Türkiye 20 yılda 'HEP'ten dönüştü

Halkın Emek Partisi'yle (HEP) başlayan ve Demokrasi Partisi'yle (DEP) devam eden Kürt siyasi hareketinin, bir dönem 'parti kapatma' gerekçeleri arasında sayılan çok sayıda talebinin bugün hayata geçtiği ortaya çıktı. HEP'in, 20 Ekim 1991 seçimlerinden sonra ayrıldığı SHP'de Erdal İnönü'ye sundukları 23 maddelik deklarasyonla DEP'in, 2 Ağustos 1993'te yaptığı 17 maddelik 'Barış Çağrısı'ndaki taleplerin büyük bölümü bugün uygulamada.

HEP'TEN DEĞİŞİM
StrateJik Düşünce Enstitüsü'nün 'Türkiye'nin Demokratik Dönüşümü' adlı çalışmasında da yer bulan 'Yapılanlar ve Yapılmayanlar' cetveli, 20 yılda gelinen noktanın özeti:
- Devlet, Kürtlerin her düzeyde seçilmiş meşru temsilcileriyle görüşmeli: Mecliste BDP'nin varlığının yanı sıra, Oslo'da örgüt yöneticileriyle ve İmralı'yla yapılan görüşmeler var.
- Kürt kimliği tüm sonuçlarıyla tanınmalı: Yeni Anayasa'da 'etnik' vurgu olmaması yaklaşımı ve yasalarla sağlanan haklar, bu yöndeki adımlar.
- Kürt kimliğinin kabulü temelinde, uluslararası anlaşmalara konulan çekinceler geri alınmalı: Türkiye, BM Medeni ve Siyasi Haklar ile Sosyal ve Ekonomik Haklar Sözleşmesi'nin de aralarında olduğu düzenlemeleri onayladı.
- Kürtler dilini, kültürünü ve sanatını yazılı ve sözlü kullanabilmeli : Üniversitelerde Kürtçe bölümler açıldı. Devlet Tiyatrosu Kürtçe oyun sergiledi. Eserler, Kürtçe'ye çevrildi.
- Anadilde eğitim hakkı: Kürtçe 'seçmeli dil' olarak müfredata girdi. Kurslar serbest bırakıldı. Anadilde savunma son aşamada.
- Kürtçe yayın: Artık yasak değil. TRT Şeş'te Kürtçe yayın yapılıyor.
- Kürt sorununun tartışılabileceği demokratik bir ortam: 'Demokratik açılım'la gündeme gelen 'Milli Birlik ve Kardeşlik Projesi' bu amaçla başlatıldı.
OHAL, ÖNCELİKLİ TALEPTİ
- OHAL uygulaması kaldırılmalı: AK Parti, ilk iş olarak OHAL'i kaldırdı.
- Faili meçhuller aydınlatılmalı, kontrgerilla açığa çıkarılıp dağıtılmalı: Çok sayıda olay, yürütülen kazı ve aramalarla aydınlatıldı. Ergenekon başta olmak üzere yürütülen davalar da bu beklentiyi karşılamaya dönük.
- Boşaltılan, yakılan köyler inşa edilmeli, zararlar karşılanmalı: Köye Dönüş Projesi'yle hem zararlar karşılandı hem köyler yeniden inşa edildi.
- Bölge ekonomisi canlandırılmalı: Güneydoğu en çok teşvik alacak bölge
- Yerleşim birimlerine eski isimleri iade edilmeli: Geçen dönem çıkarılan düzenlemeyle bu adımın önü açıldı.
- Yaylak otlak ve mera yasağın kaldırılmalı: Hayata geçirildi.

Karşılanmayanlar
- Özel Tim bölgeden çekilmeli: Bir dönem karşılandı. Ancak terörün artmasıyla Özel Tim yeniden bölgede görevlendirildi.
- Köy koruculuğu kaldırılmalı: Talep henüz yerine gelmedi.
- Anadilde eğitim: Anadil konusunda bir çok açılım gerçekleşti, ancak 'anadilde eğitim' talebi bugüne kadar karşılanmadı.
- 12 Eylül'ün sonuçlarını ortadan kaldıracak genel af ilan edilmeli: Kısmen gerçekleşti. 12 Eylül'ün aktörleri yargıda. Ancak bir genel af şimdilik gündemde değil.
- Adil seçim yasası ve serbest örgütlenme: Farklı dillerde propagandanın önü açılarak kısmen yerine getirildi.
- Antiterör Yasası yürürlükten kaldırılmalı: Kısmen gerçekleşti.