılması gerekmektedir. Bu baskını ve kahramanımızı ülkemize ve tüm dünyaya anlatmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Osmanlı devletinin işgal edilmeye başlamasıyla milletimizi büyük bir karamsarlık kaplamaya başlamıştı diyen Vali Yardımcısı Halil Canavar ise; “Millet bir umut ve cesaret arayışı içerisindeydi. Umutların neredeyse kaybolduğu, milletin her bir ferdinin bir cesaret bir hamle arayışı içerisinde olduğu o kritik günde çok değerli efemiz Aydın’ın yetiştirdiği müstesna insan ulusal kurtuluş savaşımızın büyük kahramanlarından Yörük Ali Efe ve kızanları o aranan umudu gerçekleştirdiler. Milletin içerisindeki cesaret tohumunun yeşermesine neden oldu. İşte Malgaç baskını Yunan cesaretinin kırıldığı, milli cesaretin arttığı ulusal direniş örgütlerinin halka inerek düzenli yapıya geçmede önemi hiçbir zaman unutulmayacaktır. Ne mutlu sizlere ki Anadolu’da Yunan kuvvetlerine karşı ilk direnişin gerçekleştirildiği topraklarda yaşıyor, ne mutlu ki Yörük Ali Efelerin yetişmesine vesile oldunuz. Bizler ülkemizi bize emanet eden başta Yörük Ali Efe olmak üzere nice kurtuluş savaşı kahramanlarımızı unutmayacağız, unutturmayacağız. Çocuklarımızın milli şuur kazanması açısından, Anadolu’nun ne badireleri atlattığını anlamaları için nesiller boyunca ne kadar önemli olduğunu hatırlatacağız” şeklinde konuştu.
Konuşmaların ardından Gazi Mustafa Kemal İlkokulu ve Sultanhisar Gocabeşli Folklor, Kültür ve Sanat Derneği’nin halk oyunları gösterileri sergilendi. Törende Malgaç Baskını’nın 94. yıldönümü dolayısıyla düzenlenen resim ve kompozisyon yarışmalarında dereceye giren öğrencilere protokol üyeleri tarafından ödülleri verildi.
Ayrıca kutlama ve anma törenine katılan tüm konuklara da çilek, çilek suyu ile tavuklu pilav ve ayran ikramında bulunuldu.