Barışı kurtarma formülü

TEL AVİV/REUTERS-AA

ABD yönetimi, İsrail’in Yahudi yerleşimlerini durdurmaması yüzünden daha işin başında çıkmaza giren Filistin-İsrail barış görüşmelerini kurtarmak için 90 günlük moratoryum ilan edilmesini önerdi. Doğu Kudüs’ü kapsamayan ara formül, sadece Batı Şeria’daki yerleşim inşaatlarının durdurulmasını öngörüyor. Filistin, Arap Birliği’nin tavsiyesi üzerine yerleşimlerin durdurulması konusunda İsrail’i ikna etmesi için ABD’ye 1 aylık süre tanıyıp aksi halde masaya dönmeyeceğini duyurmuş ama daha sonra süreyi iki hafta daha uzatmıştı. İsrailli diplomatlar ABD’nin, İsrail’i ikna için şu garantileri sunduğunu aktardı:
90 günlük moratoryumdan sonra bir daha moratoryum istenmeyecek.
İsrail’i barışa zorlamaya yönelik BM’deki tüm girişimler veto edilecek.
ABD Kongresi İsrail’e 3 milyar dolarlık 20 gelişmiş F-35 savaş uçağı verilmesini onaylayacak.
Barış sonrası ABD, İsrail’in güvenliği için ayrı bir anlaşma yapacak.

İsrail kabinesinde çatlak
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, dün kabinede ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın 11 Kasım’da New York’ta 7 saat süren görüşmede sunduğu önerinin son halini almadığını söyledi. Şas partisinden Başbakan Yardımcısı Eliyahu Yişai, Kudüs’te derhal inşaatlara başlanması koşuluyla, Batı Şeria’da 3 aylık inşaat yasağına karşı olmayacaklarını belirtti.
Yişai, moratoryum sonrasında inşaatlara tekrar başlanması konusunda ABD Başkanı Barack Obama’dan yazılı taahhüt isteyeceklerini belirtti.
Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman bir günlük yasağı bile kabul etmezken Yahudi Evi hükümetten çekilme tehdidi savurdu. Filistinli Başmüzakereci Saib Erekat, “Asıl problem, Amerikalıların Doğu Kudüs’teki yerleşimlerle ilgili talepte bulunmaması” derken Batı Şeria ile sınırlı bir öneriye karşı çıkmadı. Erekat, “ABD kasım sonuna dek İsrail’i ikna edemezse 1967 sınırları üzerinde Filistin devletinin tanınması için BM Güvenlik Konseyi’ne gideriz” uyarısını yineledi.
Obama tarafları 2 Eylül’de masaya oturtmuş, süreç İsrail’in 26 Eylül’de dolan 10 aylık moratoryumu uzatmaması nedeniyle kesilmişti.

YAHUDİLER HİÇ KAYBETMEDİ
Filistinliler masaya dönmek için yerleşimlerin durdurulmasını şart koşmuşken İsrail inşaatlara hız verdi. Barış Şimdi örgütü, son 45 günde 66 yerde 1649 yeni temel atıldığını rapor etti. Rapora göre Yahudiler 10 aylık moratoryumun yol açtığı boşluğu hızla doldurdu. 2009’da 1888 temel atıldı, moratoryum olmasaydı atılabilecek temel sayısı 1574 olacaktı. {TEL AVİV/AFP}