Yirmi yıldır diş hekimi yoktu; Türk doktorlar gelince diş üniteleri bile oldu
Yirmi yıldır bir diş hekiminin bulunmadığı Somali'nin Puntland eyaletinin başkenti Garowe'deki devlet hastanesi, Türk doktorların gelişiyle bir diş ün
Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi'nin (TİKA) ve Ümit Hekimleri Derneği'nin (ÜHDER) organizasyonuyla yardım için Somali'de bulunan gönüllü Türk doktorlar, birçok eksikliğe rağmen çalışmalarını sürdürüyor. Puntland'ın Galkoya şehrindeki çalışmalarını tamamladıktan sonra başkent Garowe'ye geçen doktorlar, Garowe Hastanesi'nde çalışmalarına başladı.
Gönüllü doktorlar, birçok eksikliğe rağmen çalışmalarını sürdürürken, ekipte yer alan medikal teknisyen Erkan Uysal da hastanenin eksikliklerini de gidermeye, bozulan bazı aletleri yeniden çalışır hale getirmeye uğraşıyor. Bunun örneklerinden biri de diş hekimliği bölümünde yaşandı.
Medikal Teknisyen Erkan Uysal, hastanenin deposunda hiç kullanılmamış bir diş ünitesine rastladı. Ünitenin kullanılmamasının arkasında daha büyük bir yokluk olduğu ortaya çıktı. Hastanenin yetkilileri yaklaşık 20 yıldır hastanede bir diş hekimi bulunmadığını, kullanacak kimse olmadığı için de Hollanda tarafından Dünya Sağlık Örgütü aracılığıyla buraya gönderilen diş ünitesinin depoya koyulduğunu söyledi. Bunun üzerine Türk medikal teknisyen, bazı eksik parçalara rağmen üniteyi çalışır hale getirdi ve Türk diş hekimleri hastalarını bu diş ünitesi ile tedavi etmeye başladı.
BULUNANA KADAR HASTANE YÖNETİMİNİN DE HABERİ YOKTU
Somali'ye geldiklerinde kendilerine hiç diş ünitesi olmadığını söylediklerini aktaran Erkan Uysal, kendisinin bir depoda hiç kullanılmamış bir diş ünitesine rastladığını belirtiyor. Ünitenin tıbbi malzemelerin bulunduğu bir depoda üzerine birçok eşya koyulmuş şekilde durduğunu belirten medikal teknisyen, "Üç sene önce buraya koyulmuş ama kimsenin haberi yok. Aldım, getirdim, kurdum. Şimdi de çok güzel çalışıyor. Somali'nin ucunda bile cihazımızı kurduk." diyor. Uysal, depoda hiç kullanılmamış başka malzemeler de bulunduğuna dikkat çekiyor.
Grupta yer alan ve diş ünitesini kullanan Diş Hekimi Ömer Faruk Şarkbay ise "Biz buraya yanımızda her türlü mobil ünite ve sarf malzemeyle geldik. Fakat yine de zor şartlar altında çalışmak zorunda kaldık." şeklinde konuşuyor. Ancak medikal teknisyen Erkan beyin bir ünite fark ettiğini belirten Şarkbay, "Bu bizim için özel bir durumdu ünitenin burada olması, büyük bir şanstı. Onun sayesinde üniteyi kurduk ve şu an onunla çalışabiliyoruz." diye ekliyor. Şarkbay, ünitenin de gayet kaliteli ve birçok muayenehanede bulunması zor olan bir cihaz olduğunu vurguluyor.
TÜRK DOKTORLAR ÇENESİ KIRIK BİR SOMALİLİNİN HAYATINI KURTARDI
Yaptıkları çalışmalar hakkında da bilgi veren Diş Hekimi Şarkbay, iki gün önce de Galkayo'da çenesi kırık bir kişiyi tedavi ettiklerini anlatıyor. Çenesi kırık olan kişinin hastanedeki doktorlar tarafından normalde evine gönderildiğini ya da imkanı olanların tedavi için komşu ülke Kenya'ya gittiklerini dile getiren Ömer Faruk Şarkbay, "Fakat biz burada diğer Diş Hekimi Özcan Laçin beyle hastanın çenesini düzelterek, bir bakıma hayatını kurtardık. Çünkü eğer o çene düzeltilmeseydi hasta hiçbir şekilde ağzını hareket ettiremeyecek, yemek yiyemeyecek, bu şekilde de gün geçtikçe zayıflayarak hayatını kaybedecekti. Allah'ın izniyle onu da başarmış olduk." ifadelerini kullanıyor.
Diş hekimi Özcan Laçin ise üç diş hekimi olarak oldukça fazla iş yaptıklarını kaydederek, "Bize bu bölgede hiç diş hekimi olmadığı söylendi." bilgisini veriyor. Çene kırığı vakasında ise hastane yönetiminin evine gitmesini söylediğini; ancak kendilerinin bunu istemeyerek hastayı tedavi etmeye karar verdiklerini aktarıyor.
Somali'deki çalışmaları hakkında bilgi de veren Özcan Laçin, Türk doktorlarının buraya geleceğini duyan Somali'nin güney kesimlerinden ve Mogadişu'dan da binlerce kilometre yol yapan hastalar geldiğini ifade ediyor. Hedeflerinin ilk etapta Somali'deki şartları görmek ve bir hasta taraması yapmak olduğunu belirten Laçin, "Nelere ihtiyaçları var, hangi aletlere ihtiyaçları var. Biz onlara neler temin edebiliriz. İleriye dönük olarak, onlara kalıcı hizmet olarak neler yapabiliriz, bunlara bakıyoruz. Asıl bu amaçla gelmiştik." diye kaydediyor.
Somali'de bulunmalarının bir diğer önemli yanının ise Türkiye'yi temsil etmeleri olduğunu söyleyen Laçin, "Ülkemizi temsil ediyoruz, ülkemiz adına buradayız. İnsanlar da bunu biliyor ve Türkleri çok seviyorlar. Normalde beyaz insanları sevmemelerine rağmen, Türk bayrağını ve bizleri görünce kucak açıyorlar." şeklinde konuşuyor.
Açıklamasında kendilerine destek veren ailelerine ve yakınlarına da teşekkür eden Laçin, "Eğer onların verdiği destek olmasa bu yaptığımız işler herhalde birkaç misli daha zor olacak, belki daha da yorucu olacak." değerlendirmesinde bulunuyor.
ABD'DE 100'ÜN İÇİNDE, YARDIM İÇİN SOMALİ'DE
Yaklaşık 20 gönüllü Türk doktor arasında ABD'de 2004 yılından beri her yıl diş hekimleri arasında yapılan sıralamada ilk 100'e girmeyi başaran Diş Hekimi Ahmet Utku Ozan da bulunuyor. Bu sıralamanın diş kliniği olan ve kongre, konferans ve seminerlerde ders vererek akademik bir yanı bulunan diş hekimleri arasında yapıldığını belirten Ozan, kendisinin de hem ABD'de hem de dünyanın bazı yerlerinde konferanslar verdiğini söylüyor. 3 Kasım'da İstanbul'a dönecek olan Ozan, döndükten iki gün sonra ise yaklaşık 400 doktora seminer vermek üzere Abu Dabi'ye gideceğini aktarıyor.
TÜRK DOKTORLAR ÇOK ÖZVERİLİ, HASTA BİTMEDEN HASTANEDEN AYRILMIYORLAR
Somali'ye geliş hikayesini de anlatan Ahmet Utku Ozan, kendisiyle ÜHDER'in temasa geçtiğini belirtiyor. Kendisinin daha önce American Dentist Association organizasyonuyla Guatemala ve Dominik Cumhuriyeti gibi yerlere yardım amacıyla gittiğini dile getiren Ozan, ilk kez Türkiye adında yurtdışına yardım amaçlı çıktığını vurguluyor. Ozan, bu yardım seferi ile daha önceki çalışmaları arasındaki farkı ise şöyle anlatıyor: "Türk doktorlar çok kalpten ve özverili çalışıyor. Duygusal açıdan da çok istekliler. Önceki ülkelerle Somali arasında ihtiyaç açısından bir fark yok. Ama Türk doktorların özverisi inanılmaz yüksek. Hasta bitmeden hastaneden çıkmıyorlar. Bu çok büyük bir fark." Ünlü diş hekimi, Türk doktorların çene kırığı vakasında da tüm eksikliklere ve zor koşullara rağmen sorumluluk sahibi olarak hareket ederek hastayı iyileştirdiklerinin altını çiziyor.
TÜRK DOKTORLARI SOMALİ'DE AÇILACAK DİŞ KLİNİĞİNDE ÇALIŞMAYA ÇAĞIRIYOR
Ağız ve diş sağlığı açısından Somali'yi değerlendiren Ahmet Utku Ozan, "Diş macununun çok az olduğu bir ülke olan Somali'de ağızlardaki enfeksiyon ve çürük sayısı, normal ülkelerinkinden 3-4 kat daha fazla. Yaşı 25-30 arasında olan bir hastaya 15 kanal tedavisi veya dolgu gerekiyor, 10 civarında dişi çekiliyor. Birçok hastada sadece kök dişler kalmış. Sağlam diş 1 ya da iki tane oluyor." diye anlatıyor.
Beslenme alışkanlıkları, hijyen eksikliği ve eğitim ortalamasının düşüklüğünden dolayı ortalama diş sağlığının uluslar arası standartların çok çok altında olduğunu kaydeden Ozan, sahibi olduğu Maximum Dental adlı diş kliniğinin bir şubesini de Garowe'ye açmaya karar vermiş. Ozan, bu enstitüde hem hastalara ücretsiz hizmet verirken hem de diş teknisyenliği akademisi oluşturmayı hedefliyor. 15'r günlük rotasyonlar halinde klinikte Türk diş hekimlerinin çalışacağını belirten Ozan, diğer Türk diş hekimlerine de katılma çağrısında bulunuyor.
Yanlarında getirdikleri cihazları şimdiden enstitü için belirledikleri yerde bırakacaklarını belirten Ozan, 2 ay içerisinde tekrar gelmeyi planlıyor. Kurulduktan sonra şubede 6 diş hekiminin aynı anda hizmet verebileceğini kaydeden Ozan, doktor ihtiyacının fazla olduğunu vurgulayarak Türk diş hekimlerine Somali'ye gelme çağrısı yapıyor.
Türk doktorlar, Garowe hastanesinde çalışacakları 3 gün boyunca 2 bine yakın hastayı tedavi etmeyi, 300'e yakın hastaya da cerrahi operasyonda bulunmayı hedefliyor.