Bugün dünya şaka günü
Arkadaşınız veya başkası tarafından şakalanmak istemiyorsanız dikkatli olun çünkü bugün 1 Nisan...
'Şaka günü' olarak bilinen 1 Nisan, Cuma günü dünyada kutlanacak. Şakanın evrensel günü olan 1 Nisan'da insanların birbirine şaka yapması gelenek haline gelirken, 'Nisan 1 şakası' hakkında farklı kültür, inanç ve dillerde efsaneler bulunuyor.
Dünyanın pek çok yerinde 'şaka günü' olarak bilinen 1 Nisan'ın ortaya çıkışıyla ilgili çeşitli varsayımlar var. Fransa'da Poisson d'avril-Nisan Balığı geleneğinin tarihçesi, 16. yüzyıla kadar uzanıyor. 1564 yılında Fransa Kralı IX. Charles, yılbaşını 1 Nisan'dan 1 Ocak'a aldırdı. Bu arada, 1 Nisan'ı hala sene başı olarak kabul etmeye devam edenlere yapılan şakalar, bir süre sonra gelenek haline geldi. 1 Nisan'ı yılbaşı kabul edenlere ise 'Nisan balığı' ismi verildi.
İngiltere'de 'Nisan Kaçıklar Günü', İskoçya'da ise 'Guguk Kuşu' olarak anılan şaka günü, pagan kültüründe de yer alıyor. En eski 1 Nisan şakasının ise Romalılar döneminde yapıldığına inanılıyor.
Dünyanın pek çok ülkesinde 1 Nisan'da yapılan şakalar güldürürken, kimileri ise tarihe geçecek kadar ilgi çekiyor. İnsanların birbirine yaptığı şakaların yanı sıra, basın ve medya kuruluşları da 1 Nisan'ı şakasız geçirmiyor. Bazı şaka haberler güldürse de kimi 'şaka' haberler toplumda şok etkisi yapabiliyor.
Örneğin, 1957 yılında BBC'nin saygın haber programı 'Panorama', ılık geçen kış nedeniyle ağaçlarda artık spagetti yetişmeye başladığını duyurmuş ve televizyon kanalına telefon yağmaya başlamıştı. Telefonu açan BBC yetkilileri de 'bir kutu domates soslu spagettiyi ekin ve tutması için dua edin' yanıtını veriyordu. Sonunda bunun bir şaka olduğu anlaşıldı.
1962'de İsveç'in siyah beyaz yayın yapan tek televizyon kanalına 1 Nisan'da çıkan bir teknisyen, ekranın önüne bir naylon kadın çorabı geçirerek izleyicilere renkli televizyon izleyebilecekleri müjdesini vermişti.
1977'de İngiliz The Guardian gazetesi, Hint Okyanusu'ndaki hayali San Seriffe ada cumhuriyetinin 10. kuruluş yıl dönümünü kutlamak için 7 sayfalık ek çıkardı.
1 NİSAN ŞAKACILARINA TAVSİYELER
1 Nisan'da kime ne şakası yapacağını düşünenler, dikkat. Şakazede karşınızdaki değil, siz olabilirsiniz.
Örneğin 1987 yılında Bristol'da bir BBC çalışanı radyo haberlerinin sunulduğu stüdyoya helyum gazı sıkarak, sunucunun sesinin perde perde tizleşmesine neden olmuştu.
Chris Morris adlı bu elemanın o gün çok kişiyi güldürmüştü ama, aynı gün BBC'deki işinden de oldu.
Sonuçta kendine yeni bir kariyer seçen Chris Morris, şu an İngiltere'nin tanınmış komedyenleri arasında. Ama her eşek şakası size şöhretin kapılarını aralayacak diye bir kural yok.
Nedir ki, şaka uğruna değil işinden olmak, hapsi göze alanlar bile var.
Rus Sanat Kolektifi Voina, şakayı ciddiye alan bir grup. Lakin yaptıkları sanatsal şakaları herkesin anladığı söylenemez. McDonald's çalışanlarının üzerine canlı kediler fırlatmak gibi.
Aynı grup, St Petersburg'da Rusya'nın federal güvenlik servisi karargahının tam karşısında yer alan bir açılan köprüye, kaba saba büyük bir penis resmi çizmişti.
Her geçen gemide ortadan ikiye kalkan köprü, güvenlik karargahının pencerelerine dikilen bir penis olarak aksediyordu.
Polisle şaka olur mu?
Voina'nın iki elemanı sonuçta kendilerini hapiste buldu. Fakat St Petersburg vakasından dolayı değil. Bir sokaktaki polis arabalarını ters yüz ettikleri için yargılandılar.
Voina, Rusça ''savaş'' demek. Ve bu sanatçı grubu, özgürlüklerini kaybetme pahasına, ciddiyete açtıkları savaştan pes etmiyor.
Rus sanatçıların yaptığı kimilerine fazla gelebilir ama, iyi bir şakanın en azından biraz ''sınırları zorlaması'' gerekiyor.
İşsiz bir İngiliz olan Karl Power 2001 yılında, Münich karşısında oynayan Manchester United takımının, kısa bir süreliğine, 12'inci adamı oluvermişti.
Power, doğru zamanda doğru formayla sahaya sızmış, ve milyonlarca futbolseverin hayalini bir süreliğine de olsa gerçeğe dönüştürmüştü.
Daha sonra gazetecilerin sorularını yanıtlayan Karl Power, şakasının iki yıllık bir planlama sürecinin sonucu olduğunu söyledi.
Yani, bazen iyi bir espiri için ter dökmek, sabretmek gerek. Neredeyse 30 yıldır ince ince hesapladığı şakalarıyla medyayı hedefleyen Amerikalı Joey Skaggs, artık bunu iş edinmiş bir kişi.
Medya şakası
Joey Skaggs, haberin kaynağı üzerinde kafa yormadan, ''müthiş'' bir hikaye gördü mü derhal üzerine atlayan gazetecilere kurduğu tuzaklarla tanınıyor.
Ortaya yaydığı uydurma haberlerden biri, gazete ve internet sayfalarında geniş biçimde yer alan ''köpekler için genelev'' haberiydi.
Skaggs, gerektiğinde aktörler kiralayarak, detaylı basın bültenleri hazırlayarak, medyanın sansasyon açlığıyla dalga geçiyor.
1 Nisan'da gelenek olduğu üzere İngiliz gazeteleri bu yıl da sayfaları arasına şakadan bir haber koyacak.
Ama bazen şakaya gelenin kendileri olduğunu da bilmelerinde fayda var.
1 Nisan ruhunu gereğince yaşamak için, biraz sınırları zorlamanın zararı yok gibi görünüyor ama, yaptığınız şaka sizden başkalarını da güldürsün.