Bursa‘nın Tarihi Mezar Taşları Kitap Oldu
Uludağ Üniversitesi öğretim üyeleri Dr.
Muradiye‘deki Darüzziyafe‘de gerçekleştirilen tanıtım toplantısında Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, şehrin hafızasına katkı sağlayacak yeni bir eser kazandırmanın mutluluğunu yaşadıklarını söyledi. Başkan Altepe, Bursa‘nın tarihi kimliğinin ortaya çıkarılması noktasında yapılan çalışmaları desteklediklerini belirterek, "Bursa‘nın kaybolmak üzere olan değerlerinin şehre kazandırılması ve kent kimliğinin aydınlatılmasına yönelik güzel bir çalışmayı gerçekleştirmek mutluyuz. Tarihi geçmişimizi en iyi şekilde bilmemiz, gereken dersi almamız ve geleceğimize yön vermemize imkan sağlayacak çalışmalara devam ediyoruz. Şehir merkezinde 3 bin 500 yıllık tarihi olan Bursa, Osmanlı‘nın başkenti olması bakımından da önem taşıyor. Tarihi canlandırmaya, ilk dönem Osmanlı eserlerinin merkezi olan Bursa‘da bu dönemlerin izlerini ortaya çıkarma ve gelecek kuşaklara bu güzel mirası bırakmaya yönelik çalışmaları gerçekleştiriyoruz" dedi.
"BURSAYA AÇIK HAVA MEZAR TAŞLARI MÜZESİ YAPACAĞIZ"
Bursa‘nın tarihinde mezar taşları ve hazirelerin önemli yeri olduğunu söyleyen Başkan Altepe, "Bursa tarihinde ıssız kalmış, büyük şahsiyetler ve yeri doldurulamayan, yaşadıkları döneme iz bırakan insanlardan şehrin yöneticilerine kadar herkesin bu hazirelerde yatanlar var. Bursa tarihinin derinlikleri burada. Bugün çoğu mezar dağılmış haldeydi. Kiminin taşları kırıktı, bunlarla ilgili çalışmalarımızı da yapıyoruz. Aynı zamanda birçok yerdeki mezarlıklar kaldırılmış ve yerlerine semtler kurulmuş. Hazirelerle ilgili çalışmalarda mezar taşlarından dönemin günlük hayatı ve sosyal yapısıyla ilgili bilgilere de ulaşmış oluyoruz. Haraçcıoğlu, Seyyid Usul, Timurtaşpaşa tarihi hazireler onarıldı. Bunun yanında Muradiye Külliyesi içinde bir ‘Açık Hava Mezar Taşları Müzesi‘ yapılacak. Proje, şu anda Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu‘ndan onay bekliyor. Bu çalışmaların devamında tüm mezarlıklarımızı kapsayan çalışmalar yapılacak" diye konuştu.
"BU PROJE ÇILGIN BİR ÇALIŞMAYDI"
Bursa‘da 1998 yılından bu yana hazirelerle ilgili çalışmalar yaptığını söyleyen Dr. Bedri Mermutlu çalışmanın ilk etabını Büyükşehir Belediyesi‘nin katkılarıyla gerçekleştirdiğini kaydetti. Bursa‘nın en eski Osmanlı kenti olması sebebiyle projenin önemine işaret eden Mermutlu, "Proje çerçevesinde mezar taşlarını tek tek okuduk. Taşları okumanın yanı sıra Bursa‘yı tümüyle ilgilendiren farklı yönleriyle ele aldık. İstanbul‘da mezar taşları daha çoktur, ancak Bursa‘daki mezar taşları çok eskidir. Kitaba kapak olan taşın tarihi hicri 799 yılına yani 1300 lü yıllara takebül ediyor. Bazı taşların tarihi var ismi yok. Onları tarihi kaynaklardan çıkardık. Böylece adeta arkeolojik çalışma yapıldı. İlk defa, o hazireye defnedilip taşı olmayan kişilerin listesi de çıkarıldı. Bursa‘da geçmişte yer alan toplam 157 hazireden 101‘i bugün mevcuttur. Ancak bugün bu hazirelerden 56‘sı yok. Bir ilke imza atan bu çalışmada bin 188 taş okundu. Defnedilip taşı olmayanlar 878 tane tespit edildi. Çalışmada 2 bin 66 kişiye işaret edildi. Bu hazirelerin 73‘ü cami ve mescit etrafında, 40‘ı tekke, 22‘si türbe, 3‘ü medrese ve 16‘sı da mektep etrafında bulunuyor. Günümüze kadar gelen hazireler cami ve mescit etrafındakilerdir. Mektep ve medreseler elden çıkartıldığı için hazireleri de günümüzde yok olmuştur" dedi.
"KAYBOLAN HAZİRELER BULUNACAK"
Çalışmaların Bursa‘nın tarihi ve sosyal ilişkileri açısından çok şey öğrettiğini vurgulayan Mermutlu, "Bu proje çılgın bir çalışmaydı. Söylediğimde kimse inanmadı. Biz çalışmamız sırasında taşlardakini olduğu gibi nakletmedik, derince araştırarak tespitlerimizi bu kitapla sunduk. İkinci etapta da kaybolan hazireleri bulacağımızı düşünüyorum. Büyükşehir Belediyesi, projemize eleman ve temizlikçi katkısıyla destek vererek işimizi hayli kolaylaştırdı" şeklinde konuştu.
Çekirge Caddesi‘nin Yoğurtçu Mezarlığı üzerine kurulduğunu örnekleyen Mermutlu, kadın ve çocukların isimlerinin hazirelerde bulunmadığını belirtti. Zeyniler‘de bin 400 önemli şahsiyetin medfun bulunmasına rağmen bugün 65 tanesinin mezar taşı bulunan 130 kişinin isimlerinin tespit edilebildiğini anlatan Mermutlu, vatandaşların tarihi şuura sahip olması adına kaybolan kısmen veya tamamen kaybolan hazirelerin yerlerine birer tabela ile burada yatan önemli şahsiyetlerin isimlerinin zikredilmesi gerektiğini bildirdi.
Dr. Hasan Basri Öcalan da kitabın hazırlık sürecini örneklerle anlatarak, "Bursa, Osmanlı tarihi açısından en eski şehir olması sebebiyle belge adına zengin bir şehirdir. Bursa‘yı Piremir‘den Sultan Murat Hüdavendigar‘a kadar 11 bölgeye ayırdık. Titiz çalışarak, mezar taşlarını temizleyip, fotoğraflayarak bugünkü haline getirmeye çalıştık. Kaybolan hazire ve mescitlerin yerlerini oradaki sokak isimlerinden bularak tespit ettik. Örneğin, Hoca Sinan mektebini Namazgah‘ta bir evin bahçesinde bulduk. Bu şekilde enteresan izler bularak mezar taşlarını okuduk, temizledik, paftaladık. Sonra önümüze bir Bursa haritası koyup geometrik olarak 11 bölgeye ayırdık. Her bölgenin başına da harita koyduk. Sadece arazide değil dizgide de başındaydık. Baskı aşamasında bizzat ajansta bulunup, 2 bine yakın taşı tek tek sıraladık. Projemize baştan beri destek veren Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe‘ye ve çalışmaya emeği geçenlere teşekkür ediyorum" dedi.
Başkan Altepe, kitap tanıtımının ardından katılımcılarla birlikte Muradiye Külliyesi‘nin bahçesindeki hazireleri ve mezar taşlarını inceledi. Çekirge Caddesinde Başkanlık ikameti, Karagöz Müzesi ve Çıragan Kafe‘nin üzerinde bulunduğu Yoğurtcu Mezarlığı‘nda yatan tarihçi Neşri‘nin mezar taşının yaptırılıp yaşatılması ve mahalli seçimlerden önce gündemde olan, bölgedeki belediyeye ait binaların Süleyman Çelebi Araştırma Enstitüsüne dönüştürülmesi konusunda beyanatların hayata geçirilmesine ilişkin bir çalışma olmadığı da bildirildi.
Kaynak: İHA
"BURSAYA AÇIK HAVA MEZAR TAŞLARI MÜZESİ YAPACAĞIZ"
Bursa‘nın tarihinde mezar taşları ve hazirelerin önemli yeri olduğunu söyleyen Başkan Altepe, "Bursa tarihinde ıssız kalmış, büyük şahsiyetler ve yeri doldurulamayan, yaşadıkları döneme iz bırakan insanlardan şehrin yöneticilerine kadar herkesin bu hazirelerde yatanlar var. Bursa tarihinin derinlikleri burada. Bugün çoğu mezar dağılmış haldeydi. Kiminin taşları kırıktı, bunlarla ilgili çalışmalarımızı da yapıyoruz. Aynı zamanda birçok yerdeki mezarlıklar kaldırılmış ve yerlerine semtler kurulmuş. Hazirelerle ilgili çalışmalarda mezar taşlarından dönemin günlük hayatı ve sosyal yapısıyla ilgili bilgilere de ulaşmış oluyoruz. Haraçcıoğlu, Seyyid Usul, Timurtaşpaşa tarihi hazireler onarıldı. Bunun yanında Muradiye Külliyesi içinde bir ‘Açık Hava Mezar Taşları Müzesi‘ yapılacak. Proje, şu anda Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu‘ndan onay bekliyor. Bu çalışmaların devamında tüm mezarlıklarımızı kapsayan çalışmalar yapılacak" diye konuştu.
"BU PROJE ÇILGIN BİR ÇALIŞMAYDI"
Bursa‘da 1998 yılından bu yana hazirelerle ilgili çalışmalar yaptığını söyleyen Dr. Bedri Mermutlu çalışmanın ilk etabını Büyükşehir Belediyesi‘nin katkılarıyla gerçekleştirdiğini kaydetti. Bursa‘nın en eski Osmanlı kenti olması sebebiyle projenin önemine işaret eden Mermutlu, "Proje çerçevesinde mezar taşlarını tek tek okuduk. Taşları okumanın yanı sıra Bursa‘yı tümüyle ilgilendiren farklı yönleriyle ele aldık. İstanbul‘da mezar taşları daha çoktur, ancak Bursa‘daki mezar taşları çok eskidir. Kitaba kapak olan taşın tarihi hicri 799 yılına yani 1300 lü yıllara takebül ediyor. Bazı taşların tarihi var ismi yok. Onları tarihi kaynaklardan çıkardık. Böylece adeta arkeolojik çalışma yapıldı. İlk defa, o hazireye defnedilip taşı olmayan kişilerin listesi de çıkarıldı. Bursa‘da geçmişte yer alan toplam 157 hazireden 101‘i bugün mevcuttur. Ancak bugün bu hazirelerden 56‘sı yok. Bir ilke imza atan bu çalışmada bin 188 taş okundu. Defnedilip taşı olmayanlar 878 tane tespit edildi. Çalışmada 2 bin 66 kişiye işaret edildi. Bu hazirelerin 73‘ü cami ve mescit etrafında, 40‘ı tekke, 22‘si türbe, 3‘ü medrese ve 16‘sı da mektep etrafında bulunuyor. Günümüze kadar gelen hazireler cami ve mescit etrafındakilerdir. Mektep ve medreseler elden çıkartıldığı için hazireleri de günümüzde yok olmuştur" dedi.
"KAYBOLAN HAZİRELER BULUNACAK"
Çalışmaların Bursa‘nın tarihi ve sosyal ilişkileri açısından çok şey öğrettiğini vurgulayan Mermutlu, "Bu proje çılgın bir çalışmaydı. Söylediğimde kimse inanmadı. Biz çalışmamız sırasında taşlardakini olduğu gibi nakletmedik, derince araştırarak tespitlerimizi bu kitapla sunduk. İkinci etapta da kaybolan hazireleri bulacağımızı düşünüyorum. Büyükşehir Belediyesi, projemize eleman ve temizlikçi katkısıyla destek vererek işimizi hayli kolaylaştırdı" şeklinde konuştu.
Çekirge Caddesi‘nin Yoğurtçu Mezarlığı üzerine kurulduğunu örnekleyen Mermutlu, kadın ve çocukların isimlerinin hazirelerde bulunmadığını belirtti. Zeyniler‘de bin 400 önemli şahsiyetin medfun bulunmasına rağmen bugün 65 tanesinin mezar taşı bulunan 130 kişinin isimlerinin tespit edilebildiğini anlatan Mermutlu, vatandaşların tarihi şuura sahip olması adına kaybolan kısmen veya tamamen kaybolan hazirelerin yerlerine birer tabela ile burada yatan önemli şahsiyetlerin isimlerinin zikredilmesi gerektiğini bildirdi.
Dr. Hasan Basri Öcalan da kitabın hazırlık sürecini örneklerle anlatarak, "Bursa, Osmanlı tarihi açısından en eski şehir olması sebebiyle belge adına zengin bir şehirdir. Bursa‘yı Piremir‘den Sultan Murat Hüdavendigar‘a kadar 11 bölgeye ayırdık. Titiz çalışarak, mezar taşlarını temizleyip, fotoğraflayarak bugünkü haline getirmeye çalıştık. Kaybolan hazire ve mescitlerin yerlerini oradaki sokak isimlerinden bularak tespit ettik. Örneğin, Hoca Sinan mektebini Namazgah‘ta bir evin bahçesinde bulduk. Bu şekilde enteresan izler bularak mezar taşlarını okuduk, temizledik, paftaladık. Sonra önümüze bir Bursa haritası koyup geometrik olarak 11 bölgeye ayırdık. Her bölgenin başına da harita koyduk. Sadece arazide değil dizgide de başındaydık. Baskı aşamasında bizzat ajansta bulunup, 2 bine yakın taşı tek tek sıraladık. Projemize baştan beri destek veren Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe‘ye ve çalışmaya emeği geçenlere teşekkür ediyorum" dedi.
Başkan Altepe, kitap tanıtımının ardından katılımcılarla birlikte Muradiye Külliyesi‘nin bahçesindeki hazireleri ve mezar taşlarını inceledi. Çekirge Caddesinde Başkanlık ikameti, Karagöz Müzesi ve Çıragan Kafe‘nin üzerinde bulunduğu Yoğurtcu Mezarlığı‘nda yatan tarihçi Neşri‘nin mezar taşının yaptırılıp yaşatılması ve mahalli seçimlerden önce gündemde olan, bölgedeki belediyeye ait binaların Süleyman Çelebi Araştırma Enstitüsüne dönüştürülmesi konusunda beyanatların hayata geçirilmesine ilişkin bir çalışma olmadığı da bildirildi.