Aihm’in Yüklü Tazminatlarına Karşı Yasal Düzenleme Geliyor

Hakan Çavuşoğlu, kanun tasarısı ile AİHM’in ihlal kararı öncesinde uyuşmazlıkların çözülmesine ilişkin bir modelin geliştirildiğini, böylece her yıl önemli miktarlarda tazminat ödeme yükümlülüğünün önüne geçilmesinin ve insan hakları alanında uluslararası toplumda oluşan olumsuz görünümün izalesinin amaçlandığını belirtti.

Çavuşoğlu, geçtiğimiz günlerde Adalet Komisyonu’nda kabul edilen ve yakın zamanda Meclis Genel Kurulu gündeminde yer alması beklenen Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılmış bazı başvuruların tazminat ödenmek suretiyle çözümüne dair kanun tasarısı hakkında açıklamalarda bulundu.

Çavuşoğlu, ceza hukuku kapsamındaki soruşturma ve kovuşturmalar ile özel hukuk ve idare hukuku kapsamındaki yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı veya mahkeme kararlarının geç veya eksik icra edildiği ya da hiç icra edilmediği durumlarla ilgili olarak AİHM nezdindeki başvuruların tasarı ile kurulacak olan komisyon aracılığı ile çözüme kavuşturulacağını belirtti.

Son yıllarda hızla sürdürülen yargı reformu çalışmalarına rağmen, yargılamaların bazen çeşitli sebeplerle makul sürede sonuçlandırılamadığını söyleyen Çavuşoğlu, bunun sonucu olarak da ilgililerin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Adil Yargılanma Hakkına ilişkin 6’ıncı maddesinin ihlal edildiği gerekçesiyle başvurduğunu dile getirdi. Bu başvurulardan dolayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından Türkiye Cumhuriyeti aleyhine verilmiş çok sayıda ihlal kararı bulunduğuna işaret eden Çavuşoğlu, “Tasarı ile ihlal kararı verilmeden önce uyuşmazlık çözülmesine ilişkin model geliştirilmektedir. Böylece bir taraftan her yıl önemli miktarlarda tazminat ödeme yükümlülüğünün önüne geçilmesi ve diğer taraftan da insan hakları alanında uluslararası toplumda oluşan olumsuz görünümün izalesi amaçlanmaktadır” dedi.

Tazminat kararlarını verecek olan komisyonun yapısı, işleyişi hakkında da bilgi veren Çavuşoğlu, şunları söyledi: “Komisyon 5 kişilik olarak öngörülürken, 4 tanesi Adalet Bakanlığının merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarında çalışan hakim ve savcılar arasından Adalet Bakanı tarafından, 1 tanesi de Maliye Bakanı tarafından Maliye Bakanlığı personeli içinden atanacaktır. Komisyon Başkanı Adalet Bakanı tarafından atanacak üyeler arasından seçilecek, komisyon üye sayısının salt çoğunluğu ile toplanacak, katılanların salt çoğunluğu ile karar verecektir. Komisyon kararını 9 ay içinde verecek, bu kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde komisyon aracılığıyla Ankara Bölge İdare Mahkemesi’ne itiraz edilebilecektir. Mahkeme ise 3 ay içinde karar verecek ve verdiği karar kesin olacak. Ödenmesine hükmedilen tazminat, kararın kesinleşmesinden itibaren 3 ay içinde Adalet Bakanlığı tarafından ödenecektir. Komisyona, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde müracaat mümkündür, eğer bu süre kaçırılmışsa AİHM’in iç hukuk yollarının tüketilmemiş olması gerekçesine dayanan kabul edilmezlik kararının tebliğinden itibaren 1 ay içinde komisyona müracaat edilebilecektir. Müracaat edeceklere gerekli kolaylığın sağlanması için bu müracaatların cumhuriyet başsavcılıkları aracılığıyla yapılması da öngörülmüştür” .