Kısmen iptal kararı halk verecek

 


Kıvanç EL / ANKARA
Anayasa Mahkemesi , CHP ' nin anayasa değişikliği paketinin ' iptali ' talebiyle açtığı davayı medyadan gizlediği 9 . 5 saat süren sürpriz oturumda karara bağladı .
Değişiklik paketinin , Anayasa Mahkemesi ve HSYK ' nın üye sayısını artırarak yapılarını değiştiren temel maddelerine ' vize ' veren Yüksek Mahkeme , bu maddelerdeki birkaç ibareyi iptal ederek , ' ince ayar ' yaptı . Bu durumda değişiklik paketi , iptaline karar verilen ibareler dışında 12 Eylül tarihinde referanduma sunulacak ve son sözü millet söyleyecek .
Anayasa Mahkemesi , iptal kararı verdiği ibareleri incelerken şekil denetimini aşarak esasa girdi . Esasa girilerek inceleme yapılıp yapılmayacağı oylanarak karara bağlandı . 11 üyeden 7 ' si esasa girilebileceği yönünde oy verince , değişiklik paketi esas yönünden de incelendi .
HUKUK DEVLETİ İLKESİ
Pakette yer alan , Anayasa Mahkemesi ' ne yüksek yargı organları ile YÖK ve Barolar ' dan gösterilecek adayların seçiminde her üyenin sadece bir aday için oy kullanabileceği hükmü , anayasanın ' hukuk devleti ' ilkesine aykırı bulunarak iptal edildi .
Anayasa Mahkemesi , Cumhurbaşkanı ' nın HSYK ' ya atayacağı üyeler arasında hukukçu olmayan akademisyenler ile üst düzey bürokratların seçimine de olanak tanıyan hükmü de , yine ' hukuk devleti ' ilkesine aykırı bularak iptal etti . Cumhurbaşkanı ' nın hukukçu akademisyenler ve avukatlar arasından HSYK ' ya atama yapmasına ilişkin düzenleme ise anayasaya aykırı bulunmadı .
HSYK üyeliği için Yargıtay , Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi ile birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılar arasında yapılacak seçimlerde , her üyenin sadece bir aday için oy kullanmasını düzenleyen hüküm de yine ' hukuk devleti ' ilkesine aykırı bulunarak iptal edildi .
ŞEKİLDEN İPTALE RET
Heyette önce raportör raporu değerlendirildi . Paketin tamamının şekil yönünden iptali iddialarının tamamı oybirliğiyle reddedildi . Yürürlüğün durdurulması talebi de oybirliğiyle geri çevirildi .
Heyet , paketin Anayasa Mahkemesi ve HSYK ' ya ilişkin altı maddesinin , anayasanın dördüncü maddesindeki değiştirilmesi teklif bile edilemeyen maddelere aykırı olduğu iddiasını tartıştı . ' Teklif edilemezlik yasağı ' kapsamında olduğuna oyçokluğu ile karar verdi . Dolaylı olarak esasa girerek şekilden bu maddeleri denetledi . Böylece , mahkeme ikinci kez bir anayasa değişikliğinde dolaylı esasa girdi ve ibare ibare iptale karar verdi .
Anayasa Mahkemesi ' nin yapısına ilişkin anayasanın 146 . maddesinde yapılan değişikliğin , ' Yargıtay , Danıştay , Askeri Yargıtay , Askeri Yüksek İdare Mahkemesi , Sayıştay , Yükseköğretim Kurulu ve Baro Başkanlarının Anayasa Mahkemesi ' ni gönderecekleri üyeler için yapacakları seçimlerde , her üyenin ancak bir aday için oy kullanabileceğine ilişkin ' düzenlemedeki , ' Her üyenin ancak bir aday için oy kullanabileceğine ilişkin ' ibaresi iptal edildi .
Anayasanın 159 . maddesine yapılan düzenlemedeki ' Cumhurbaşkanı ' nın Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ' na atayacağı üyelerin iktisat ve siyasal bilim dallarıyla , üst kademe yöneticilerinden olacağına ilişkin ' ibaredeki , ' iktisat ve siyasal bilim dallarıyla , üst kademe yöneticileri ' ibareleri de iptal edildi .
Mahkeme , geri kalan hukuk dallarındaki öğretim üyeleriyle avukatlar arasında HSYK ' ya seçimi ise anayasaya aykırı bulmadı .

' Bugün esasa girdik yarın ne olur bilmem '
Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç , kararı açıkladıktan sonra soruları yanıtladı .
Kılıç , ' İptal ettiğiniz kısımla ilgili TBMM yeni bir düzenleme mi yapacak? ' sorusu üzerine , ' Hayır . Mevcut anayasadaki hüküm uygulanmaya devam edecek . Pakette ne varsa , referandum sonucunda kabul edilirse tabii ki uygulamaya devam edilecek ' yanıtını verdi .
İPTALLER OYBİRLİĞİYLE
Kılıç , ' Kararlar oybirliğiyle mi , oyçokluğuyla mı alındı? ' şeklindeki soruya da , ' Bununla ilgili kısa kararımızı yarın ( bugün ) tamamlayacağız ' dedi . Kılıç , iptallere ilişkin kararların oybirliği , diğer kararların ise oyçokluğuyla alındığı bilgisini verdi .
Kararda esasa girilmesine ilişkin sorular üzerine Başkan Kılıç , şunları söyledi :
' Şekil yönünden iki türlü iddia vardı . Birisi tamamıyla şekil yönünden iddialar , ikincisi de anayasanın dördüncü maddesinde teklif yasağına ilişkin teklif edilmezlik yasağı içerisinde olduğunu , bu nedenle de iptali gerektiği iddiaları vardı . Şekil yönünden iddiaların tamamı reddedildi . Diğer bölümde oy çokluğuyla işin esasına girmek suretiyle bir değerlendirme yapıldıktan sonra , ancak bunun yasa kapsamında olup olmadığı sonucuna varıldı . Yasalar için yapılan anayasal denetimle bu denetimi birbirine karıştırmayın lütfen . '
YAYINLARDAN RAHATSIZDIK
Kılıç , ' Anayasa Mahkemesi bundan sonra da esasa ilişkin inceleme yapacak mı? ' sorusuna , ' Bugün itibarıyla böyle bir şey oldu ama yarın ne olur onu bilemeyiz . Her olay her değişiklik kendi şartları içerisinde değerlendirilir ve bir sonuca varılır ' yanıtını verdi . Basına geç haber verilmesinin nedenini üyelerin yapılan yayınlardan rahatsızlığını gösteren Kılıç , ihsas-ı rey iddialarına ilişkin sorular üzerine de , ' Reddi hakim talebinde bulunanların yetkili olmadıkları gerekçesiyle talepleri reddedildi . Soruşturma ve suç duyurularını ciddi bulmadığım için ben başkanlık yetkimi kullanarak bunları işleme koymadım ' dedi .




Akşam