Gümüşhane Milletvekili Aydın'dan Kkka Bilgilendirmesi
AK Parti Gümüşhane Milletvekili Doç. Dr. Kemalettin Aydın, bahar ayları ile birlikte yeniden görünmeye başlayan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı hakkında açıklama yaptı.
Milletvekili seçilmeden önce Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Aydın, uzmanlık alanına giren KKKA hakkında bilgi verdi. Açıklamasında, Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığının Nairovirüslerin neden olduğu ateş, cilt içi ve diğer alanlarda kanama gibi bulgular ile seyreden kene kaynaklı bir enfeksiyon olduğunu belirten Aydın, son yıllarda tedavide görülen gelişmelere rağmen, bu enfeksiyonlarda ölüm oranları halen yüksek olduğunu kaydetti.
KKKA hastalığıyla ilgili toplumda komplo teorilerinin olduğunu ve bu hastalığa neden olan kenelerin hepimizin bildiği keneler olduğunu söyleyen Aydın, doğada karşılaşılan bütün kenelerin hastalık yapma riskinin olduğunu da ifade etti. Aydın, şöyle konuştu:
"Doğada 830 kene tipinin 30-35'i KKKA hastalığının virüsünü taşıyor. Türkiye de 2002 yılında Tokat-Erbaa da bir takım hastalarla bu hastalığın farkına varıldı. Her yaz Nisan-Mayıs aylarında başlayıp Eylül-Ekim aylarında kaybolan bir hastalık. Neden Mayıs aylarında varda kışın yok. Aslında kışın bu hastalık olmayacak diye bir şey yok, kışında görülebilir. Bir kene yaklaşık 10 bin yavru yavruluyor. Ve yavruladığı zaman kendisi ölüyor. Bu doğan 10 bin yavru yaza doğru olgunlaşıyor. Bu nedenle Nisan-Mayıs aylarında vakalarda artış görülüyor. Ama buna karşılık Türkiye de Kasım-Aralık aylarında bildirilen kene vakaları vardır."
PİKNİKÇİLERE VE TARIMLA UĞRAŞANLARA UYARI
Kış mevsiminde pek aktif olmayan kenelerin Nisan ve Mayıs aylarında yeniden canlandığını ifade eden Doç. Dr. Kemalettin Aydın, "Bu dönemde, vatandaşlarımız pikniği sıkça tercih etmektedir. Vatandaşlarımız, kır alanlara gittiklerinde zeminle direk temas etmemeliler. Oturacakları yere en azından bir örtü sermeliler. Kenelerden insanlara geçen KKKA hastalığı, sadece çiftçilikle uğraşanlar için değil, pikniğe giden vatandaşlar için de tehlike oluşturuyor" diye konuştu.
Vatandaşların kenelerin de ölümcül bir mikrop taşıdığı bilinciyle hareket etmeleri gerektiğine işaret eden Doç. Dr. Kemalettin Aydın, şunları kaydetti:
"Piknikte çorap, ayakkabı gibi koruyucu eşyaları çıkararak çıplak ayakla çimende yürümek yanlıştır. Vatandaşlarımız bu tür bir sosyal aktiviteyle stres atma çabası içindeyken, yeni bir tehlikeyle karşılaşabilirler. Kenelerin bu tür bir hastalığa neden olduğunu bilmek ve önlem almak gerekiyor. Doğanın her yerinde keneler vardır. Dünyada keneyi yok etme çalışmaları hiçbir zaman başarılı olamamıştır. Keneyi doğadan yok edemeyeceğimize göre kendimizi korumalıyız."
Kenenin insan vücuduna yapıştıktan sonra hemen ısırmadığını, uygun yeri bulup hortumuyla ısırmasının yaklaşık 20-24 saat sürdüğünü belirten Doç. Dr. Kemalettin Aydın, kenenin sivrisinek gibi konar konmaz sokmadığını hortumunu sokabileceği uygun bir doku bulduğunda soktuğunu ifade etti.
Doç. Dr. Kemalettin Aydın vücudunda kene olan bir insanın kendi kendisine penset veya makasla kenenin hortumu ile başı arasına girilerek çıkarılabileceği gibi kenenin hortumunun etrafında ince ipi dolandırdıktan sonra diklemesine çekerek kenenin uzaklaştırılabileceğini belirtti.
Milletvekili Aydın bulaşmada aracı olan etkenler ve kene ısırığında yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
"KKKA hayvanlardan insanlara keneler ile bulaşan bir enfeksiyondur. Güneydoğu Avrupa ve Güney Afrika arasında göç eden göçmen kuşlar üzerinde bulunabildiği gösterilmiştir. Bu kuşların virüsün iki kıta arasında taşınmasına yol açabildiği düşünülmektedir. Hyalomma soyuna ait keneler ülkemizinde içinde bulunduğu çok geniş bir coğrafik alanda yaşamaktadırlar. Virüs, sığır ve koyun gibi Hyalomma keneleri için konak olan hayvanlarda belirtisiz enfeksiyon ve bir hafta kadar süren geçici viremi (kanda virüsün bulunması) oluşturulmasına rağmen, insanlarda hastalığa neden olmaktadır. Küçük memeli hayvanlarda viremi ve hafif enfeksiyon oluşup keneler için kaynak oluşturabilmektedir. Bir bölgede kenelerin ve keneler kan emdiğinde bulaşmayı sağlayacak kanında virüs bulunan hayvanların bol olması salgın için önemli bir faktördür. Hyalomma soyuna ait keneler en etkin ve yaygın olmakla birlikte, 30 kene türünü KKKA virüsünü bulaştırabileceği bildirilmektedir. KKKA virüsünün bazı vektör kene türleri arasında, transovaryal ve venereal olarak bulaştığı belirlenmiştir. Buda virüsün doğada dolaşımla korunmasına katkıda bulunabilecek bir mekanizmadır. Henüz ergin olmamış Hyalomma soyuna ait keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde de muhafaza eder."
KENE ISIRIĞINDA NE YAPILMALIDIR?
Doç. Dr. Kemallettin Aydın, yapışan kenelerin kesinlikle öldürülmeden, ezilmeden, patlatılmadan ve kenenin ağız kısmı koparılmadan bir pensle doğrudan düz olarak, döndürmeden yavaşça çekilip alınması gerektiğine dikkat çekerek " Isırılan yere; bol sabunlu suyla yıkanıp temizlendikten sonra iyotlu antiseptik (tendürdiyot) sürülmelidir. (Şayet sabunlu su bulunmaz ise alkol içeren mendiller kullanılabilir). Çıplak el ile keneye temas edilmemelidir. Eğer elle tutulacak ise eldiven giyinmeli veya naylon bir poşet yardımı ile keneler toplanmalıdır. Vücuttaki kenelerin üzerinde herhangi bir kimyasal madde (alkol, kolonya, gazyağı vb.) dökülmemeli sigara veya ateş kullanarak keneler uzaklaştırılmamalıdır. Çünkü bu maddeler kenenin kusmasına sebebiyet vereceğinden hastalık bulaştırma riskini artırmaktadır. Isırılan kişi iki hafta süre ile ateş, yoğun halsizlik, baş ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtiler yönünden takip edilmesi gerekmektir. Ateşin 38,3 derece veya üzerinde olması halinde acilen tam teşekküllü hastaneye başvurulmalıdır" bilgisini verdi.
KKKA hastalığıyla ilgili toplumda komplo teorilerinin olduğunu ve bu hastalığa neden olan kenelerin hepimizin bildiği keneler olduğunu söyleyen Aydın, doğada karşılaşılan bütün kenelerin hastalık yapma riskinin olduğunu da ifade etti. Aydın, şöyle konuştu:
"Doğada 830 kene tipinin 30-35'i KKKA hastalığının virüsünü taşıyor. Türkiye de 2002 yılında Tokat-Erbaa da bir takım hastalarla bu hastalığın farkına varıldı. Her yaz Nisan-Mayıs aylarında başlayıp Eylül-Ekim aylarında kaybolan bir hastalık. Neden Mayıs aylarında varda kışın yok. Aslında kışın bu hastalık olmayacak diye bir şey yok, kışında görülebilir. Bir kene yaklaşık 10 bin yavru yavruluyor. Ve yavruladığı zaman kendisi ölüyor. Bu doğan 10 bin yavru yaza doğru olgunlaşıyor. Bu nedenle Nisan-Mayıs aylarında vakalarda artış görülüyor. Ama buna karşılık Türkiye de Kasım-Aralık aylarında bildirilen kene vakaları vardır."
PİKNİKÇİLERE VE TARIMLA UĞRAŞANLARA UYARI
Kış mevsiminde pek aktif olmayan kenelerin Nisan ve Mayıs aylarında yeniden canlandığını ifade eden Doç. Dr. Kemalettin Aydın, "Bu dönemde, vatandaşlarımız pikniği sıkça tercih etmektedir. Vatandaşlarımız, kır alanlara gittiklerinde zeminle direk temas etmemeliler. Oturacakları yere en azından bir örtü sermeliler. Kenelerden insanlara geçen KKKA hastalığı, sadece çiftçilikle uğraşanlar için değil, pikniğe giden vatandaşlar için de tehlike oluşturuyor" diye konuştu.
Vatandaşların kenelerin de ölümcül bir mikrop taşıdığı bilinciyle hareket etmeleri gerektiğine işaret eden Doç. Dr. Kemalettin Aydın, şunları kaydetti:
"Piknikte çorap, ayakkabı gibi koruyucu eşyaları çıkararak çıplak ayakla çimende yürümek yanlıştır. Vatandaşlarımız bu tür bir sosyal aktiviteyle stres atma çabası içindeyken, yeni bir tehlikeyle karşılaşabilirler. Kenelerin bu tür bir hastalığa neden olduğunu bilmek ve önlem almak gerekiyor. Doğanın her yerinde keneler vardır. Dünyada keneyi yok etme çalışmaları hiçbir zaman başarılı olamamıştır. Keneyi doğadan yok edemeyeceğimize göre kendimizi korumalıyız."
Kenenin insan vücuduna yapıştıktan sonra hemen ısırmadığını, uygun yeri bulup hortumuyla ısırmasının yaklaşık 20-24 saat sürdüğünü belirten Doç. Dr. Kemalettin Aydın, kenenin sivrisinek gibi konar konmaz sokmadığını hortumunu sokabileceği uygun bir doku bulduğunda soktuğunu ifade etti.
Doç. Dr. Kemalettin Aydın vücudunda kene olan bir insanın kendi kendisine penset veya makasla kenenin hortumu ile başı arasına girilerek çıkarılabileceği gibi kenenin hortumunun etrafında ince ipi dolandırdıktan sonra diklemesine çekerek kenenin uzaklaştırılabileceğini belirtti.
Milletvekili Aydın bulaşmada aracı olan etkenler ve kene ısırığında yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
"KKKA hayvanlardan insanlara keneler ile bulaşan bir enfeksiyondur. Güneydoğu Avrupa ve Güney Afrika arasında göç eden göçmen kuşlar üzerinde bulunabildiği gösterilmiştir. Bu kuşların virüsün iki kıta arasında taşınmasına yol açabildiği düşünülmektedir. Hyalomma soyuna ait keneler ülkemizinde içinde bulunduğu çok geniş bir coğrafik alanda yaşamaktadırlar. Virüs, sığır ve koyun gibi Hyalomma keneleri için konak olan hayvanlarda belirtisiz enfeksiyon ve bir hafta kadar süren geçici viremi (kanda virüsün bulunması) oluşturulmasına rağmen, insanlarda hastalığa neden olmaktadır. Küçük memeli hayvanlarda viremi ve hafif enfeksiyon oluşup keneler için kaynak oluşturabilmektedir. Bir bölgede kenelerin ve keneler kan emdiğinde bulaşmayı sağlayacak kanında virüs bulunan hayvanların bol olması salgın için önemli bir faktördür. Hyalomma soyuna ait keneler en etkin ve yaygın olmakla birlikte, 30 kene türünü KKKA virüsünü bulaştırabileceği bildirilmektedir. KKKA virüsünün bazı vektör kene türleri arasında, transovaryal ve venereal olarak bulaştığı belirlenmiştir. Buda virüsün doğada dolaşımla korunmasına katkıda bulunabilecek bir mekanizmadır. Henüz ergin olmamış Hyalomma soyuna ait keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde de muhafaza eder."
KENE ISIRIĞINDA NE YAPILMALIDIR?
Doç. Dr. Kemallettin Aydın, yapışan kenelerin kesinlikle öldürülmeden, ezilmeden, patlatılmadan ve kenenin ağız kısmı koparılmadan bir pensle doğrudan düz olarak, döndürmeden yavaşça çekilip alınması gerektiğine dikkat çekerek " Isırılan yere; bol sabunlu suyla yıkanıp temizlendikten sonra iyotlu antiseptik (tendürdiyot) sürülmelidir. (Şayet sabunlu su bulunmaz ise alkol içeren mendiller kullanılabilir). Çıplak el ile keneye temas edilmemelidir. Eğer elle tutulacak ise eldiven giyinmeli veya naylon bir poşet yardımı ile keneler toplanmalıdır. Vücuttaki kenelerin üzerinde herhangi bir kimyasal madde (alkol, kolonya, gazyağı vb.) dökülmemeli sigara veya ateş kullanarak keneler uzaklaştırılmamalıdır. Çünkü bu maddeler kenenin kusmasına sebebiyet vereceğinden hastalık bulaştırma riskini artırmaktadır. Isırılan kişi iki hafta süre ile ateş, yoğun halsizlik, baş ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtiler yönünden takip edilmesi gerekmektir. Ateşin 38,3 derece veya üzerinde olması halinde acilen tam teşekküllü hastaneye başvurulmalıdır" bilgisini verdi.