'Senato' tartışması

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun, "Güçlü bir parlamento olmalı bunun için senato düşünülebilir" önerisinde bulunmasına karşın Ak Parti ve MHP'den destek gelmedi. Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, "Parlamentoyu başkanlık sistemi güçlendirir" derken, MHP Genel Başkan Yardımcısı Faruk Bal, "Cumhuriyet Senatosu uygulandığı dönemde ciddi aksaklıklar görülmüş ve terk edilmiştir. MHP'nin gündeminde yoktur" ifadesini kullandı.
Kılıçdaroğlu'nun önceki hafta Berlin'de yaptığı bir sohbette kullandığı senato kurulması yönündeki önerisi, dün, Akşam gazetesinde haberleştirildi. Kılıçdaroğlu'nun, TBMM'de tartışma yaratan görüşleri şöyle:
"Mutlaka parlamenter sistem olmalı. Bizim için en sağlıklısı budur. Başkanlık sistemine karşıyım. Şu anda zaten çok çok erken. Ona uygun değiliz. Parlamenter yapıyı güçlendirmeliyiz. Bunun için senato düşünülebilir. Eskiden vardı ve oldukça verimliydi. Bazı yasaları geri de gönderiyordu, böylece bir denetim mekanizması oluşturuyordu. Şimdi öyle bir mekanizma olmadığı için Anayasa Mahkemesi o misyonu üstleniyor. Hem senato sisteminde sadece üniversite mezunları olacağı için başka açılardan da bir denge oluşturur diye düşünüyorum."
Senato ile ilgili olarak Kuzu, TBMM Anayasa Komisyonu Üyesi Bal ve CHP Grup Başkanvekili Kemal Anadol, Milliyet'e şu açıklamaları yaptı:
Kuzu: Bizim 20 yıllık çift meclis denememiz var, beklenen oranda fayda sağlamadı. Bunun da nedeni şu; aynı parti hem millet meclisinde hem senatoda çoğunluğu alınca bir şey değişmiyor, fren falan görevi yok. Nitekim Türkiye'de 20 yıllık uygulamada ilk kez 1977'de CHP senatoda çoğunluğu aldı bir defa ve o dönem engelledi. Ama ondan önceki dönemde Adalet Partisi çoğunluğu vardı ve gelen kanun olduğu gibi geldi geçti.
O yüzden pratikte faydası olmuyor bunun. İyi niyetle söylenmiş olsa bile sadece işi zorlaştırıyor, süreci uzatıyor. Şu anki Meclis'te biraraya gelmekte ne kadar zorlanıyoruz, öteki de bundan farklı olmaz. Bugünkü Meclis'in de yüzde 90'a yakını yüksek tahsilli. Meclis'i kuvvetlendiren tek model başkanlık sistemidir. Başka türlüsü olmuyor. Bir defa koalisyonları bitirir, hükümet istikrarlı olur. Ama karşısında muazzam güçzlü bir parlamento oluyor. Bugün parlamentonun adı var kendi yok. Bu parlamenter model kalacaksa o zaman da oturup belki Siyasi Partiler Yasası, seçim sisteminde dar bölgede oynayıp buralarda bir şeyler yapmak lazım. tam çözüm olmaz ama CHP'nin gönlü kırılmasın.

Aksaklıkları görülüp terk edildi
Bal: Yarım asrı geçen parlamenter demokrasi sistemimiz içinde çift meclisli sistemin uygulamaları da yaşanmıştır. Cumhuriyet senatosunun uygulandığı dönemde ciddi aksaklıkları görülmüş ve terk edilmiştir. CHP'nin bu denenmiş ve vazgeçilmiş olan sistemi yeniden gündeme taşıması, içine düştüğü zorluklara işaret etmektedir. Gündemimizde cumhuriyet senatosunun yeniden ihdası ile ilgili bir anayasa değişikliği yoktur.
Anadol: Bu öneri ciddi bir şekilde düşünülebilir. İki meclisli parlamentonun çalışmasında artılar, eksiklikler vardır. O eksiklikler tamamlanır, 1973-1980 arasında çıkarılacak derslerle güçlü senato oluşturulabilirse neden olmasın denilebilir. Ama iyice araştırılması gerekir.