Orsam Başkanı Kanbolat: Karadeniz Demokrasi Ve Özgürlük Denizi Olmalı
Ortadoğu Strateji Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Başkanı Hasan Kanbolat, Karadeniz’in bir demokrasi ve özgürlük denizi haline gelmesi gerektiğini söyledi.
Kanbolat, Karadeniz Teknik Üniversitesi Osman Turan Kongre Merkezi’nde düzenlenen "Uluslararası Deniz Hukuku’nda Kıyı Devletinin Gemilere El Koyma Yetkisinin Sınırları" konulu panelin açılışında konuştu. Kanbolat, uluslararası deniz seyir ve ticaret hukuku açısından Karadeniz’de demokrasinin hakim kılınması gerektiğini vurguladı.
Siyasi ve ekonomik bazı nedenlerden dolayı Karadeniz’de bazı sorunlar yaşandığına işaret eden Kanbolat, son 20 yılda Gürcistan’ın balıkçı tekneleri de dahil 100’e yakın Türk gemisine el koyduğunu anlattı. Gürcistan’da halen el konulan 1 Türk gemisinin bulunduğunu ifade eden Kanbolat, iki ülke arasında başlatılan bir çalıştay doğrultusunda sorunların hızla çözüm yoluna girdiğini dile getirdi. Karadeniz’deki bütünlüğü tüm komşu ülkelerin istediğinin altını çizen Kanbolat, yük ve insan taşımacılığında Karadeniz’in çok daha özgür olması gerektiğini kaydetti.
Türkiye’nin Karadeniz’deki komşuları arasında kara sınırlarının eridiğini hatırlatan Kanbolat, “Gürcistan ile vizeler kaldırıldı. Yakında sadece kimlikle geçişin hazırlıkları yapılıyor. Hava sınırında Batum’u ortak kullanıyoruz. Hava ve kara sınırlarımız eriyor, bunun denizde de yapılması gerektiğine inanıyoruz. Denizde de uluslar arası kuralları çerçevesinde herkes kendi sınır ve sorumluluklarını bilsin ve özgürce yaşayalım.” dedi.
Karadeniz’in bir demokrasi ve özgürlük denize haline gelmesi gerektiğine vurgu yapan Kanbolat, ‘Yakın komşu uzak akrabadan iyidir’ Gürcü atasözünü hatırlatarak, “Biz Gürcistan ile hem komşuyuz hem akrabayız. İnanıyorum ki üçüncü ülkelerle ilişkilerden kaynaklanan bu sorunları da aşacağız.” ifadelerini kullandı.
Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Tamer Kıran da denizlerdeki alı koyma nedenlerini siyasi, ekonomik ve liman devleti denetimleri olarak sıraladı. Bu durumun en büyük mağdurlarının işadamları olduğunu savunan Kıran, siyasi nedene Gürcistan-Rusya arasında yaşanan gerginliği örnek gösterdi: “İki ülke arasında yaşanan sorunlardan dolayı Abhazya’ya yük taşıdıkları iddiası ile Türk gemilerine Gürcistan tarafından el konuluyor. Sorun şimdilik aşılmış olsa da bu süreç zarfında işadamlarının uğradığı zararlar karşılanmadı.”
Ekonomik sebeplerin başında da doğal deniz kaynaklarının izinsiz kullanımı iddialarının geldiğini belirten Kıran, bu gerekçelerle de balıkçı teknelerinin alıkonulduğunu ifade etti. Günümüzde en sık karşılaşılan alıkoymaların başında liman devleti denetimlerinin geldiğini söyleyen Kıran, “Burada da kimi zaman haklılık olsa da çoğunda ise objektif olmayan denetimlerle gemiler alıkonabiliyor. Mürettebatın özgürlüğüne ilişkin sıkıntılar yaşanıyor.” dedi. Kıran, ülkeler arasındaki siyasi sorunların ticaret yapan işadamlarını sıkıntıya sokmaması gerektiğinin altını çizdi.
KTÜ Rektörü Prof. Dr. İbrahim Özen, Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Suat Hacısalihoğlu ile davetlilerin de katıldığı panelde, açılış konuşmalarının ardından akademisyenler tarafından denizlerdeki sorunlara ilişkin sunumlar yapıldı.