Medvedev Türkiye'ye gelecek
Mayıs ayında Rusya Devlet Başkanı Medvedev Türkiye'ye resmi bir ziyaret yapacak.
Tü ; rkiye ' yle Sovyetler Birliği arasında 16 Mart 1921 ' de bir dostluk ve kardeşlik antlaşması imzalanmıştı . Bu yıl 89 . yıldö ; nü ; mü ; kutlanacak bu antlaşmanın ö ; nemi neydi?
T . E . - Aslında 90 . yılının iç ; ine girdik . O nedenle 90 . yıl diyoruz . Bu , Tü ; rkiye ' nin Rusya ' yla , o zamanki adıyla Sovyetler Birliği ' yle imzaladığı ilk antlaşma . O zaman daha Cumhuriyet kurulmamış . TBMM bu antlaşmaya imza atıyor . Bu , bugü ; ne kadar imzalanan en ö ; nemli antlaşmalardan birisi .
Bu antlaşma milli mü ; cadelenin kazanılmasında , Tü ; rkiye Cumhuriyeti ' nin kurulmasında en ö ; nemli etkenlerden birisi . Bu , 16 maddeden oluşuyor . Bu antlaşma ç ; erç ; evesinde Tü ; rkiye ' nin Ç ; arlık Rusyası ' yla imzalamış olduğu eski antlaşmalar geç ; erliliğini yitirmiştir .
- Temaslar altmışlı yıllarda sıklaşmaya başlamadı mı?
T . E . - Evet . Ö ; rneğin Seydişehir Alü ; minyum Tesisleri , Aliağa Rafinerisi , İskenderun Demir Ç ; elik Tesisleri , Bandırma Asit Borik Tesisi hep o dö ; nemde yapılmıştır . Benim tespitim şudur : İkili siyasi ve ekonomik ilişkiler en yü ; ksek dü ; zeyli ziyaretlerin yapılması sonucu gelişmiştir . Bu anlaşmalar ö ; zel ö ; deme şartları ç ; erç ; evesinde yapılmıştır . Yani Tü ; rkiye bü ; tü ; n bunların karşılığını esas olarak bazı tarım ü ; rü ; nleriyle ve bazı işlenmemiş cevherlerle ö ; demiştir . Bö ; ylece Tü ; rkiye ' de ağır sanayi kurulmuştur .
Bunun karşılığında 1989-91 arası Sovyetler Birliği ' nin dağılma sü ; recinde Tü ; rkiye Eximbank aracılığıyla Rusya ' ya 800 milyon dolarlık bir kredi aç ; mıştır . Ayrıca Rusya sabun , un , şeker gibi hayati maddelerini Tü ; rkiye ' den sağlamıştır . Bö ; ylece Tü ; rk malları Rus piyasasına girmiştir .
Bunun ardından ç ; ok ö ; nemli bir anlaşma 1987 ' deki doğalgaz anlaşmasıdır .
- Bugü ; n Tü ; rkiye ve Rusya arasında bü ; yü ; k bir ticaret hacmi olmasına rağmen bu ticaret ağırlıklı olarak doğalgaz alımı yü ; zü ; nden Tü ; rkiye aleyhine işlemiyor mu?
T . E . - Ne yazık ki ö ; yle . Yalnız şunu belirtmeden geç ; meyeceğim . 1991 ' de Sovyetler Birliği ' nin dağılması sü ; recinde bü ; tü ; n Batılı şirketler Rusya ' yı terk ederken Tü ; rkler orada kaldı . Bu bir anlamda vefa gö ; sterisidir . Bu da Rus tarafında takdir edildi . İkili ilişkiler ç ; ok olumlu bir biç ; imde gelişiyor . Putin ' in son ziyaretinde Avrupa ' ya taşınacak Rus doğalgaz projesi olan Gü ; ney Akım ' a Tü ; rkiye ' nin de dahil edilmesi kabul edildi . İkinci ö ; nemli proje olan Samsun-Ceyhan petrol boru hattı projesi anlaşması yapıldı . Bö ; ylece Tü ; rkiye enerji konusunda terminal ü ; lke haline geliyor .
Yine Rusatom ' la Tü ; rkiye Atom Enerji Kurumu ' nun işbirliğiyle bir nü ; kleer santral inşa edilmesi protokolü ; imzalandı . Mayısta Medvedev Tü ; rkiye ' yi ziyaret edecek . Arkadan Putin ' in ziyareti var . Bağımsız Devletler Topluluğu ü ; lkelerini de sayarsak 55-60 milyar dolara ulaştı .