Kozmik odaya girebilen tek sivil
'Dersim isyanlarını' başlatan Onur Öymen, 1974'teki Kıbrıs Hareketi'nin ilk gecesini Özel Harp'te geçirdiği öğrenildi.
Öymen’in istihbarat paylaşımı için gittiği dairenin varlığından o dönem kimsenin haberi yoktu.
Türk Silahlı Kuvvetleri, 20 Temmuz 1974 günü Kıbrıs’a çıkartma yaptı. Kıbrıs Harekâtı’nın hazırlıklarında aktif görev alan birimlerden biri de Özel Harp Dairesi oldu. Türk Mukavemet Teşkilatı’nın (TMT) varlığı nedeniyle harekâtla ilgili tüm istihbarat faaliyetlerinin yürütülmesi görevi daireye verildi. Ancak harekât için son günlere yaklaşılmasına karşın daireden Genelkurmay Başkanlığı’na ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na her hangi bir bilgi gelmiyordu. Sonunda Deniz Kuvvetleri Komutanı Kemal Kayacan bizzat Özel Harp Dairesi Başkanı Kemal Yamak’tan adadaki askeri tesis ve hedefler, Rum birliklerinin sayıları ve gücü, kıyı ve plajlar hakkında yeniden bilgi istedi. Yine bilgi gelmedi.
GECE BAĞLANTI KOPTU
Dosya:https://91.93.103.35/icerik/100105-120106-p4k1.jpgSonunda bu görevi Genelkurmay İstihbarat Daire Başkanlığı üstlendi ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na istihbarat sağlandı. Özel Harp Dairesi’nin istihbarat toplamaması nedeniyle harekâtın başladığı ilk gece Genelkurmay ile adaya çıkmaya çalışan ve çıkan birlikler arasında hiçbir irtibat sağlanamadı. Ankara’daki Genelkurmay Karargâhı’nda gergin bir bekleyiş vardı. Genelkurmay Başkanı dâhil herkes adeta elleri kolları bağlı bir şekilde adadan gelecek haberi bekliyordu. Bir taraftan da yıllardır adada gizli örgüt kuran ve onlarca subayı bulunan Özel Harp Dairesi’nin bilgi getirmesini bekliyorlardı. Bunun için Genelkurmay Başkanı Semih Sancar, İkinci Başkan Adnan Ersöz ve Hava Kuvvetleri Komutanı Emin Alpkaya, Genelkurmay’ın ilgili başkanlıklarının başındaki generallerin bulunduğu ekip Özel Harp Dairesi Başkanı Kemal Yamak Genelkurmay’a çağırdı. Ancak Kemal Yamak elli boş geldi.
SABAHA KADAR KALDI
Dışişleri Bakanlığı da gelişmeleri yakından takip ediyordu. Gelişmelerden haberdar olmak için Onur Öymen, Özel Harp Dairesi’ne gitti. Öymen, Dışişleri Bakanlığı’nda Kıbrıs’tan sorumlu birimde bürokrat olarak görev yapıyordu. Dışarıdan hiç kimsenin alınmadığı daireye giren Öymen, Özel Harp Dairesi’nin istihbarat odasına da girdi. Burada Özel Harp Dairesi Başkanı Kemal Yamak ile görüşen Öymen, geceyi burada geçirdi. Sabah saatlerinde adaya çıkan birliklerle irtibat sağlanmasından sonra Özel Harp Dairesi’nden ayrıldı. Öymen, harekâttan sonra, 1974 yılının sonunda da Lefkoşa Büyükelçiliği Müsteşarı olarak atandı.
Özel Harp Dairesi’nin harekât sırasında hiçbir istihbarat sağlamaması dairenin üzerine Kıbrıs nedeniyle gitmeyen Ecevit’te pişmanlık yarattı. Ecevit, 1990’da Özel Harp Dairesi ismini ilk açıkladığı dönemde: “Diyorlardı ki, Rum tarafından Özel Harp Dairesi’nin adamları varmış, onlardan bilgi alınıyormuş. Oysa bunlarla harekât sırasında telsiz irtibatı bile kuramadık “ dedi.
3 KEZ TAŞINDI
Onur Öymen’in Özel Harp’e hem de o dönemde Kıbrıs’la ilgili harekatın tüm detayların yer aldığı istihbarat odasına girmesi çok önemli. Çünkü o dönemde Türkiye, böyle bir yapıdan haberdar değildi. Başbakan Bülent Ecevit bile Genelkurmay Başkanı’nın kendisinden para istemesi nedeniyle 2 ay önce bu daireden haberdar olmuş ve “Dehşete düştüm” demişti. Özel Harp Dairesi, 1974 yılında da hakim Kadir Kayan’ın bugünlerde arama yaptığı binada faaliyet yürütüyordu. Özel Harp Dairesi, bu binaya 1964’te tümgeneral Cihat Akyol’un atanmasından sonra taşındı. Özel Harp Dairesi ilk kurulduğunda Çankaya’daki Ataç Sokak No: 36 numaralı tek katlı bahçeli evde faaliyetlerine başladı. Tugay seviyesine yükseltilince Amerikan Yardım Kuruluşu JUSMMAT’la ortaklaşa kullandıkları eski Zırhlı Birlikler Okulu’na taşındı. 1964’te de Cihat Akyol’un isteği üzerine Genelkurmay başkanlığı tarafından Kirazlıdere Mevkii’nde bu bina Özel Harp Dairesi’ne verildi. Daire Özel Kuvvetler Komutanlığı adını alınca da 1994’te Gölbaşın’da yeni kışlanın inşaatına başlandı. Ancak inşaatın 10 yılı aşkın süre bitmemesi üzerine hem müteahhit hem de bazı subaylar hakkında inşaat ihalesinde usulsüzlük yaptıkları gerekçesiyle dava açıldı.
1952’den bugüne ‘özel’ komutanlar
27 Eylül 1952’de kurulan Özel Harp Dairesi’nin başkanlığına hep seçkin subaylar atandı. Darbe sonraları hariç Özel Harp komutanları genellikle 2’şer yıl görev yaptı. Kanlı yıllara denk gelen 1970’li yıllarda ise daha sert çizgideki, özellikle kontrgerilla yöntemini benimsemiş subaylar, 1990’nın ilk yarısında ise daha çok terörle mücadelede aktif görev alan komutanlar atandı. Şimdi korgeneral Servet Yörük dairenin başında. İşte 1952’den günümüze Özel Harp Dairesi Başkanları:
? Daniş Karabelen: 1952-1960)
? Faruk Ateşdağlı: 1960-1961
? Şaban Başsoy: 1961-1963
? Sezai Okan: 1963- 1965
? Recai Engin: 1965-1966
? Cihat Akyol: 1966-1971
? Kemal Yamak: 1971-1974
? Sabri Yirmibeşoğlu: 1974-1976
? Atilla Erdoğan: 1976-1980
? Aydın İlter: 1980-1983
? Cumhur Evcil: 1983-1986
? Hasan Kundakçı: 1986-1988
? Fevzi Türkeri: 1988-1989
? Atilla Kurtaran: 1989-1990
? Kemal Yılmaz: 1990- 1994
? Fevzi Türkeri: 1994-1996
? Engin Alan: 1996-2000
? Nevzat Bekaroğlu: 2000-2002
? Sadık Ercan: 2002- 2003
? Servet Yörük: 2003-
Türk Silahlı Kuvvetleri, 20 Temmuz 1974 günü Kıbrıs’a çıkartma yaptı. Kıbrıs Harekâtı’nın hazırlıklarında aktif görev alan birimlerden biri de Özel Harp Dairesi oldu. Türk Mukavemet Teşkilatı’nın (TMT) varlığı nedeniyle harekâtla ilgili tüm istihbarat faaliyetlerinin yürütülmesi görevi daireye verildi. Ancak harekât için son günlere yaklaşılmasına karşın daireden Genelkurmay Başkanlığı’na ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na her hangi bir bilgi gelmiyordu. Sonunda Deniz Kuvvetleri Komutanı Kemal Kayacan bizzat Özel Harp Dairesi Başkanı Kemal Yamak’tan adadaki askeri tesis ve hedefler, Rum birliklerinin sayıları ve gücü, kıyı ve plajlar hakkında yeniden bilgi istedi. Yine bilgi gelmedi.
GECE BAĞLANTI KOPTU
Dosya:https://91.93.103.35/icerik/100105-120106-p4k1.jpgSonunda bu görevi Genelkurmay İstihbarat Daire Başkanlığı üstlendi ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na istihbarat sağlandı. Özel Harp Dairesi’nin istihbarat toplamaması nedeniyle harekâtın başladığı ilk gece Genelkurmay ile adaya çıkmaya çalışan ve çıkan birlikler arasında hiçbir irtibat sağlanamadı. Ankara’daki Genelkurmay Karargâhı’nda gergin bir bekleyiş vardı. Genelkurmay Başkanı dâhil herkes adeta elleri kolları bağlı bir şekilde adadan gelecek haberi bekliyordu. Bir taraftan da yıllardır adada gizli örgüt kuran ve onlarca subayı bulunan Özel Harp Dairesi’nin bilgi getirmesini bekliyorlardı. Bunun için Genelkurmay Başkanı Semih Sancar, İkinci Başkan Adnan Ersöz ve Hava Kuvvetleri Komutanı Emin Alpkaya, Genelkurmay’ın ilgili başkanlıklarının başındaki generallerin bulunduğu ekip Özel Harp Dairesi Başkanı Kemal Yamak Genelkurmay’a çağırdı. Ancak Kemal Yamak elli boş geldi.
SABAHA KADAR KALDI
Dışişleri Bakanlığı da gelişmeleri yakından takip ediyordu. Gelişmelerden haberdar olmak için Onur Öymen, Özel Harp Dairesi’ne gitti. Öymen, Dışişleri Bakanlığı’nda Kıbrıs’tan sorumlu birimde bürokrat olarak görev yapıyordu. Dışarıdan hiç kimsenin alınmadığı daireye giren Öymen, Özel Harp Dairesi’nin istihbarat odasına da girdi. Burada Özel Harp Dairesi Başkanı Kemal Yamak ile görüşen Öymen, geceyi burada geçirdi. Sabah saatlerinde adaya çıkan birliklerle irtibat sağlanmasından sonra Özel Harp Dairesi’nden ayrıldı. Öymen, harekâttan sonra, 1974 yılının sonunda da Lefkoşa Büyükelçiliği Müsteşarı olarak atandı.
Özel Harp Dairesi’nin harekât sırasında hiçbir istihbarat sağlamaması dairenin üzerine Kıbrıs nedeniyle gitmeyen Ecevit’te pişmanlık yarattı. Ecevit, 1990’da Özel Harp Dairesi ismini ilk açıkladığı dönemde: “Diyorlardı ki, Rum tarafından Özel Harp Dairesi’nin adamları varmış, onlardan bilgi alınıyormuş. Oysa bunlarla harekât sırasında telsiz irtibatı bile kuramadık “ dedi.
3 KEZ TAŞINDI
Onur Öymen’in Özel Harp’e hem de o dönemde Kıbrıs’la ilgili harekatın tüm detayların yer aldığı istihbarat odasına girmesi çok önemli. Çünkü o dönemde Türkiye, böyle bir yapıdan haberdar değildi. Başbakan Bülent Ecevit bile Genelkurmay Başkanı’nın kendisinden para istemesi nedeniyle 2 ay önce bu daireden haberdar olmuş ve “Dehşete düştüm” demişti. Özel Harp Dairesi, 1974 yılında da hakim Kadir Kayan’ın bugünlerde arama yaptığı binada faaliyet yürütüyordu. Özel Harp Dairesi, bu binaya 1964’te tümgeneral Cihat Akyol’un atanmasından sonra taşındı. Özel Harp Dairesi ilk kurulduğunda Çankaya’daki Ataç Sokak No: 36 numaralı tek katlı bahçeli evde faaliyetlerine başladı. Tugay seviyesine yükseltilince Amerikan Yardım Kuruluşu JUSMMAT’la ortaklaşa kullandıkları eski Zırhlı Birlikler Okulu’na taşındı. 1964’te de Cihat Akyol’un isteği üzerine Genelkurmay başkanlığı tarafından Kirazlıdere Mevkii’nde bu bina Özel Harp Dairesi’ne verildi. Daire Özel Kuvvetler Komutanlığı adını alınca da 1994’te Gölbaşın’da yeni kışlanın inşaatına başlandı. Ancak inşaatın 10 yılı aşkın süre bitmemesi üzerine hem müteahhit hem de bazı subaylar hakkında inşaat ihalesinde usulsüzlük yaptıkları gerekçesiyle dava açıldı.
1952’den bugüne ‘özel’ komutanlar
27 Eylül 1952’de kurulan Özel Harp Dairesi’nin başkanlığına hep seçkin subaylar atandı. Darbe sonraları hariç Özel Harp komutanları genellikle 2’şer yıl görev yaptı. Kanlı yıllara denk gelen 1970’li yıllarda ise daha sert çizgideki, özellikle kontrgerilla yöntemini benimsemiş subaylar, 1990’nın ilk yarısında ise daha çok terörle mücadelede aktif görev alan komutanlar atandı. Şimdi korgeneral Servet Yörük dairenin başında. İşte 1952’den günümüze Özel Harp Dairesi Başkanları:
? Daniş Karabelen: 1952-1960)
? Faruk Ateşdağlı: 1960-1961
? Şaban Başsoy: 1961-1963
? Sezai Okan: 1963- 1965
? Recai Engin: 1965-1966
? Cihat Akyol: 1966-1971
? Kemal Yamak: 1971-1974
? Sabri Yirmibeşoğlu: 1974-1976
? Atilla Erdoğan: 1976-1980
? Aydın İlter: 1980-1983
? Cumhur Evcil: 1983-1986
? Hasan Kundakçı: 1986-1988
? Fevzi Türkeri: 1988-1989
? Atilla Kurtaran: 1989-1990
? Kemal Yılmaz: 1990- 1994
? Fevzi Türkeri: 1994-1996
? Engin Alan: 1996-2000
? Nevzat Bekaroğlu: 2000-2002
? Sadık Ercan: 2002- 2003
? Servet Yörük: 2003-