Ankara'da sıcak para krizi alarmı

Küresel krize karşı önlem almak için basılan paralar ve açılan para muslukları gelişmekte olan ülkelerin başına bela olmaya başladı. Düşük faiz ortamında kazanç arayan fonlar, hızla gelişmekte olan ülkelere giriş yapıyor. Yüksek döviz girişi nedeniyle değerlenen yerel para birimleri ülkelerin ihracatçılarını zor durumda bırakırken, varlık fiyatlarında balonlar oluşuyor. Bugüne kadar bu sorun karşında kayda değer bir adım atmayan Türkiye'de harekete geçiyor. Son aylarda hızlanan fon girişlerinin Merkez Bankası'nda rahatsız etmeye başladığı belirtiliyor. Banka'da ilk adım olarak döviz zorunlu karşılık oranlarını yarım puan artırarak yüzde 9.50'ye çıkardı. Ekonomistler kademeli olarak bu oranın artırılmaya devam edileceğini tahmin ediyor. Kriz öncesinde döviz zorunlu karşılık oranları yüzde 11 seviyesinde seyretti.

ALIM MİKTARI ARTIRILABİLİR
TL'nin aşırı değerlenmesini önlemek için MB'nin alacağı ikinci önlemin döviz alım ihalelerinde alım miktarını artırması olacağı ifade ediliyor. MB hâlihazırda 30 milyon dolarlık döviz alım ihaleleri ile kura müdahale etmeye çalışıyor. ING Bank Döviz Masası Müdürü Özlem İmren, Türkiye'nin döviz kurlarına müdahale etmeyen birkaç gelişmekte olan ülkeden olduğunu vurgulayarak, "Son günlerde yoğun para girişi olduğunu gözlemliyoruz. Hem bono hem de borsaya... Döviz kuruna müdahaleyi gündeme getirmedik henüz. Diğer gelişmekte olan ülkeler ise uzun süredir müdahale ediyor. Eğer Merkez Bankası'nın müdahalesi olmaz ve dışarıda piyasaları bozacak büyük bir gelişme olmazsa dolar/TL kuru 1.45'e kadar geriler" değerlendirmesini yaptı. Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Koordinatörü Ali İhsan Gelberi, MB'nin doğrudan kura müdahaleye sıcak bakmadığını belirterek, alım ihalelerinin miktarının artırılabileceğini belirtti. "Doğrudan müdahale çok hızlı değerlenmede, oynaklığı önlemek için gündeme gelebilir" dedi.

GELİŞEN AVRUPA'YA AKACAK
Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), Dünya Bankası ve IMF'nin son raporlarında gelişmekte olan ülkelere fon akışının artacağını teyit ediyor. IIF'nin tahminlerine göre gelişmekte olan ülkelere net para girişi bu yıl 709 milyar dolar düzeyinde olacak. Giriş geçen yıl 588 milyar dolardı. Türkiye'nin de içinde olduğu gelişmekte olan Avrupa ülkelerine yönelik para girişi çok daha fazla artacak. 2009'da 43.5 milyar dolar olan sermaye akımlarının 106 milyar dolara fırlayacağı tahmin ediliyor.

KİM HANGİ ÖNLEMLERİ ALDI?
Gelişmekte olan bazı ülkeler yüksek miktarlı fon girişi ve değerlenen yerli paraları nedeniyle önlemler aldı. İşte bazı örnekler:
BREZİLYA: Fitili ateşleyen ilk ülke. Kasım 2009'da sıcak paraya vergi (Tobin) getirdi döviz alım ihalesi açtı.
RUSYA: Defalarca doğrudan alım ihalesi yaptı. Ruble dolarda alt bant limitini sürekli yükseltiyor.
POLONYA: Doğrudan alım müdahalesi yaptı. Sonra daha fazla müdahale yapılabileceği mesajı verdi.
GÜNEY KORE: Defalarca doğrudan döviz aldı. Son alım dün gerçekleştirildi.
MACARİSTAN: Merkez Bankası faizlerde indirime giderek aşırı değerli kurlarla mücadele ediyor.
İSRAİL-UKRAYNA-ROMANYA: En çok tercih edilen politika. Ülkelerin Merkez Bankası dövize doğrudan alım yönünde müdahale ettiler ve ediyorlar. Son olarak Romanya dün piyasadan döviz topladılar.