Trabzon'da Çölyak Hastalığı Bilimsel Toplantısı
Çölyak Hastalığı Bilimsel Toplantıları çerçevesinde, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof
Çölyak Hastalığı Bilimsel Toplantıları çerçevesinde , Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji , Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof . Dr . Sema Aydoğdu , Trabzon ' da yaptığı konuşmada önemli uyarılarda bulundu .
Aynı zamanda Ege Çölyakla Yaşam Derneği ' nin kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı olan Prof . Dr . Aydoğdu , Çölyak Hastalığının Türkiye ' de görülme sıklığının yüzde 1 olduğuna dikkat çekerek hastalığın , dünyada çocukluk ve yetişkin dönemlerde en sık rastlanan kalıtsal hastalık olarak kabul edildiğini söyledi .
Türkiye ' nin çölyak hastalığını 2002 ' lerden sonra tanıdığını ifade eden Aydoğdu , " Türkiye , bu hastalığı 2002 ' lerin başına kadar tanımıyordu . 2002 ' lerde Türkiye ' de bu anlamdaki ilk sivil toplum örgütü Ege Çölyak Yaşam Derneği kuruldu . Şu anda da toplumun bilinç düzeyi yeterli değil . Bu konuda çok yol almamız gerekiyor . Hastalığın toplumda görülme sıklığı yüz kişide 1 dolayında . Yani Türkiye ' de 700 bine yakın çölyaklı hastamız var . Çölyak genetik bir hastalıktır . Aynı zamanda öldürücü bir hastalık . Tek
tedavisi glutensiz diyettir . Bu hastalıktan korunmak için birincisi akraba evliliğinden uzak durun , ikincisi ilk 1 yaşta mutlaka anne sütü diyoruz . İlk 1 yaş içersinde ekmek kırıntısı , bisküvi gibi buğday unundan yapılmış olan ürünlerin 6 aydan önce bebeklere kesinlikle verilmemesi gerekir . Eğer ailede daha önceden bilinen çölyaklı varsa tüm ailenin ve birinci derece akrabalarının taranması gerekir . Bu taramalar için Avrupa ve Kuzey Amerika da kullanılan hızlı serolojik testler artık yurdumuzda da
bulunmaktadır " dedi .
Çölyak hastalığı hakkında bilgi veren Sema Aydoğdu , " Çölyak hastalığı , buğday , arpa ve çavdarda bulunan gluten adlı proteine karşı ince barsakta oluşan duyarlılıktır . Gluten içeren tahıl çeşitleri veya imalatı sırasında gluten ilave edilmiş gıda maddeleri tüketildiğinde ince barsakta iltihaplanma olur . Gluten vücudun bağışıklılık sistemince zararlı madde olarak algılanır ve ince barsaklara zarar verir . İnce barsaklarda besinlerin emilimi ve vücuda yararlı hale getirilmesi villus adı verilen parmaksı
çıkıntılarla olmaktadır . Çölyak hastalığı villusların fonksiyonlarını yitirmesi sonucunda besinler emilememekte ve vücuda yararlı hale getirilememektedir . Ortaya çıkan emilim bozukluğu gelişme geriliği ve kemik hastalıklarına yol açmaktadır . Zamanında önlem alınmadığı takdirde ince bağırsak ( adenokarsinom ) , özafagus , cilt ( melanom ) ve non-Hodgkinleforma kanser risklerinin de çölyak hastalığında arttığı görülmüştür " ifadelerini kullandı .
HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
Çölyak hastalığının , çocukluk ve yetişkin dönemlerde en sık rastlanan kalıtsal hastalık olarak kabul edildiğini kaydeden Prof . Dr . Aydoğdu , " Çölyak hastalığı tıp dünyası tarafından tüm dünyada çocukluk ve yetişkin dönemlerde en sık rastlanan kalıtsal hastalık olarak kabul edilmektedir . Yaşamın herhangi bir döneminde görülebilir . Çölyak hastalığının çeşitli belirtileri olabilir . Belirtilerin çok farklılık göstermesi ve bazı durumlarda hastalığın hiç belirti vermemesi çölyak hastalığının teşhisini
zorlaştırmaktadır . Tipik belirtileri , ishal , kusma , kilo ve güç kaybı , karın şişkinliği , karın ağrısı , mide bulantısı ve özellikle çocuklarda gelişim bozukluklarıdır . Yetişkin insanlarda bazen halsizlik , yorgunluk , anemi , osteoporoz , vitamin ve mineral eksikliği ile laktoz intoleransı gibi barsak bölgesi dışında da belirtiler görülebilir " şeklinde devam etti .
HASTALIĞIN DÜNYADA GÖRÜLME SIKLIĞI YÜZDE 1
Hastalığın dünyada görülme riskinin yüzde 1 olarak belirten Prof . Dr . Aydoğdu , " Tüm dünyada çölyak hastalığının görülme sıklığı yüzde 1 ' dir . Avrupa ' da teşhisi konulmuş her bir çölyak hastası karşılığında henüz teşhis edilmemiş 7-10 çölyak hastası vardır . Birçok hastalık ile benzer belirtiler göstermesi nedeni ile çölyak hastalığının erken teşhisi en önemli sorundur . Çölyak hastalığının ülkemizde de her 100 kişiden birinde var olduğu yapılan çalışmalar ile tespit edilmiştir " diye konuştu .
TEDAVİSİ , GLUTENSİZ BESLENME
Hastalığın tek tedavisinin ömür boyu glutensiz diyet olduğuna dikkat çeken Aydoğdu , " Çölyak hastalığının günümüzde bilinen tek tedavisi ömür boyu glutensiz diyet uygulamaktır . Glutensiz diyeti kararlı bir şekilde uygulayan çölyak hastalarının 2 hafta gibi kısa bir sürede hastalığa ait şikayetler gerilemeye başlar . Kan testleri 6 ay içerisinde normale döner . Barsaktaki bozuklulukların tamamen iyileşmesi ise 1 ila 2 yıl zaman almaktadır . Et , balık , yumurta , meyve ve sebze , süt , çok sayıda süt ürünleri ,
pirinç , mısır ve patates gibi çok sayıda gıda maddesi doğası gereği gluten içermemektedir . Ayrıca glutensiz diyet uygulayanlar için özel üretilmiş un , ekmek , erişte , makarna , kek , bisküvi ve gofret gibi çeşitli gluten içermeyen ürünler ülkemizde eczanelerde ve zincir mağazalarda bulunmaktadır " şeklinde konuştu .
Tüm dünyada çok yaygın kullanımı olan glutenin bazı kişiler için zararlı olduğunu kaydeden Prof . Dr . Aydoğdu , " Gluten buğday , arpa , çavdar ve yulafta veya bu tahılların değişik isimler ile anılan çeşitlerinde bulunan bir bitki proteinidir . Doğrudan gluten içeren bu tahılların yanı sıra , gluten ayrıca birleştirici özelliğinden dolayı birçok gıda maddesi imalatında da girdi olarak kullanılır . Tüm dünyada çok yaygın kullanımı olan gluten ne yazık ki bazı kişiler için zararlıdır . Günlük beslenmemizden
glutenin çıkarılması bir hastalığa bağlı zorunlu nedenlerden olabileceği gibi bir beslenme tercihi de olabilir . Çölyak hastaları gluten içeren gıdalardan ömiak ( adenokarsinom ) , özafagus , ciltür boyu uzak durmak zorundadır . Cilt hastalıklarına yol açmaktadır . Zamanında önlem alınmadığı olan Dermatitis Herpetiformis ' de ( DH ) glutene duyarlılık ana faktörüdür . Bazı metabolik hastalıklarda ( örneğin Diabetes Mellitus ) hastanın aynı zamanda Çölyak hastası olma olasılığı 10 kat daha fazladır . Siz de veya ailenizde
ya da tanıdığınız bir şekilde glutene duyarlılık var ise tedavi yöntemi gluten içeren tüm gıdalardan ömür boyu uzak durmaktır " dedi .
Toplantıda KTÜ Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji , Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç . Dr . Mehmet Çakır da bir konuşma yaparak bölgede yaşanan Çölyak hastalıkları ile ilgini sunum yaptı .
Konuşmaların ardından Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji ve Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof . Dr . Sema Aydoğdu ve KTÜ Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç . Dr . Murat Çakır ' a katkılarından dolayı plaket verildi .
( BK-CMH-Y )
Aynı zamanda Ege Çölyakla Yaşam Derneği ' nin kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı olan Prof . Dr . Aydoğdu , Çölyak Hastalığının Türkiye ' de görülme sıklığının yüzde 1 olduğuna dikkat çekerek hastalığın , dünyada çocukluk ve yetişkin dönemlerde en sık rastlanan kalıtsal hastalık olarak kabul edildiğini söyledi .
Türkiye ' nin çölyak hastalığını 2002 ' lerden sonra tanıdığını ifade eden Aydoğdu , " Türkiye , bu hastalığı 2002 ' lerin başına kadar tanımıyordu . 2002 ' lerde Türkiye ' de bu anlamdaki ilk sivil toplum örgütü Ege Çölyak Yaşam Derneği kuruldu . Şu anda da toplumun bilinç düzeyi yeterli değil . Bu konuda çok yol almamız gerekiyor . Hastalığın toplumda görülme sıklığı yüz kişide 1 dolayında . Yani Türkiye ' de 700 bine yakın çölyaklı hastamız var . Çölyak genetik bir hastalıktır . Aynı zamanda öldürücü bir hastalık . Tek
tedavisi glutensiz diyettir . Bu hastalıktan korunmak için birincisi akraba evliliğinden uzak durun , ikincisi ilk 1 yaşta mutlaka anne sütü diyoruz . İlk 1 yaş içersinde ekmek kırıntısı , bisküvi gibi buğday unundan yapılmış olan ürünlerin 6 aydan önce bebeklere kesinlikle verilmemesi gerekir . Eğer ailede daha önceden bilinen çölyaklı varsa tüm ailenin ve birinci derece akrabalarının taranması gerekir . Bu taramalar için Avrupa ve Kuzey Amerika da kullanılan hızlı serolojik testler artık yurdumuzda da
bulunmaktadır " dedi .
Çölyak hastalığı hakkında bilgi veren Sema Aydoğdu , " Çölyak hastalığı , buğday , arpa ve çavdarda bulunan gluten adlı proteine karşı ince barsakta oluşan duyarlılıktır . Gluten içeren tahıl çeşitleri veya imalatı sırasında gluten ilave edilmiş gıda maddeleri tüketildiğinde ince barsakta iltihaplanma olur . Gluten vücudun bağışıklılık sistemince zararlı madde olarak algılanır ve ince barsaklara zarar verir . İnce barsaklarda besinlerin emilimi ve vücuda yararlı hale getirilmesi villus adı verilen parmaksı
çıkıntılarla olmaktadır . Çölyak hastalığı villusların fonksiyonlarını yitirmesi sonucunda besinler emilememekte ve vücuda yararlı hale getirilememektedir . Ortaya çıkan emilim bozukluğu gelişme geriliği ve kemik hastalıklarına yol açmaktadır . Zamanında önlem alınmadığı takdirde ince bağırsak ( adenokarsinom ) , özafagus , cilt ( melanom ) ve non-Hodgkinleforma kanser risklerinin de çölyak hastalığında arttığı görülmüştür " ifadelerini kullandı .
HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
Çölyak hastalığının , çocukluk ve yetişkin dönemlerde en sık rastlanan kalıtsal hastalık olarak kabul edildiğini kaydeden Prof . Dr . Aydoğdu , " Çölyak hastalığı tıp dünyası tarafından tüm dünyada çocukluk ve yetişkin dönemlerde en sık rastlanan kalıtsal hastalık olarak kabul edilmektedir . Yaşamın herhangi bir döneminde görülebilir . Çölyak hastalığının çeşitli belirtileri olabilir . Belirtilerin çok farklılık göstermesi ve bazı durumlarda hastalığın hiç belirti vermemesi çölyak hastalığının teşhisini
zorlaştırmaktadır . Tipik belirtileri , ishal , kusma , kilo ve güç kaybı , karın şişkinliği , karın ağrısı , mide bulantısı ve özellikle çocuklarda gelişim bozukluklarıdır . Yetişkin insanlarda bazen halsizlik , yorgunluk , anemi , osteoporoz , vitamin ve mineral eksikliği ile laktoz intoleransı gibi barsak bölgesi dışında da belirtiler görülebilir " şeklinde devam etti .
HASTALIĞIN DÜNYADA GÖRÜLME SIKLIĞI YÜZDE 1
Hastalığın dünyada görülme riskinin yüzde 1 olarak belirten Prof . Dr . Aydoğdu , " Tüm dünyada çölyak hastalığının görülme sıklığı yüzde 1 ' dir . Avrupa ' da teşhisi konulmuş her bir çölyak hastası karşılığında henüz teşhis edilmemiş 7-10 çölyak hastası vardır . Birçok hastalık ile benzer belirtiler göstermesi nedeni ile çölyak hastalığının erken teşhisi en önemli sorundur . Çölyak hastalığının ülkemizde de her 100 kişiden birinde var olduğu yapılan çalışmalar ile tespit edilmiştir " diye konuştu .
TEDAVİSİ , GLUTENSİZ BESLENME
Hastalığın tek tedavisinin ömür boyu glutensiz diyet olduğuna dikkat çeken Aydoğdu , " Çölyak hastalığının günümüzde bilinen tek tedavisi ömür boyu glutensiz diyet uygulamaktır . Glutensiz diyeti kararlı bir şekilde uygulayan çölyak hastalarının 2 hafta gibi kısa bir sürede hastalığa ait şikayetler gerilemeye başlar . Kan testleri 6 ay içerisinde normale döner . Barsaktaki bozuklulukların tamamen iyileşmesi ise 1 ila 2 yıl zaman almaktadır . Et , balık , yumurta , meyve ve sebze , süt , çok sayıda süt ürünleri ,
pirinç , mısır ve patates gibi çok sayıda gıda maddesi doğası gereği gluten içermemektedir . Ayrıca glutensiz diyet uygulayanlar için özel üretilmiş un , ekmek , erişte , makarna , kek , bisküvi ve gofret gibi çeşitli gluten içermeyen ürünler ülkemizde eczanelerde ve zincir mağazalarda bulunmaktadır " şeklinde konuştu .
Tüm dünyada çok yaygın kullanımı olan glutenin bazı kişiler için zararlı olduğunu kaydeden Prof . Dr . Aydoğdu , " Gluten buğday , arpa , çavdar ve yulafta veya bu tahılların değişik isimler ile anılan çeşitlerinde bulunan bir bitki proteinidir . Doğrudan gluten içeren bu tahılların yanı sıra , gluten ayrıca birleştirici özelliğinden dolayı birçok gıda maddesi imalatında da girdi olarak kullanılır . Tüm dünyada çok yaygın kullanımı olan gluten ne yazık ki bazı kişiler için zararlıdır . Günlük beslenmemizden
glutenin çıkarılması bir hastalığa bağlı zorunlu nedenlerden olabileceği gibi bir beslenme tercihi de olabilir . Çölyak hastaları gluten içeren gıdalardan ömiak ( adenokarsinom ) , özafagus , ciltür boyu uzak durmak zorundadır . Cilt hastalıklarına yol açmaktadır . Zamanında önlem alınmadığı olan Dermatitis Herpetiformis ' de ( DH ) glutene duyarlılık ana faktörüdür . Bazı metabolik hastalıklarda ( örneğin Diabetes Mellitus ) hastanın aynı zamanda Çölyak hastası olma olasılığı 10 kat daha fazladır . Siz de veya ailenizde
ya da tanıdığınız bir şekilde glutene duyarlılık var ise tedavi yöntemi gluten içeren tüm gıdalardan ömür boyu uzak durmaktır " dedi .
Toplantıda KTÜ Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji , Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç . Dr . Mehmet Çakır da bir konuşma yaparak bölgede yaşanan Çölyak hastalıkları ile ilgini sunum yaptı .
Konuşmaların ardından Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji ve Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof . Dr . Sema Aydoğdu ve KTÜ Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç . Dr . Murat Çakır ' a katkılarından dolayı plaket verildi .
( BK-CMH-Y )