Pankreas kanseri hakkında bilinmesi gerekenler
İnsanların korkulu rüyası pankreas kanseri en hızlı yayılan kanser türü olarak biliniyor. Hastalık 45 yaşın altındakilerde ender görülüyor.
En hızlı yayılan ve 45 yaşın altında ender rastlanan pankreas kanseri hakkında yapılan araştırmaya göre bu hastalığa yakalanma riski en yüksek grup, içki içen, aşırı kilolu olan veya diyabet hastası kişiler
Pankreas kanseri insanoğlu için en ölümcül dördüncü kanser olarak biliniyor. Pankreas midenin alt kısmının arkasında bulunan yaşamsal bir organ. İç salgısı olan İnsülin üreterek kan şekerini dengeliyor, dış salgısı olan pankreas özsuyu ile de yiyeceklerin mideden sonraki onikiparmak barsağında cereyan edecek sindirim işlemini düzenliyor. İnsülinin glukozun metabolizmasında en önemli rolü oynadığından yetersizliği şekerli diyabete neden oluyor.
'Pankreas' kanseriyle ilgili bilmeniz gereken herşey...
Pankreas kanseri nedir?
Pankreasta kötü huylu tümörün varlığına pankreas kanseri adı verilir. Pankreas kanseri ABD'de kanser nedeniyle ölümlerde 5.sıradadır. 5 yıllık sağ kalımı ortalama %10 “dur. Komşu organlara yakınlığı nedeniyle pankreas kanserinin başka organlara sıçrama olasılığı yüksek. Genellikle lenf damarları ile diğer organlara yayılır.
Kimler risk altında?
Ailesinde pankreas kanseri hastası olanlar, şeker hastaları ve sigara kullananlar her yıl düzenli kontroller yaptırarak önlem alabilirler. Her 10.000 kişiden bir kişide görülen pankreas kanseri hakkında merak ettiklerinizi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. İlhan Ermergen'in derlediği yazıda bulabilirsiniz.
Pankreas nedir, ne işe yarar?
Pankreas midenin arkasında bulunan yaklaşık 15-20 cm büyüklüğünde bir organdır. Pankreas dört bölümden oluşur. Bunlar baş, boyun, gövde ve kuyruktur. Baş bölümünün onikiparmak bağırsağı ile bağlantısı vardır. Kuyruk kısmı ise dalakla komşudur.
Pankreasın iki işlevi vardır.
1. Sindirim işlevi: Pankreas sayesinde sindirime yardımcı olan enzimler (amilaz endopeptidazlar, egzopeptidazlar, lipaz, kolesterol esteraz, fosfolipaz A2) bağırsağa ulaşır. Bağırsağa ulaşan bu enzimler nişasta, yağ ve proteinlerin sindirilmesine yardımcı olur.
2. Hormon salgılama işlevi: Pankreas şekeri düşürmeye yarayan insülini ve şeker düzeyinin artmasını sağlayan glukagon hormonunu, somatostatin, amilin, pankreatik polipeptit ve pankreastatin salgılar.
Kimler risk altında?
Pankreas kanserinin sebebi bilinmiyor. Pankreas kanseri erkeklerde daha çok görülen bir hastalık ve sigara içenlerde içmeyenlere göre 2 – 3 kat daha fazla görülüyor. Hastalığın görülme riskini artıran en önemli faktörler ise şunlar:
• Yaş: Genellikle 60 yaşın üzerindeki kişilerde görülür
• Sigara
• Alkol alımı (İlişkisi kesin kanıtlanmamıştır)
• Şeker hastalığı (İlişkisi kesin kanıtlanmamıştır)
• Radyasyon
• Siyah ırk
• Genetik geçiş: Ailesinde pankreas kanseri hastası bulananlar daha fazla risk altında
• Kronik pankreas iltihabı
• Aşırı yağlı besin tüketme alışkanlığı
Belirtileri nelerdir?
Erken evrede belirti vermediğinden pankreas kanseri sinsi bir hastalıktır. En çok görülen belirtileri ise şöyle sıralamak mümkün:
• Halsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı, bulantı, kusma
• Sarılık, hastalık safra kanalını tıkadığından safra bağırsağa akamaz. Bunun sonucunda hastanın cildi sararır, idrarı koyulaşır, dışkısının rengi açılır.
• Ağrı, genellikle sol karın boşluğunda ve buradan sırta vuran bir ağrıya neden olur.
• Kan şekeri düşmesi, hastalığa bağlı olarak kan şekeri seviyesi düşebilir ve halsizlik, baş dönmesi, titreme ve bayılma görülebilir.
Tanı nasıl konur?
Muayene esnasında hastanın şikayetlerinin dinlenmesinin ardından çeşitli kan tahlilleri ve radyolojik incelemelere başvurulur. Elde edilen sonuçlara göre hastanın hastalığın hangi evresinde olduğu anlaşılır. Pankreas kanserinin 4 evresi bulunmakta. Tümör teşhisi için batın ultrasonografisi, bilgisayarlı batın tomografisi, MRI ve PET kullanılır. Uygulanabilecek diğer yöntemler ise endoskopik ultrasonografi ve endoskopik retrograd kolanjiopankreatografidir (ERCP).
Tedavi nasıl uygulanır?
Pankreas kanseri tedavisi hastanın bulunduğu evreye göre yapılır. En çok kullanılan yöntemler ameliyat, ışın tedavisi ve ilaçlı kemoterapidir.
Pankreas İltihabı
Pankreas bezinde iltihaplanma, son derece önem verilmesi gereken bir hastalıktır. Bu önem; hastalığın yeni ve ani başlayan türü kadar, eski ve ağırdan seyreden türü için de eş derecede geçerlidir.
Pankreas bezi, karın boşluğumuzun sol üst kısmında ve midemizin hemen arkasında yer alır. Konumundan da anlaşılacağı üzere hazım için önemli bir organdır. Hazım olayına katkısı, bağırsağa ve kana salgıladığı enzim ve hormonlar ile sağlanır. Ayrıca kana salgıladığı insülin, kan şekerimizin düzeni için yaşamsal önemi olan bir hormondur.
Pankreatit
Pankreas bezinin değişik nedenler ile iltihaplanmasına tıp edebiyatında Pankreatit adı verilir. Ani ve ilk kez ortaya çıkana “Akut Pankreatit” denir. Tehlikeli olan şekli budur. Uzamış şekline ise “Kronik Pankreatit” adı verilir. Bu ikisi arasında ilginç ve önemli olan; kronik pankreatit’in akut pankreatit’in devamı olmayıp tamamen farklı nedenler ile ortaya çıkmasıdır.
Pankreas bezinin tahrip olmasıyla bağırsağa saldığı salgılar(enzim), ortama yayılır ve kana karışır. Bu salgılar, yayıldıkları ortamın dokularında erime ve çürümelere neden olabilir. Hastalığın en tehlikeli yanı da budur.
Hastalık, kadın ve erkek cinsiyet ayrımı gütmez. Her iki cinsi de eş derecede etkiler. Şehirsel yaşamın ayaküstü ve fast-food beslenme tarzı ile alkol tüketiminde yoğunluk, sık görülme nedenleridir.
Pankreas iltihabı, karın üst yarısında, mide bölgesinde çok şiddetli bir ağrı ile başlar. Bu şiddetli ağrıya çok kere bulantı ve kusma da eşlik eder.
Ağrı öyle rahatsız edicidir ki hasta, yan yatıp, iki ayağını dizlerinden bükerek karnına çeker, “aman bana dokunmayın” der gibi sessiz olmayı tercih eder ve kıpırdamak istemez. Bu türden şiddetli ağrı 1-2 gün kadar devam eder ve sonra kesilir.
Hastalık başlangıcı ve seyrinde 37-38.5C arasında ateş görülür. Daha yüksek ve devamlı ateş durumu, pankreas iltihabına bakteri karıştığına işaret eder. Böyle durumlarda etkili antibiyotik tedavisi uygulanır.
Karında gerginlik ve şişkinlik, dışkılamada zorluk olabilir. Ullrason, röntgen ve kan analizleri ile tanı konur.
Safra taşları
Hastalığın en sık görülme nedeni safra kesesinde taş ya da taşlardır. İkinci sık neden ise alkol tüketimidir. Öyle bol alkol tüketenler değil az, hatta nadir alkol alanlarda dahi görülebilir. Özellikle yağlı bir yemekle birlikte alınan alkol, akut pankreatit’e neden olabilir. Kan yağlarında özellikle trigliserid oranında artış, pankreas iltihaplanmasına yol açabilir.
Kabakulak sonrası pankreas iltihabı, özellikle çocuklarda rastladığımız türüdür. Bu nedenle kabakulak sonrası gelişen karın ağrıları hafife alınmaz, akut pankreatit olasılığı daima göz önünde tutulur.
Hani son zamanlarda orta yaş ve üstünde kalsiyum alma modası var ya? Bunda da son derece dikkatli olmak gerekir. Çünkü çeşitli nedenlerle kanda yükselmiş olan kalsiyum, akut pankreatite neden olabilir. Gelişigüzel vitamin ya da mineral almaktansa bunu doktorunuzla paylaşmanız en uygun olanıdır.
Çeşitli ilaçlar da pankreas iltihabına neden olabilirler. Tansiyon ilacından romatizma ilacına, ağrı kesicilerden antibiyotiklere kadar.
Karın bölgesine nüfuz eden darbeler, pankreas dokusunda zedelenmeye yol açarak pankreatit’e neden olabilirler. Gebeliğin son üç ayında karaciğer yağlanması bu hastalığın ani olarak ortaya çıkmasına neden olabilir.
Ciddi bir hastalıktır
Akut Pankreatit en hafif haliyle, pankreas bezinde su toplama ile seyreder. Bu, hafif şeklidir ve kısa sürede iyileşir. Ancak, pankreas bezinde hücre ve dokuların erimesi ile seyreden şekli ise son derece ciddidir.
Pankreas bezinde ve bu bezden açığa çıkan enzimlerin çevre dokularda neden olduğu doku erimesi (nekroz= kangren olarak da bilinir), bir dizi dramatik süreci tetikler. Vücudun su, şeker, tuz, kalsiyum, solunum, boşaltım, dolaşım dengeleri hızla bozulmaya yüz tutar. Bu, etkin ve dinamik bir tedaviyi gerekli kılar. Yani yoğun bakım tedavisi uygulanır. Böyle seyreden pankreas iltihaplanmalarında sık aralıklarla ameliyat tedavisi gerekebilir.
Hastalığın tanısı, kan tetkikleri ve ultrasonografi ile kesinleştirilir. Ödem ve doku erimesi arasındaki ayrım ve bu ayrımın takibi için BT (bilgisayarlı tomografi) yapılır.
Safra kesesi taşlarına bağlı olarak oluşan pankreas iltihaplanmasında genel durum düzelince kese, ameliyat edilerek alınır.
Pankreatit yapan ilaçlar
*Östrojen
*Kortizon
*İdrar söktürücü
*Sülfonamid
*ACE inh.
*Acetaminofen
Pankreas kanseri insanoğlu için en ölümcül dördüncü kanser olarak biliniyor. Pankreas midenin alt kısmının arkasında bulunan yaşamsal bir organ. İç salgısı olan İnsülin üreterek kan şekerini dengeliyor, dış salgısı olan pankreas özsuyu ile de yiyeceklerin mideden sonraki onikiparmak barsağında cereyan edecek sindirim işlemini düzenliyor. İnsülinin glukozun metabolizmasında en önemli rolü oynadığından yetersizliği şekerli diyabete neden oluyor.
'Pankreas' kanseriyle ilgili bilmeniz gereken herşey...
Pankreas kanseri nedir?
Pankreasta kötü huylu tümörün varlığına pankreas kanseri adı verilir. Pankreas kanseri ABD'de kanser nedeniyle ölümlerde 5.sıradadır. 5 yıllık sağ kalımı ortalama %10 “dur. Komşu organlara yakınlığı nedeniyle pankreas kanserinin başka organlara sıçrama olasılığı yüksek. Genellikle lenf damarları ile diğer organlara yayılır.
Kimler risk altında?
Ailesinde pankreas kanseri hastası olanlar, şeker hastaları ve sigara kullananlar her yıl düzenli kontroller yaptırarak önlem alabilirler. Her 10.000 kişiden bir kişide görülen pankreas kanseri hakkında merak ettiklerinizi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. İlhan Ermergen'in derlediği yazıda bulabilirsiniz.
Pankreas nedir, ne işe yarar?
Pankreas midenin arkasında bulunan yaklaşık 15-20 cm büyüklüğünde bir organdır. Pankreas dört bölümden oluşur. Bunlar baş, boyun, gövde ve kuyruktur. Baş bölümünün onikiparmak bağırsağı ile bağlantısı vardır. Kuyruk kısmı ise dalakla komşudur.
Pankreasın iki işlevi vardır.
1. Sindirim işlevi: Pankreas sayesinde sindirime yardımcı olan enzimler (amilaz endopeptidazlar, egzopeptidazlar, lipaz, kolesterol esteraz, fosfolipaz A2) bağırsağa ulaşır. Bağırsağa ulaşan bu enzimler nişasta, yağ ve proteinlerin sindirilmesine yardımcı olur.
2. Hormon salgılama işlevi: Pankreas şekeri düşürmeye yarayan insülini ve şeker düzeyinin artmasını sağlayan glukagon hormonunu, somatostatin, amilin, pankreatik polipeptit ve pankreastatin salgılar.
Kimler risk altında?
Pankreas kanserinin sebebi bilinmiyor. Pankreas kanseri erkeklerde daha çok görülen bir hastalık ve sigara içenlerde içmeyenlere göre 2 – 3 kat daha fazla görülüyor. Hastalığın görülme riskini artıran en önemli faktörler ise şunlar:
• Yaş: Genellikle 60 yaşın üzerindeki kişilerde görülür
• Sigara
• Alkol alımı (İlişkisi kesin kanıtlanmamıştır)
• Şeker hastalığı (İlişkisi kesin kanıtlanmamıştır)
• Radyasyon
• Siyah ırk
• Genetik geçiş: Ailesinde pankreas kanseri hastası bulananlar daha fazla risk altında
• Kronik pankreas iltihabı
• Aşırı yağlı besin tüketme alışkanlığı
Belirtileri nelerdir?
Erken evrede belirti vermediğinden pankreas kanseri sinsi bir hastalıktır. En çok görülen belirtileri ise şöyle sıralamak mümkün:
• Halsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı, bulantı, kusma
• Sarılık, hastalık safra kanalını tıkadığından safra bağırsağa akamaz. Bunun sonucunda hastanın cildi sararır, idrarı koyulaşır, dışkısının rengi açılır.
• Ağrı, genellikle sol karın boşluğunda ve buradan sırta vuran bir ağrıya neden olur.
• Kan şekeri düşmesi, hastalığa bağlı olarak kan şekeri seviyesi düşebilir ve halsizlik, baş dönmesi, titreme ve bayılma görülebilir.
Tanı nasıl konur?
Muayene esnasında hastanın şikayetlerinin dinlenmesinin ardından çeşitli kan tahlilleri ve radyolojik incelemelere başvurulur. Elde edilen sonuçlara göre hastanın hastalığın hangi evresinde olduğu anlaşılır. Pankreas kanserinin 4 evresi bulunmakta. Tümör teşhisi için batın ultrasonografisi, bilgisayarlı batın tomografisi, MRI ve PET kullanılır. Uygulanabilecek diğer yöntemler ise endoskopik ultrasonografi ve endoskopik retrograd kolanjiopankreatografidir (ERCP).
Tedavi nasıl uygulanır?
Pankreas kanseri tedavisi hastanın bulunduğu evreye göre yapılır. En çok kullanılan yöntemler ameliyat, ışın tedavisi ve ilaçlı kemoterapidir.
Pankreas İltihabı
Pankreas bezinde iltihaplanma, son derece önem verilmesi gereken bir hastalıktır. Bu önem; hastalığın yeni ve ani başlayan türü kadar, eski ve ağırdan seyreden türü için de eş derecede geçerlidir.
Pankreas bezi, karın boşluğumuzun sol üst kısmında ve midemizin hemen arkasında yer alır. Konumundan da anlaşılacağı üzere hazım için önemli bir organdır. Hazım olayına katkısı, bağırsağa ve kana salgıladığı enzim ve hormonlar ile sağlanır. Ayrıca kana salgıladığı insülin, kan şekerimizin düzeni için yaşamsal önemi olan bir hormondur.
Pankreatit
Pankreas bezinin değişik nedenler ile iltihaplanmasına tıp edebiyatında Pankreatit adı verilir. Ani ve ilk kez ortaya çıkana “Akut Pankreatit” denir. Tehlikeli olan şekli budur. Uzamış şekline ise “Kronik Pankreatit” adı verilir. Bu ikisi arasında ilginç ve önemli olan; kronik pankreatit’in akut pankreatit’in devamı olmayıp tamamen farklı nedenler ile ortaya çıkmasıdır.
Pankreas bezinin tahrip olmasıyla bağırsağa saldığı salgılar(enzim), ortama yayılır ve kana karışır. Bu salgılar, yayıldıkları ortamın dokularında erime ve çürümelere neden olabilir. Hastalığın en tehlikeli yanı da budur.
Hastalık, kadın ve erkek cinsiyet ayrımı gütmez. Her iki cinsi de eş derecede etkiler. Şehirsel yaşamın ayaküstü ve fast-food beslenme tarzı ile alkol tüketiminde yoğunluk, sık görülme nedenleridir.
Pankreas iltihabı, karın üst yarısında, mide bölgesinde çok şiddetli bir ağrı ile başlar. Bu şiddetli ağrıya çok kere bulantı ve kusma da eşlik eder.
Ağrı öyle rahatsız edicidir ki hasta, yan yatıp, iki ayağını dizlerinden bükerek karnına çeker, “aman bana dokunmayın” der gibi sessiz olmayı tercih eder ve kıpırdamak istemez. Bu türden şiddetli ağrı 1-2 gün kadar devam eder ve sonra kesilir.
Hastalık başlangıcı ve seyrinde 37-38.5C arasında ateş görülür. Daha yüksek ve devamlı ateş durumu, pankreas iltihabına bakteri karıştığına işaret eder. Böyle durumlarda etkili antibiyotik tedavisi uygulanır.
Karında gerginlik ve şişkinlik, dışkılamada zorluk olabilir. Ullrason, röntgen ve kan analizleri ile tanı konur.
Safra taşları
Hastalığın en sık görülme nedeni safra kesesinde taş ya da taşlardır. İkinci sık neden ise alkol tüketimidir. Öyle bol alkol tüketenler değil az, hatta nadir alkol alanlarda dahi görülebilir. Özellikle yağlı bir yemekle birlikte alınan alkol, akut pankreatit’e neden olabilir. Kan yağlarında özellikle trigliserid oranında artış, pankreas iltihaplanmasına yol açabilir.
Kabakulak sonrası pankreas iltihabı, özellikle çocuklarda rastladığımız türüdür. Bu nedenle kabakulak sonrası gelişen karın ağrıları hafife alınmaz, akut pankreatit olasılığı daima göz önünde tutulur.
Hani son zamanlarda orta yaş ve üstünde kalsiyum alma modası var ya? Bunda da son derece dikkatli olmak gerekir. Çünkü çeşitli nedenlerle kanda yükselmiş olan kalsiyum, akut pankreatite neden olabilir. Gelişigüzel vitamin ya da mineral almaktansa bunu doktorunuzla paylaşmanız en uygun olanıdır.
Çeşitli ilaçlar da pankreas iltihabına neden olabilirler. Tansiyon ilacından romatizma ilacına, ağrı kesicilerden antibiyotiklere kadar.
Karın bölgesine nüfuz eden darbeler, pankreas dokusunda zedelenmeye yol açarak pankreatit’e neden olabilirler. Gebeliğin son üç ayında karaciğer yağlanması bu hastalığın ani olarak ortaya çıkmasına neden olabilir.
Ciddi bir hastalıktır
Akut Pankreatit en hafif haliyle, pankreas bezinde su toplama ile seyreder. Bu, hafif şeklidir ve kısa sürede iyileşir. Ancak, pankreas bezinde hücre ve dokuların erimesi ile seyreden şekli ise son derece ciddidir.
Pankreas bezinde ve bu bezden açığa çıkan enzimlerin çevre dokularda neden olduğu doku erimesi (nekroz= kangren olarak da bilinir), bir dizi dramatik süreci tetikler. Vücudun su, şeker, tuz, kalsiyum, solunum, boşaltım, dolaşım dengeleri hızla bozulmaya yüz tutar. Bu, etkin ve dinamik bir tedaviyi gerekli kılar. Yani yoğun bakım tedavisi uygulanır. Böyle seyreden pankreas iltihaplanmalarında sık aralıklarla ameliyat tedavisi gerekebilir.
Hastalığın tanısı, kan tetkikleri ve ultrasonografi ile kesinleştirilir. Ödem ve doku erimesi arasındaki ayrım ve bu ayrımın takibi için BT (bilgisayarlı tomografi) yapılır.
Safra kesesi taşlarına bağlı olarak oluşan pankreas iltihaplanmasında genel durum düzelince kese, ameliyat edilerek alınır.
Pankreatit yapan ilaçlar
*Östrojen
*Kortizon
*İdrar söktürücü
*Sülfonamid
*ACE inh.
*Acetaminofen