AK Parti'den sürpriz teklif

AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, “Anayasa Değişliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkındaki Kanun’da” değişiklik içeren bir yasa teklifi hazırladı. Teklifle söz konusu yasanın 2. maddesindeki “Anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulması, ilgili Anayasa değişikliği Kanunun Resmi Gazetede yayımını takip eden yüzyirminci günden sonraki ilk Pazar günü yapılır” hükmü değiştiriliyor. Bu maddedeki 120 günlük süre 45 güne çekiliyor. Teklif ile ayrıca, yabancı ülkelerdeki Türk vatandaşlarının halk oylamasında oy kullanma süreleri de 40 gün 15 güne indiriliyor.

-"GÜNCELLİĞİ ESKİTİYOR..."-

Bozdağ'ın hazırladığı yasa teklifinin gerekçesinde, anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulma süresinin uzun olduğu belirtildi ve “Anayasa değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması için öngörülen bu süre, değişiklik konusunda doğru ve çoğul bilgilere erişim ve kanaat oluşumu için gerekli olan sürenin hayli üstündedir ve halkoylamasının güncelliğini eskitecek kadar uzundur. Toplum bu kadar uzun süre halkoylamasına yoğunlaştırmanın rasyonel demokrasi ilkeleri ile de bağdaşır yanı yoktur” denildi.

-AYNI GİRİŞİM ANAP DÖNEMİNDE DE YAPILMIŞTI-

Öte yandan, Anayasa Değişliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkındaki Kanun’da aynı değişiklik 1988 yılında ANAP döneminde de yapılmak istendi. Söz konusu yasaya eklenen geçici bir madde ile anayasa değişikliğinin referanduma sunulmasını düzenleyen süre 120 günden 40 güne, yabancı ülkelerde yaşayan vatandaşların oy kullanma süresi de 40 günden 10 güne indirilmişti. Dönemin Başbakanı Turgut Özal, bu değişiklikle birlikte, yerel seçimlerin öne alınmasını ön gören anayasa değişikliğini 40 gün içinde referanduma götürmüştü. Ancak, referandumda Özal düş kırıklığına uğramış "hayır" oyları yüzde 65.01, "evet" oyları ise 34.99 çıkmıştı. Böylece, yerel seçimlerin öne alınmasına ilişkin anayasa değişikliği referandumda reddedilmiş, yerel seçimler de normal süresinde yapılmıştı.

-ANAYASA'DA REFERANDUM-

Anayasa'nın 175'inci maddesinde referandum şu şekilde düzenleniyor:"Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilebilir. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülür. Değiştirme teklifinin kabulü Meclisin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür.Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tâbidir.Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu Kanunu halkoyuna sunabilir.Meclisce üye tamsayısının beşte üçü ile veya üçte ikisinden az oyla kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmî Gazetede yayımlanır.Doğrudan veya Cumhurbaşkanının iadesi üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabilir. Halkoylamasına sunulmayan Anayasa değişikliğine ilişkin Kanun veya ilgili maddeler Resmî Gazetede yayımlanır.Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir.Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu Kanunun halkoylamasına sunulması halinde, Anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlar.Halkoylamasına, milletvekili genel ve ara seçimlerine ve mahallî genel seçimlere iştiraki temin için, kanunla para cezası dahil gerekli her türlü tedbir alınır."