Irak'ta Şii koalisyonu ihtimali
Referans gazetesi yazarlarından Mete Çubukçu Irak'ta yapılan genel seçimlerin ardından kurulması planlanan Şii koalisyonunu köşesine taşıdı.
İşte Mete Çubukçu’nun köşe yazısı;
Irak seçimlerinden Şii koalisyonu çıkma ihtimali var
Irak'ta seçim sonuçları 3 hafta sonra açıklanırken yeni hükümetin kurulmasının birkaç ayı bulabileceğinden söz ediliyor. Bu durum; hem birçok ittifakın, bu ittifakları içinde farklı grupların bulunması hem de ülkedeki siyasi temsilin mezhep ve etnik ayrım üzerinden yürütülmesinden kaynaklanıyor.
Seçim sonuçlarına göre hiçbir grup tek başına hatta ikili koalisyonla hükümet kuramıyor. 91 milletvekili ile parlamentoda en fazla sandalyeyi alan İyad Allawi liderliğindeki laik, liberal Irak Listesi grubu görüşmelerini sürdürse de işi zor gibi. Allawi, eski Başbakan Maliki'yi yanına çekmesi halinde hükümeti kurabilir ancak Allawi-Maliki birlikteliği çok mümkün değil gibi.
Şiiler sırasını bekliyor
Bu durum ülkede %60 ile nüfus çoğunluğunu elde tutan Şiilerin önünü açıyor. En azından aldığımız haberler Şiilerin niyetinin bu yönde olduğu yönünde. Şii kökenli Başbakan Maliki'nin grubu 89, mezhep temelinde politika yapan Şii gruplar Sadr ve El Hekim'in ittifakı 70 sandalye kazandı. Şiiler şimdi bu grupların nasıl bir araya gelebileceğini konuşuyor.
Basra'dan konuştuğumuz Ali Mehdi bu iki grubun birkaç transferle hükümeti kurabileceğini ama sayı olarak çok riskli olduğunu söylüyor. Gazeteci Mehdi'ye göre "seçim öncesinde Sadr ve El Hekim grubunun kesinlikle Maliki ile bir araya gelmeyeceklerini söylemişlerdi. Hatta Kürtlere de bu yönde garanti verdiler. Ama sandıktan çıkan sonuç umdukları kadar olmadı". Bu yüzden her türlü olasılığı değerlendiriyorlar. Çünkü seçim öncesi ve sonrası çok farklı.
Allawi hükümeti kuramazsa koalisyon kurma hakkı Maliki'ye geçecek. Maliki sırasını beklerken Sadr ve El Hekim'den gelecek tekliflere kapalı olmadığı söyleniyor. Burada sorun Sadr grubundan kaynaklanıyor. Sadr grubu Maliki'nin başbakanlığına çok sıcak bakmıyor. Hatırlanacağı gibi Maliki, Sadr'ın "Mehdi Ordusu"na saldırıp silahsızlandırmış ve çok sayıda militanı öldürmüştü. Mukteda Es Sadr bu amaçla sokaklara sandık koyarak başbakanı tespit etmek amacıyla referandum düzenlendi. Bu oylamanın resmi bir niteliği yok; sandıktan kim çıkarsa çıksın kabul edilmesi de söz konusu değil. Ama sandıktan Maliki'nin çıkmayacağı kesin gibi.
"Yani" diyor Muhammed Kasım, "Şiiler hem birbirleriyle çekişiyor hem de anlaşmaya çalışıyorlar. Çok karışık bir durum. Ama son aşamada kendi aralarında anlaşmaları Sünnilerin içinde bulunduğu Allawi grubu ile anlaşmalarından daha kolay. Bağdat Üniversitesi eski öğretim üyelerinden Kasım, Şiilerin şansını yüksek görüyor. Ama tek başlarına hükümeti kurmalarına ABD'nin müsaade etmeyeceğine, bunun İran'ın yeniden Bağdat'a dönmesi anlamına geleceğini söylüyor. Bu yüzden "Maliki, Sadr ve Hekim anlaşacaksa yanlarına Kürtleri almaları gerekiyor. Hatta cumhurbaşkanlığını Talabani'ye vermeleri gerekiyor" diyor.
Irak'ta şimdi de hükümet senaryoları uçuşuyor. Sistem ve sonuç o kadar karmaşık ki hiçbir sonuç kimseyi şaşırtmamalı. Nitekim, şimdi Iraklı siyasiler ve liderler nabız yoklamak ve destek almak için Türkiye dahil çevre ülkeye tur düzenliyor. Neçirvan Barzani, Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Şii kökenli Adil Abdülmehdi Ankara, Maliki Tahran'ı ziyaret etti. Şiiler şanslarını zorlayacak gibi görünse de Sünnilerin devre dışı kaldığı bir Irak'ta istikrar zor görünüyor.
Irak seçimlerinden Şii koalisyonu çıkma ihtimali var
Irak'ta seçim sonuçları 3 hafta sonra açıklanırken yeni hükümetin kurulmasının birkaç ayı bulabileceğinden söz ediliyor. Bu durum; hem birçok ittifakın, bu ittifakları içinde farklı grupların bulunması hem de ülkedeki siyasi temsilin mezhep ve etnik ayrım üzerinden yürütülmesinden kaynaklanıyor.
Seçim sonuçlarına göre hiçbir grup tek başına hatta ikili koalisyonla hükümet kuramıyor. 91 milletvekili ile parlamentoda en fazla sandalyeyi alan İyad Allawi liderliğindeki laik, liberal Irak Listesi grubu görüşmelerini sürdürse de işi zor gibi. Allawi, eski Başbakan Maliki'yi yanına çekmesi halinde hükümeti kurabilir ancak Allawi-Maliki birlikteliği çok mümkün değil gibi.
Şiiler sırasını bekliyor
Bu durum ülkede %60 ile nüfus çoğunluğunu elde tutan Şiilerin önünü açıyor. En azından aldığımız haberler Şiilerin niyetinin bu yönde olduğu yönünde. Şii kökenli Başbakan Maliki'nin grubu 89, mezhep temelinde politika yapan Şii gruplar Sadr ve El Hekim'in ittifakı 70 sandalye kazandı. Şiiler şimdi bu grupların nasıl bir araya gelebileceğini konuşuyor.
Basra'dan konuştuğumuz Ali Mehdi bu iki grubun birkaç transferle hükümeti kurabileceğini ama sayı olarak çok riskli olduğunu söylüyor. Gazeteci Mehdi'ye göre "seçim öncesinde Sadr ve El Hekim grubunun kesinlikle Maliki ile bir araya gelmeyeceklerini söylemişlerdi. Hatta Kürtlere de bu yönde garanti verdiler. Ama sandıktan çıkan sonuç umdukları kadar olmadı". Bu yüzden her türlü olasılığı değerlendiriyorlar. Çünkü seçim öncesi ve sonrası çok farklı.
Allawi hükümeti kuramazsa koalisyon kurma hakkı Maliki'ye geçecek. Maliki sırasını beklerken Sadr ve El Hekim'den gelecek tekliflere kapalı olmadığı söyleniyor. Burada sorun Sadr grubundan kaynaklanıyor. Sadr grubu Maliki'nin başbakanlığına çok sıcak bakmıyor. Hatırlanacağı gibi Maliki, Sadr'ın "Mehdi Ordusu"na saldırıp silahsızlandırmış ve çok sayıda militanı öldürmüştü. Mukteda Es Sadr bu amaçla sokaklara sandık koyarak başbakanı tespit etmek amacıyla referandum düzenlendi. Bu oylamanın resmi bir niteliği yok; sandıktan kim çıkarsa çıksın kabul edilmesi de söz konusu değil. Ama sandıktan Maliki'nin çıkmayacağı kesin gibi.
"Yani" diyor Muhammed Kasım, "Şiiler hem birbirleriyle çekişiyor hem de anlaşmaya çalışıyorlar. Çok karışık bir durum. Ama son aşamada kendi aralarında anlaşmaları Sünnilerin içinde bulunduğu Allawi grubu ile anlaşmalarından daha kolay. Bağdat Üniversitesi eski öğretim üyelerinden Kasım, Şiilerin şansını yüksek görüyor. Ama tek başlarına hükümeti kurmalarına ABD'nin müsaade etmeyeceğine, bunun İran'ın yeniden Bağdat'a dönmesi anlamına geleceğini söylüyor. Bu yüzden "Maliki, Sadr ve Hekim anlaşacaksa yanlarına Kürtleri almaları gerekiyor. Hatta cumhurbaşkanlığını Talabani'ye vermeleri gerekiyor" diyor.
Irak'ta şimdi de hükümet senaryoları uçuşuyor. Sistem ve sonuç o kadar karmaşık ki hiçbir sonuç kimseyi şaşırtmamalı. Nitekim, şimdi Iraklı siyasiler ve liderler nabız yoklamak ve destek almak için Türkiye dahil çevre ülkeye tur düzenliyor. Neçirvan Barzani, Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Şii kökenli Adil Abdülmehdi Ankara, Maliki Tahran'ı ziyaret etti. Şiiler şanslarını zorlayacak gibi görünse de Sünnilerin devre dışı kaldığı bir Irak'ta istikrar zor görünüyor.