Referandum sonucu dünya basınında

Türkiye'nin referandumunu yabancı basın da ilgiyle ve yakından izledi... Anayasa değişikliğine 'evet' yanıtını İngiliz ve Amerikan basını ilk haber olarak gördü. Genel yorum referandumun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için güvenoyu niteliğinde olduğu yönündeydi. Referandumun darbenin yıldönümüne denk geldiğinin de altı çizildi. Türkiye Anayasa değişikliği için tercihini ortaya koydu, 'evet' dedi.

Referandum ve kampanya sürecini başından bu yana yakından izleyen yabancı basın karar günü de teyakkuzdaydı. Sandıktan çıkan sonucu önemli yayın kuruluşları ve internet siteleri flaş gelişme olarak duyurdu, BBC, CNN ve Katar merkezli El Cezire televizyonu referandum sonucunu ilk haber olarak gördü.

Öne çıkan yorum, halk oylamasının Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için bir güvenoyu niteliğinde olduğu yönündeydi.

İngiliz ve Amerikan haber ajansları Reuters ve Associated Press, referandumun hükümet ve laik ilkelerin tehdit altında olduğunu savunan çevreler arasında bir mücadele sahası olduğuna dikkat çekti.

Avrupa basını da referandumu ayrıntılarıyla izledi.

Fransız gazeteleri Le Liberation, Le Figaro ve Le Monde'un internet siteleri haberi son dakika gelişmesi olarak duyurdu.

İspanyol El Pais haberinde İstanbul'daki yağmurdan, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nun oy kullanamamasına ve doğu illerindeki boykota kadar referanduma ilişkin ayrıntılara yer verdi.

Referandum komşuda da yankı buldu. Atina, sonuçtan memnun. Yunan hükümetine yakın çevreler, "Türk halkı demokratik reformlarda ilerleme konusunda kararlılığını gösterdi" yorumunu yaptı.

İsveç basını, Türkiye'de bugün yapılan referandumun sonuçlarına geniş yer verdi.

İsveç Haber Ajansı TT, anayasa değişikliği ile ilgili yapılan oylamadan sonra geçtiği ilk haberinde, Türk halkının anayasa değişikliğine yüzde 58'lik bir oran ile "evet" dediğini yazdı.

Haber Ajansı haberinde, "evet" oyunu Türk hükümeti ile birlikte Avrupa Birliği'nin de beklediğini yazdı. Haberde ayrıca, Avrupa Birliği'nin anayasa değişikliğini, Türkiye'nin birliğe üyelik yolunda modernleşme alanında atılmış bir adım olarak kabul ettiğine de dikkati çekti.

İsveç'te yayınlanan gazeteler, anayasa değişikliği ile ilgili ilk sonuçlara internet sitelerinde yer verirken, haberi "Türkiye anayasa değişikliğine 'evet' dedi" başlıkları ile duyurdu.

Televizyonlar da oylama sonuçlarını aynı başlıklar ile seyircilerine iletti.

Hollanda basını, Anayasa değişikliğiyle ilgili halk oylamasının sonucu, Hollanda basınında da "Türk hükümeti referandumu kazandı" başlığıyla geniş yankı buldu.

Hollanda Ulusal Ajansı (ANP), seçmenlerin yüzde 58'inin "askerler ve yargıçların gücünün azalması yönünde oy kullandığını" yazdı.

Haberde, Türkiye'deki anayasanın, askeri darbe döneminde hazırlanmış bir anayasa olduğu vurgulanırken, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan;ın, "bireyi merkeze yerleştiren" bir yaklaşım benimsediği belirtildi.

ANP ajansına değerlendirmede bulunan eski Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Eş Başkanı Joost Lagendijk, sonuçları "memnuniyet verici" bulduğunu kaydetti.

Volkskrant Gazetesi de, "Türk halkının çoğunluğu tartışmalı anayasa değişikliğini onayladı" başlığıyla haberi yayımladı. Anayasa değişikliğiyle askerin gücüne sınırlama getirildiği, yargıç atamasında Cumhurbaşkanı ve TBMM'ye bundan sonra daha çok hak tanındığı da yazıldı.

Gazete, Başbakan Erdoğan/ın referandum sonuçlarının ardından yaptığı konuşmaya da geniş yer verdi. Başbakan Erdoğan'ın, "Evet" diyenlerin de "Hayır" diyenlerin de kazandığı, sonuçların, herkes için daha çok demokrasi anlamına geldiği yönündeki sözleri de gazetede yer aldı.

Telegraaf gazetesi de, Hollanda'da yaşayan çok sayıda Türk'ün referandumda oy kullanmaya gittiğini yazdı.

Referandum haberlerine geniş yer veren Radyo 1 kanalı ise, alınan sonucunun "Türkiye'yi AB üyeliğine daha da yaklaştırdığı" değerlendirmesinde bulundu.

AB Komisyonu'nun konuya ilişkin değerlendirmesine değinen radyo, ABD Başkanı Barack Obama/nın, Başbakan Erdoğan'ı telefonla arayarak tebrik ettiğini de duydurdu.

İngiliz basını, Türkiye'de yapılan anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasının sonuçları, İngiltere basınında da Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için "zafer" olarak değerlendirildi.

Financial Times gazetesi, sonucun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için "zafer", CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu için ise bir "darbe" niteliğini taşıdığını yazdı.

Referandumun AK Parti için bir sınav olduğunu kaydeden gazete, sonuçların birçok kamuoyu yoklamasının aksine açık bir farka işaret ettiğini ve bunun gelecek yılki seçimlerde üçüncü kez tek başına iktidar olmaya hazırlanan Başbakan Erdoğan'a güçlü bir destek sağlayacağını belirtti.

"Seçmen anayasa değişikliklerine destek verdi, askerler ve hakimler kaybetti" başlığını atan Guardian gazetesi de, sonuçların AK Parti için beklenmedik ölçüde kolay bir zafer olduğunu bildirdi.

Türkiye'nin büyük bir siyasi dönüşümün eşiğinde olduğunu kaydeden gazete, sonuçların aynı zamanda CHP lideri Kılıçdaroğlu'nun mağlubiyeti olduğu yorumunu yaptı.

Times gazetesi de "Seçmen yeni anayasaya destek verdi, ordu savaşı kaybetti" başlığını atarak, "sonucun Türkiye'nin askerci geleneğine büyük bir darbe ve seçimden bir yıl kadar önce Erdoğan'a yönelik bir güvenoyu olarak görüldüğünü" belirtti.

Anayasa değişikliğinin, 1980 darbesi liderlerinin yargılanması önündeki engeli kaldırdığını da kaydeden gazete, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in yargılanacağına pek kimsenin inanmadığını ancak bundan sonra darbeler için caydırıcı olacağını yazdı.

Independent gazetesi de, oylama sonucunu hükümetin zaferi olarak yorumladı ancak iki oy arasındaki farkın çok açık olmadığına işaret etti. Gazete, "1923'ten beri iktidarı elinde tutan laik ve otoriter elitin destekçileriyle, AK Parti hükümeti arasındaki güç mücadelesi devam edecektir" yorumunu yaptı. Halk oylaması sonucunun, Türkiye'nin AB üyelik müzakerelerini güçlendireceğini yazan Daily Telegraph da, emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu'nun görüşlerine yer verdi.

Muhalefetin bunu bir güven oylamasına dönüştürmesi yüzünden sonuçların toplumu daha da kutuplaştıracağını belirten Loğoğlu, şunları ifade etti: "İktidar partisi muhalefete daha az duyarlı hale gelecek. Muhalefet ise hükümetin altını oymak için daha sert bir söylem ve yaklaşım kullanmaya başlayacak. Ne kadar inkar etse de, AK Parti bunu bir güvenoyu olarak görecek ve genel seçime bunun rahatlığıyla girecektir" dedi.

Halk oylamasının en önemli sonucunun dış politikada ortaya çıkabileceğini kaydeden Daily Telegraph, "Türkiye'nin Batı yanlısı tutumunu terk edip, İran gibi komşularıyla yakınlaşması konusunda Başbakan Erdoğan'ın elini daha da güçlendirebileceğini" savundu.

Bu arada, BBC ve Sky gibi İngiliz kanalları da halk oylamasının sonuçlarına yer vererek, ABD ve AB'nin sonucu memnuniyetle karşıladığını kaydetti. BBC, "halk oylaması sonucunun, laik ve dindar Türkler arasındaki kutuplaşmayı bir kez daha gözler önüne serdiği" yorumunu yaptı.

Yunan basını, anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasının sonucu için "Erdoğan'ın net zaferi" değerlendirmesini yaptı.

Atina'da yayımlanan Apoyevmatini gazetesi, halkın yüzde 58'nin, "Çağdaş bir Türkiye için oy kullandığını" yazdı. Gazete, sonuçların 2011 seçimlerini "olumlu şekilde etkileyeceği" yorumunda bulundu.

Elefteros Tipos gazetesi, "Erdoğan'ın Yüzde 58 ile ezici galibiyeti" ve "Yavaş yavaş demokratikleşmeye doğru" başlıklarını kullanırken, Türk halkının Yüzde 60'ına yakın bölümünün Anayasa değişikliklerine "Evet" dediğini yazdı.

Halkın, 'Erdoğan hükümetinin hazırladığı anayasa reformlarına açık bir yanıt verdiğini" belirten gazete, çıkan sonuçla "askerlerin devre dışı bırakılarak adeta alçıya alındığı" yorumunu yaptı.

"Evet'lerin hakimiyeti ve Erdoğan'ın zaferi" başlığını kullanan Ethnos gazetesi, "Beklenmedik ve güvenoyu teşkil eden sonuç ile Türk Başbakan'ın siyasi egemenliği yönünde temelleri attığını" yazdı.

Ethnos gazetesi, bu sonuçların, 2011 seçimlerinde Erdoğan'ın elini güçlendirdiğini ve 2012 yılı için de Erdoğan'ın Cumhurbaşkanlığı görevine gitmesi olasılığının bulunduğunu yazdı. Gazete, "Alınan sonucun muhalefetteki iki büyük parti ve yargı için ağır bir yenilgi teşkil ettiğini" kaydetti.

"Ta Nea" gazetesi, "Oyunun galibi Erdoğan" başlıklı haberinde, referandumun neticesinin Başbakan Erdoğan'a daha fazla değişikliğe gitmesi için "yeşil ışık" yaktığını yazdı.

Gazete, alınan sonuç sonrasında, bugüne kadar duyulan erken seçim senaryolarının bu sefer, galibiyetini mühürlemek isteyebilecek olan Başbakan Erdoğan tarafından gündeme getirilmesinin mümkün olabileceğini belirtti.

Elefterotipiya gazetesi ise, "Erdoğan tek başına oynuyor" başlıklığını kullanırken, "Referandumun, güvenoyuna dönüştüğünü ve alınan Yüzde 58 'Evet' oyu ile siyasi sahnenin değiştiğini" kaydetti. Gazete, "AK Parti'nin önümüzdeki seçimler için kendini rahat hissettiğini" ve yeni anayasanın yolunun açıldığını yazdı.

Haberde, muhalefetin mağlup olduğu, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun, adres değişikliği yüzünden oy kullanamadığı belirtildi.