Tbmm`nin Mimarı Holzmeister İçin Anma Programı

11.2011 - Elif Koçak - Cumhuriyetin ilk yıllarında yeni başkentin imarında görev alan Avusturyalı mimar Clemens Holzmeister, 125. doğum yılında Ankara Cer Modern`de açılacak bir resim sergisiyle anılacak. Sergi, mimarın Viyana`da yaşayan kızı Dr. Barbara Mohapp`ın özel koleksiyonundan getirilen 44 resim ve eskizlerden oluşuyor

Sergi danışmanı ODTÜ Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Aydan Balamir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ``TBMM`nin mimarı`` olarak tanınan Holzmeister`in, 1927-1954 yılları arasında Ankara`nın başlıca devlet yapılarının projelendirilmesini üstlendiğini söyledi

Holzmeister`in Türkiye`de ilk işlerini gerçekleştirdiği yıllarda (1927-1937) ve daha sonra İstanbul ve Ankara`da yaşadığı dönem boyunca verdiği mesleki hizmetleri ve hocalığıyla saygı gördüğünü, onurlandırıldığını anlatan Balamir, ``Türkiye`de Holzmeister`i anmak Cumhuriyet`in erken dönemini de anıp hatırlama şansı verir`` dedi

Holzmeister`in son olarak 2001`de kapsamlı bir sergi ve sempozyumla anıldığını anımsatan Balamir, ``Clemens Holzmeister, Tarihin Dönüm Noktalarında bir Mimar` başlıklı mimarlık sergisinin genişletilmiş kataloğu, 2010`da yayımlandı. On yıl sonra bu ikinci sergi, mimarın Türkiye`de yaşadığı dönemde (1938-1954) ve daha sonra 1962 ve 1971 yıllarındaki seyahatleri sırasında yaptığı resimlerden bir seçkidir`` diye konuştu

İkinci serginin ve anma programının bugün Cer Modern`de gerçekleştirileceğini bildiren Balamir, sergide yer alan resimlerin Holzmeister`in Türkiye`ye duyduğu derin sevginin belgeleri olduğunu ifade etti

Resimlerin, mimarın Viyana`da yaşayan kızı Dr. Barbara Mohapp`ın özel koleksiyonundan getirildiğini belirten Balamir, ``Sergide mimarın İstanbul`da ve Anadolu`ya gezileri sırasında yapmış olduğu 24 resimle Jül Sezar trajedisinin dekorları için hazırlanmış 7 sahne tasarımı, 6 çalışma eskizi ve sahne düzenlerini gösteren 7 plan eskizi yer alıyor`` dedi. Balamir, Barbara Mohapp`ın bu resimlerin artık yapıldıkları ülkeye geri dönmelerini dilediğini kaydetti

Salzburg`da gerçekleştirdiği opera sahneleriyle de ünlenmiş Holzmeister`in 1940 yılında Ankara`da Faust Operası için yaptığı sahne dekorunun, dönemin tiyatro literatüründe yer almış bir tasarım olduğunu anlatan Balamir, sözlerini şöyle sürdürdü: ``Jül Sezar trajedisinin dekorları ise savaşın kızıştığı bir dönemde 1942`den 46`ya kadar sahnelenmiş bir oyun için belki yeterince dikkati çekmemiştir. Ankara Halkevi`nin tiyatro düzeneği bakımından donanımlı olsa da hayli mütevazi ölçülerdeki sahnesinde antik Roma`nın ihtişamı ve oyun içinde sık değişen mekanların temsili, ustalık isteyen bir iştir. Eldeki sahne çizimleri, bu görevin üstünden gelindiğini anlatıyor

Clemens Holzmeister için bir tiyatro oyununun temsiliyle toplumsal yaşamın temsilleri arasında fark yoktu. Her ikisi de kurguya dayalı olduğuna göre, tasarladığı sahne mekanlarını yaşamın kendisi gibi yaşamın gerçek mekanlarını ise sahne gibi kurgulayabilirdi. İlkinin en etkileyici örneğini Salzburg Festival Evi bahçesine kurduğu `Faust Kenti` (1933) ile gerçekleştirmişti. İkincisini gerçekleştirmek için en büyük fırsatı ise Ankara`nın kamusal mekanlarını planlarken buldu.`` Holzmeister`i anma programı bugün Cer Modern`de gerçekleştirilecek. Program kapsamında, mimarın kızı Mohapp`ın da katılımıyla Yıldırım Yavuz`un moderatörlüğünde panel düzenlenecek. Panelin ardından sergi açılışı yapılacak ve klasik müzik dinletisi sunulacak

-Clemens Holzmeister- Clemens Holzmeister, 1886 yılında Avusturya`da Tirol eyaletinin Fulpmes köyünde doğdu. Gençlik yıllarını Innsbruck`da geçiren mimar, 1913 yılında Viyana Teknik Üniversitesinden mezun olduktan sonra aynı okulda asistanlık görevine başladı. Holzmeister, 1924`te Viyana Güzel Sanatlar Akademisine profesör olarak atandı

Birinin başında Clemens Holzmeister`in, diğerinde Peter Behrens`in bulunduğu iki mimarlık sınıfından oluşan Akademi`de Holzmeister ile Behrens, mimarlık eğitiminde köklü reformlar yapan başarılı bir ekip olarak çalıştılar

Eğitimle mimarlık pratiğini birlikte sürdüren Holzmeister, proje yarışmalarında aldığı ödüller ve ses getiren uygulamalarıyla, ülkesi dışında da tanınmaya başladı. 1927`de Almanya`nın Düsseldorf kentindeki Prusya Güzel Sanatlar Akademisi`nden davet aldı. İki akademik görevi birlikte yürüttüğü dönemde (1928-33), Türkiye`de yeni başkentin imarı için de projeler üstlendi. Hitler`in 1933`te yönetimi ele geçirmesiyle Düsseldorf`daki görevi sona erdi

Holzmeister`in eşzamanlı olarak yürüttüğü uluslararası mimarlık pratiğinin önemli bir kesitini, Türkiye projeleri oluşturuyor. Yeni başkentin yönetim yapılarını projelendirmek üzere 1927`de Türkiye`ye davet edilen Holzmeister, ard arda gerçekleştirdiği 13 projeden sonra 1937 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi`nin uluslararası proje yarışmasını kazandı. Şubat 1938`de Meclis projesini gerçekleştirmek üzere Atatürk tarafından görevlendirildiğinde, Hitler`in birlikleri Avusturya`yı işgale hazırlanıyordu. Bu sırada Viyana`daki görevinden de uzaklaştırılmış bulunan Holzmeister ülkesine geri dönmedi. Avusturya`nın bağımsızlığı için mücadele eden hükümeti destekleyişi nedeniyle II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye`ye sığınan yüzlerce aydın arasına katılmayı tercih etti

1938-1954 yılları arasında İstanbul ve Ankara`da yaşayan Holzmeister, öncelikle TBMM binalarının projelendirilmesi ve kontrollüğünü üstlendiği bu 16 yıl içinde, İTÜ Mimarlık Fakültesinin öğretim kadrosunda yer aldı ve Bayındırlık Bakanlığına danışmanlık yaptı. Holzmeister, yaşamı boyunca Türkiye ile bağlarını koparmadı. Ankara`ya son ziyaretini TBMM kompleksi içinde yapılacak ek binalar için görüşüne başvurulduğu 1978`de yaptı

1983 yılında Salzburg eyaletinin Hallein kasabasında vefat eden Holzmeister, yaşamının son günlerine kadar mimarlık yapmayı sürdürdü

(ELF-EAY)