Bu dayanışmanın sonunda haciz var
Yaptıkları işin zorluğu nedeniyle her konuda ve koşulda dayanışma maden işçilerinin 165 yılda aralarında yarattıkları bir kültür. Ancak borç için birbirine kefil olan işçilerin 9’da 1’i icralık oluyor
'165 yıllık bir kültür '
Turhan Oral, madenciliğin Zonguldak 'ta 165 yıllık bir üretim kültürü olduğunu belirterek yer altında çalışan binlerce işçinin birbirlerine canlarını emanet ettiğini söylüyor. Oral, yıllardır süregelen bu çalışma ortamının kuvvetli bir dayanışma duygusunu da beraberinde getirdiğini söyleyerek, “Dayanışma kültürü madencilerde hayatın her alanında kendini gösterir. Son yıllarda bankaların mahallelerimize kadar girmesi, kredi kartları ya da maaşların kredilendirilmesi gibi işlemlerin yapılması madencileri hazırlıksız yakadı. Köy kökenli işçilerin yaşamına kapitalist banka ilişkilerinin bu kadar kolay girmesiyle insanlar açık verdi ve tüketici kredileri kullanmaya başladı. 165 yıllık bir dayanışma kültürünün getirisiyle işçiler arkadaşlarına kefil oldu. Birkaçı borcunu ödemeyip dengeyi bozunca da bu durum zincirleme bir etki yarattı. Bugünkü manzara çıktı karşımıza. Konu kesinlikle borçlanmadaki duyarsızlık ya da bilinçsizlikle ilgili değil. Tarihi olan bir kültürün getirisi. Bu bir süreç ama ağır bir bedel ödüyoruz” ifadelerini kullanıyor.
'Ömür boyu ödesem yetmez '
Hüseyin İnam, 13 yıldır TTK çatısındaki Kozlu İşletmesi 'nde madencilik yapıyor. Bir arkadaşının borcuna kefil olup icralık olan İnam, 224 bin lira tutarındaki borcun kendisinin üzerine kaldığını söylüyor. İnam, “Biz madenciler dayanışmaya çok önem veririz. Bir arkadaşım kredi kullandı, ben de ona kefil oldum ama iyilik yaptım, borçlu çıktım. Yerin 630 metre altında çalışıyorum. Ömür boyu çalışsam ödeyemem bu borcu. Bin 500 lira maaşla, 3 çocukla, kirada oturarak bu mümkün değil. Borç ikramiyelerimden kesiliyor. Elime çok cüzi bir para geçiyor” diyerek yaşadığı durumu anlatıyor.
'Banka yokken borç da yoktu '
Karadon İşletmesi 'nde çalışan Hüseyin Karabudak da borcundan dolayı icralık olan işçilerden. İki çocuk babası Karabudak, 13 yıldır maden işçiliği yaptığını belirtiyor. Eskiden maaşlarını elden aldıklarını, dolayısıyla bankalarla tanışmadıklarını kaydeden Karabudak, o zamanlarda kimsenin borcu olmadığını ve herkesin daha mutlu olduğunu söylüyor. “İşçiler ev almak istediklerinde, evlenmek istediklerinde ya da paraya ihtiyaç duyduklarında tüketici kredilerine ya da kredi kartlarına sarıldı. Özellikle kredileri ödemekte zorlandılar. Bunlardan biri de benim. Kredi borcum icralık oldu” diyen Karabudak, maden işçiliğinin çok zor bir meslek olduğu ve bu bilinçle işçiler arasında dayanışmanın çok yüksek olduğu vurgusunu yapıyor. Bu dayanışmanın da kimi zaman istismar edildiğini belirten Karabudak, “Aslında maden işçisinin belini büken en büyük şey diğer arkadaşlarımızın borçlarına kefil olmamız. Benim de böyle bir şey geçti başımdan. Bir arkadaşıma kefil oldum ve o da borcunu ödeyemeyince borç bana kaldı. Hem kredi borcum hem de kefil olduğum borç bana kalmış oldu. Aldığım bin 500, 2 bin lira maaş. Benden her ay düzenli olarak kesilen para da bin 500 lira. 2-3 yıl daha bu borcu ödemek zorundayım” diyor.
Volkan Atagün de Armutçuk İşletmesi 'nde çalışan ve borç batağından zar zor kurtulmuş maden işçilerinden. Atagün, yaşadığı süreci “Ağabeyime kefil oldum, ödemedi. 20 bin liranın üzerinde bir borç vardı. Her ay maaşımdan 500 lira kesildi. Çocuğum ilkokuldaydı, akrabalardan takviye yaparak kıt kanaat geçindim. Hiç istirahat almadan, hep çalışarak borç batağından kurtuldum” diye anlatıyor.
4 bin 613 icra dosyası
- TTK 'ye bağlı işletmelerde yer üstünde 1787, yeraltında 8 bin 204 olmak üzere 2012 yılı Sonu itibarıyla toplam 9 bin 991 işçi çalışıyor.
- En fazla icra 1759 dosyayla TTK 'nin Karadon işletmesindeki işçilere ait.
- TTK Genel Müdürlüğü 'ne bağlı birimlerde 24 işçiye ait 113, Amasya işletmesinde 107 işçiye ait 509, Armutçuk işletmesinde 124 işçiye ait 491, Karadon işletmesinde 402 işçiye ait 1759, Kozlu işletmesinde 177 işçiye ait 736 ve Üzülmez işletmesinde ise 217 işçiye ait 1005 icra dosyası bulunuyor.
- Toplamda 1051 işçinin 4 bin 613 icra dosyası var.