AVRUPA'DA İKİNCİ KALE DÜŞTÜ

Önceki akşam geç saatlerde İrlanda'nın Avrupa Birliği (AB) ve Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) kurtarma paketine direnmeyi bırakıp yeşil ışık yakması piyasalara biraz olsun rahat bir nefes aldırdı. Ancak bazı AB kaynaklarına göre 80-90 milyar euro'yu bulması beklenen yardımın diğer Euro Bölgesi ülkelerine ilişkin kaygıları giderip gideremeyeceği merak ediliyor. Sonuçta AB ve IMF, 6 ay arayla iki Euro Bölgesi ülkesine yardım eli uzatmak durumunda kaldı.
İrlanda Maliye Bakanı Brian Lenihan, dün yaptığı açıklamada yardımın miktarının 100 milyar euro'yu geçmesinin beklenmediğini söyledi. İrlanda'da hükümetin ve bankaların kullanacağı yardım paketinin esas amacı İrlanda'nın borçluluğunun İspanya ve Portekiz gibi riskli başka Euro Bölgesi ülkelerine bulaşmasını ve sistemik bir krize dönüşmesini engellemek.  BNP Paribas'nın konuyla ilgili yayımladığı araştırma notunda benzer noktalara dikkat çekilirken, "Euro Bölgesi'nin çevre ülkeleri için tahvil piyasalarında kısa vadeli bir rahatlama olabilir ama piyasaların dikkati bir süre sonra yeniden Portekiz'e yönelecektir çünkü hükümet mali hedefleri tutturmakta zorlanıyor" denildi.
Portekiz ile İrlanda'nın borç sorunları farklı sebeplere dayanıyor. İrlanda, emlak piyasasının çöküşünden zarar gören bankalarına yardım etmek zorunda kaldı. Portekiz'in sorunu ise düşük büyüme ve rekabet eksikliği.
Moody's not kıracak
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, İrlanda'ya yönelik yardım paketinin ülkenin borç yükünü artıracağı gerekçesiyle kredi notu açısından gelişmenin olumsuz olduğunu açıkladı. Moody's'in açıklamasında, "İrlanda'nın kredi notunda birkaç kademelik bir indirim olası; ülkenin kredi notu düşüşe rağmen 'yatırım yapılabilir seviyede' kalır" denildi.


Yardım GSYH'nin yüzde 60'ı olabilir
IMF'nin Dünya Ekonomik Görünüm raporuna göre İrlanda'nın GSYH'sinin bu yılın sonunda 150 milyar euro olması bekleniyor. Bu da 90 milyar euro'luk bir yardım paketinin ülke ekonomisinin büyüklüğünün yüzde 60'ına denk geleceği anlamına geliyor. 

Piyasalar sadece yarım gün sevindi
Avrupa Birliği (AB) ve Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) İrlanda'nın kurtarma planı üzerinde uzlaşmasının ardından piyasalardaki iyimserliğin ömrü kısa oldu. Dün sabah saatlerinde euro, dolar karşısında yüzde 0.6 değer kazandı ve 1.3761'i gördü. Asya borsalarının çoğu günü artıda tamamlarken, Avrupa borsaları da iki haftalık kaybın ardından ilk kez dün artıda açılış yaptı. Ancak daha sonra Moody's'in İrlanda'nın notunu düşürebileceğine ilişkin açıklaması havanın yeniden bozulmasına neden oldu. Euro, dolar karşısında 1.36'nın altına çekildi. Borsa endeksleri de eksiye döndü. İrlanda bankalarının hisseleri sabah saatlerinde yüzde 8'lik artış yaşadıktan sonra Moody's'in not indirebileceği açıklamasının ardından kazanımlarının bir kısmını geri verdi. 

İMKB yüzde 3'e yakın düştü
Dün Türkiye'de de piyasalar dışarıdaki gelişmelere göre yönünü belirledi. Gün içinde yüzde 1 yükselen İMKB-100 endeksi, Moody's açıklamasının ardından düşüşe geçti ve günü yüzde 2.96 kayıpla 67.926.47 puanda tamamladı. İMKB bankacılık endeksindeki kayıp ise yüzde 3.45 düşüşle tamamladı. Uzun bayram tatili öncesi 1.4330/1.4390 seviyelerinden işlem Dolar/TL de dün spot kapanıştan sonra İrlanda'daki sıkıntıların diğer Avrupa ülkelerini olumsuz etkileyeceği endişeleriyle 1.45'in üzerine çıktı.  Gösterge tahvilin bileşik faizi dünkü spot kapanışta yüzde 7.65, valörlüde yüzde 7.63 seviyesindeydi. 


Erken seçim için çağrı yapıldı
Uluslararası medya AB ve IMF'nin İrlanda'nın yardım isteğini memnuniyetle karşıladığını yazsa da olaylar aslında farklı gelişti. İrlanda, yaklaşık 10 gündür AB'nin ağır topu Almanya başta olmak üzeri çeşitli ülkelerden gelen "yardım iste" baskılarına direniyordu.
Hafta içinde Euro Bölgesi Maliye Bakanları toplantısında baskının dozu arttı, ardından da AB, IMF ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) yetkililerinden oluşan bir heyet paketin detaylarını görüşmek üzere Dublin'in yolunu tuttu. Bu gelişme, piyasalarda artık bir yardımın kaçınılmaz olduğu yorumlarına neden olmuştu. Pazar günü geç saatlerde sona eren toplantıların ardından yapılan açıklamada İrlanda'nın resmen yardım talebinde bulunduğu belirtildi.
İrlanda, müzakerelerde bugüne kadar doğrudan yabancı yatırım çekerek ekonomik sıçrama yapmasında büyük rol oynayan kurumlar vergisini yüzde 12.5 seviyesinde korumayı başardı.  

Hükümet sallanıyor
Kurtarma paketinin siyasette de çalkantıya yol açacağının işaretleri dün geldi. Koalisyon hükümetinin küçük ortağı Yeşiller Partisi, ülkenin ekonomik durumuna ilişkin mali hazırlıkların yapılması ve 2011 bütçesinin kabulünden sonra ocak ayının ikinci yarısında erken genel seçimlere gidilmesini istedi. Koalisyonun büyük ortağı Fianna Fail partisi, Yeşiller ve bazı bağımsız milletvekillerinin desteğiyle oluşan koalisyon hükümetinin meclis çoğunluğu çok zayıf. 


Kelt Kaplanı'nı o yaratmıştı
İrlanda'da başbakanlık koltuğunda oturan Brian Cowen, 2004-2008 arasında maliye bakanı olarak görev yapmıştı. Bu dönem aynı zamanda İrlanda'nın kurumlar vergisini azaltarak büyük miktarda doğrudan yabancı yatırım çektiği, göç veren bir ülkeden göç alan bir ülkeye dönüştüğü dönem. Cowen, maliye bakanı olduğu dönemde harcama kalemlerinde yaptığı hatırı sayılır artışlarla dikkat çekmişti. Seçim yılı olan 2007'de hazırladığı bütçe, İrlanda tarihinin en büyük harcamalarını içeriyordu. Muhalefet Cowen'ın başbakanlık görevinden istifa etmesini istiyor. İrlanda'da yayımlanan Independent gazetesi  pazar günü "Bize yalan söylediniz, şimdi gidin" manşetini attı ve Cowen ile ekonomi kurmaylarının fotoğrafını yayımladı. 

Kanserle de krizle de savaş
Siyasetçi bir aileden gelen Lenihan, babasından boşalan milletvekili koltuğuna seçilerek meclise girdi. Mesleği avukatlık olan Lenihan, 2007'de Adalet Bakanı olarak görev yapmaya başladı. Ancak 2008'de Cowen'ın başbakan olmasıyla boşalan maliye bakanlığına getirildi. Aralık 2009'da İrlanda televizyonu TV3, Lenihan'a pankreas kanseri teşhisi koyulduğunu açıkladı.
Lenihan, 2010 Ocak ayında iddiaları doğrulayan bir açıklama yaptı. O günden bu yana hem sağlığıyla hem de ülkesindeki bankacılık kriziyle mücadele eden Lenihan, son 14 ay içinde üç farklı bütçe hazırlamak zorunda kaldı. İrlanda'nın batma noktasına gelen Anglo Irish Bank'ın devletleştirilmesi kararı Lenihan'a aitti.