Doç. Dr. Şentop'tan 'Anayasa Değişikliği Paketi' Değerlendirmesi
Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Şentop, hükümetin hazırladığı anayasa değişikliği paketinin, çok kapsamlı ve cesur değişiklikler içerdiğini ifade etti.
Doç. Dr. Mustafa Şentop, anayasa değişikliği paketi ile ilgili, İhlas Haber Ajansı'na değerlendirmelerde bulundu. Anayasa paketinin içerisinde yer alan değişikliklerin en önemlilerinden birinin geçici 15. maddenin kaldırılması olduğunu söyleyen Doç. Dr. Mustafa Şentop, "Geçici 15. madde, 12 Eylül 1980 darbesini yapanları koruyan bir maddeydi. Yeni düzenlemeyle bu madde kaldırılacak. Bu süreçte açılacak davaların zaman aşımına uğrayıp uğramayacağı tartışılacak. Bu maddenin kaldırılmasıyla en azından darbeyi yapanları koruyan 15. madde anayasadan çıkartılacak. Bu maddenin anayasada durması yanlıştır" dedi.
Anayasa Mahkemesi ve Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) yapısı ve yetkilerindeki değişiklik ile siyasi partilerin kapatılmasıyla ilgili düzenlemenin de anayasa değişikliği paketinde yer alan önemli konu başlıkları arasında yer aldığını belirten Doç. Dr. Mustafa Şentop, "Bu yeni paketin içinde ayrıca askeri yargının görev alanı daha da daraltılıyor. Anayasa Mahkemesi'nin yapısının değiştirilmesiyle ilgili şuanda Anayasa Mahkemesi'nin 11 üyesini cumhurbaşkanı atamaktaydı. Yeni düzenlemeyle üye sayısı 19'a çıkartılıyor. 19 üyenin 16'sını Cumhurbaşkanı seçiyor. Geri kalan üyeleri ise TBMM seçecek. Ayrıca bu düzenlemeyle Anayasa Mahkemesi dairelere bölünüyor. Bu değişiklikle 3 daireye bölünecek. Böylece Anayasa Mahkemesi'nin iş yükü hafifletilmiş olacak. Diğer bir düzenleme HSYK'nın yapısındaki değişiklik olacak" diye konuştu.
Doç. Dr. Mustafa Şentop, şuandaki sistemde HSYK üyelerini Yargıtay ve Danıştay'ın, Yargıtay ve Danıştay üyelerini ise HSYK'nın seçtiğini ifade ederek, "Tamamen kast sistemi olan ve kısır döngüden oluşmuş bir sistem var" dedi. Bu sistemin yerel mahkemelerde görev yapan hakim ve savcıları dışlayan bir sistem olduğunu savunan Şentop, "Yeni getirilen sistemde Adalet Bakanı ve müsteşarı muhafaza edilmekle birlikte, HSYK'nın üye sayısı 21'e çıkartılıyor ve 2 üyenin fazla bir siyasi etkisi olmayacak. Geri kalan üyeleri Yargıtay 3 üye, Danıştay 1 üye, Anayasa Mahkemesi 1 üye, bunun dışında kalan üyelerin 7'sini yerel mahkemeler, 3'ünü de idari mahkemeler seçecek. Üyelerin çoğunluğunu, yerel mahkemeler tarafından seçilecek üyeler oluşturacak. Böylece yerel mahkemelerle yüksek yargı arasındaki kopukluk giderilecek" ifadelerini kaydetti.
Anayasa değişiklik paketinde siyasi partilerin kapatılması ve askeri yargı ile ilgili düzenlemeler de olduğuna işaret eden Şentop, "Anayasanın 69. maddesiyle ilgili yapılan değişikliktir. Türkiye'de siyasi partilerin kapatılması çok kolay. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı istediği zaman bir siyasi partiyle ilgili dava açabilir. Süreç çok basit. Başsavcıyı engelleyen, kontrol eden bir mekanizma yok. Askerler sadece askeri suçlar bakımından askeri mahkemede yargılanacak. Bunun dışında kalan konulara sivil mahkemeler bakacak ve yargılamalar sivil mahkemede olacak. Temel haklar ve toplu sözleşmelerle ilgili değişiklikler de var" dedi.
Anayasa Mahkemesi ve Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) yapısı ve yetkilerindeki değişiklik ile siyasi partilerin kapatılmasıyla ilgili düzenlemenin de anayasa değişikliği paketinde yer alan önemli konu başlıkları arasında yer aldığını belirten Doç. Dr. Mustafa Şentop, "Bu yeni paketin içinde ayrıca askeri yargının görev alanı daha da daraltılıyor. Anayasa Mahkemesi'nin yapısının değiştirilmesiyle ilgili şuanda Anayasa Mahkemesi'nin 11 üyesini cumhurbaşkanı atamaktaydı. Yeni düzenlemeyle üye sayısı 19'a çıkartılıyor. 19 üyenin 16'sını Cumhurbaşkanı seçiyor. Geri kalan üyeleri ise TBMM seçecek. Ayrıca bu düzenlemeyle Anayasa Mahkemesi dairelere bölünüyor. Bu değişiklikle 3 daireye bölünecek. Böylece Anayasa Mahkemesi'nin iş yükü hafifletilmiş olacak. Diğer bir düzenleme HSYK'nın yapısındaki değişiklik olacak" diye konuştu.
Doç. Dr. Mustafa Şentop, şuandaki sistemde HSYK üyelerini Yargıtay ve Danıştay'ın, Yargıtay ve Danıştay üyelerini ise HSYK'nın seçtiğini ifade ederek, "Tamamen kast sistemi olan ve kısır döngüden oluşmuş bir sistem var" dedi. Bu sistemin yerel mahkemelerde görev yapan hakim ve savcıları dışlayan bir sistem olduğunu savunan Şentop, "Yeni getirilen sistemde Adalet Bakanı ve müsteşarı muhafaza edilmekle birlikte, HSYK'nın üye sayısı 21'e çıkartılıyor ve 2 üyenin fazla bir siyasi etkisi olmayacak. Geri kalan üyeleri Yargıtay 3 üye, Danıştay 1 üye, Anayasa Mahkemesi 1 üye, bunun dışında kalan üyelerin 7'sini yerel mahkemeler, 3'ünü de idari mahkemeler seçecek. Üyelerin çoğunluğunu, yerel mahkemeler tarafından seçilecek üyeler oluşturacak. Böylece yerel mahkemelerle yüksek yargı arasındaki kopukluk giderilecek" ifadelerini kaydetti.
Anayasa değişiklik paketinde siyasi partilerin kapatılması ve askeri yargı ile ilgili düzenlemeler de olduğuna işaret eden Şentop, "Anayasanın 69. maddesiyle ilgili yapılan değişikliktir. Türkiye'de siyasi partilerin kapatılması çok kolay. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı istediği zaman bir siyasi partiyle ilgili dava açabilir. Süreç çok basit. Başsavcıyı engelleyen, kontrol eden bir mekanizma yok. Askerler sadece askeri suçlar bakımından askeri mahkemede yargılanacak. Bunun dışında kalan konulara sivil mahkemeler bakacak ve yargılamalar sivil mahkemede olacak. Temel haklar ve toplu sözleşmelerle ilgili değişiklikler de var" dedi.