İsrail diz çöktü
İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısının Türkiye'yi ayağa kaldıran küstahlığı sonrası Büyükelçimiz Çelikkol, Türkiye'ye dönmeye hazırlanırken Cumhurbaşkanı Peres'in devreye girmesi sonucu İsrail'den Türkiye'-ye resmi özür mektubu gönderildi.
İSRAİL Gazze saldırılarına Başbakan Erdoğan’ın gösterdiği sert tepki, Davos tartışması ve tatbikat krizi derken yaklaşık bir yıldır gerilimin hiç düşmediği İsrail-Türkiye ilişkileri dün en kritik virajlarından birini döndü. İsrail Dışişleri Bakanı Yardımcısı Danny Ayalon’un Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi Oğuz Çelikkol’a yönelik hakaret niteliğindeki davranışlarının başlattığı kriz, nefes kesen bir diplomasi trafiği sonunda aşıldı. Ayalon’un Pazartesi günü görüştüğü Çelikkol’u kapısında bekletmesi, elini sıkmaması, daha alçak bir koltuğa oturtması hatta su bile ikram etmemesi büyük tepki çekmişti. Türkiye açık bir özür beklerken, İsrail’den dün gün boyu net bir ifade kullanmaktan kaçınan açıklamalar geldi. Kriz dakika dakika şöyle yaşandı:
00.38 AYALON’DAN İLK AÇIKLAMA Ayalon, tepkiler üzerine önceki gece yarısı “Amacım elçilerin onurlarıyla oynamak değildir. Protestom Türkiye’nin İsrail karşıtı saldırılarına yönelikti. Bundan sonra yabancı diplomatlara protestolarımı daha diplomatik yollarla ifade edeceğim” açıklamasını yaptı. Herhangi bir pişmanlık ya da özür ifadesi içermeyen bu açıklama İsrail’in liberal çizgideki gazetesi Haaretz tarafından “özür diledi” olarak yorumlandı. Ancak diğer gazeteler açıklamayı özür olarak yansıtmadı.
11.04 TÜRKİYE: YETERSİZ Türk Dışişleri, Ayalon’un açıklamasını “yetersiz bulduğunu ve açık bir özür dilenmesi gerektiğini” duyurdu.
11.30 NETANYAHU DEVREDE İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden “Ayalon’un protestosu haklıdır. Ancak tepkisini belli etmek için daha uygun diplomatik yollar kullanması gerektir. İsrail Başbakanı, Ayalon’un özür dilemesinden memnuniyet duymaktadır” açıklaması yapıldı. Bu ifade İsrail basını ve uluslararası ajanslar tarafından “özür” olarak duyuruldu.
14.46 GÜL, İSRAİL’E SÜRE VERDİ Cumhurbaşkanı Gül “Ne yaptığını bilmez bir adamın yaptığı iş ama nihayetinde İsrail’i bağlar. İsrail sorumlularının, bizim Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklama çerçevesinde bu işi düzeltmelerini bekliyoruz. Akşama kadar yaparlar yaparlar, yapmazlarsa Büyükelçi yarın (bugün) ilk uçakla Türkiye’ye gelir, istişarelere başlar” dedi. Gül, temsilciliğin maslahatgüzar seviyesine indirilmesinin de değerlendirilebileceğini belirtti.
17.21 ANKARA-MOSKOVA-LONDRA HATTI Türk Dışişleri, Netahyahu’nun açıklaması sonrasında, özür mesajı gönderilmediğini sadece bir açıklama yapıldığını, ancak bunun Ankara’nın beklentilerini karşılamadığını ifade etti. Ankara kriz yönetimini, Cumhurbaşkanı Gül başta olmak üzere Moskova ve Londra’da bulunan Başbakan Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile sürekli istişarelerde bulunarak sürdürdü.
18.55 İSRAİL: YENİ ÖZÜR YOK Bu açıklamanın ardından İsrail Dışişleri’nde acil bir toplantı düzenlendi. Toplantı sonunda “Başbakanlık yetkilileriyle de yapılan görüşmeler sonucu Türkiye’ye ikinci bir resmi özür metni gönderilmeyecektir. Bu konudaki son kararımızdır” açıklaması yapıldı. Bu açıklamanın ardından İsrail basınında Türk Dışişleri’nin büyükelçiyi çekme kararı aldığı, Çelikkol’un bugün saat 10.30’daki uçakla Tel Aviv’den ayrılacağı duyuruldu.
19.45 ÖZÜR MEKTUBU GÖNDERİLDİ Bunun üzerine Davos’ta Başbakan Erdoğan’ın sert çıkışına hedef olan ancak geçen ay Gül’le bir araya gelerek iki ülke ilişkilerin yumuşamasına önayak olan İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres devreye girdi. Peres, Başbakan Netanyahu’yla görüşerek Türkiye’den özür dileme kararı aldı. Netanyahu da mektubun kaleme alınmasına bizzat katıldı.
20.30 TATMİN EDİCİ İFADELER Ayalon, iki ayrı özür mektubu hazırladı. Mektuplardan biri, bizzat Büyükelçi Oğuz Demirkol’a iletildi. Ayanol’un Çelikkol’a ilettiği özür mektubu İsrail’in Ankara Büyükelçiliği aracılığı ile aynı saatlerde Dışişleri Bakanlığı’na da iletildi. Çelikkol mektubu aldıktan sonra “Bana hitaben yazılmış ve tüm yaşananlar nedeniyle özür dilediğini belirten bir mektup. Bakan Yardımcısı, bu özrü Türk halkına da iletmemi istiyor. Türkiye’ye yapılan yanlış bir hareket söz konusuydu. Ankara’ya dönmeyeceğim” dedi. Netanyahu da bir açıklama yaparak, “Konunun çözüldüğü umudunu taşıdığını” belirtti. Türk Dışişleri yetkilileri metinde “tatmin edici ifadeler yer aldığını” açıklamasıyla kriz sona erdi.
‘SİYASİ KARİYERİ BİTTİ’
Danny Ayalon’a Büyükelçimiz Oğuz Çelikkol’a yaptığı küstahlık sonrasında, aşırı sağcı Evimiz İsrail Partisi’nden bile tepki geldi. Üst düzey bir parti yetkilisi Ayalon’un tavrının siyasi geleceğini bitirdiğini belirterek “Dışişleri Bakanı Lieberman’ın yolsuzluk suçlamalarından mahkum olması halinde yerine Ayalon’un geçmesi planlanıyordu. Bu şansını kaybetti” dedi.
İŞTE ÖZÜR MEKTUBU
İSRAİL Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayalon, Büyükelçi Çelikkol’a yazdığı özür mektubu şöyle: “Şahsınıza ve Türk halkına saygılarımı iletir ve çeşitli konularda farklı görüşlere sahip olmamıza rağmen, sizi temin ederim ki, bunların hükümetlerimiz arasında açık, karşılıklı ve saygıya dayalı diplomatik kanallardan ele alınması ve çözümlenmesi gerekir. Sizi küçük düşürmek gibi bir niyetim hiçbir şekilde yoktu. Girişimimin yapılış biçimi ve algılanışı nedeniyle özür dilerim. Lütfen bunu büyük saygı duyduğumuz Türk halkına iletiniz.”
İSRAİL’LE yaşanan krizi son dakikada araya girerek çözen İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, Davos’ta yaşanan “One minute krizi” nin (bir dakika) de kahramanlarından biriydi. 29 Ocak 2009’da Davos’ta Başbakan Erdoğan, BM Genel Sekreteri Ban Ki Mun ve İsrail Cumhurbaşkanı Simon Peres ile “Gazze: Ortadoğu’da Barış” konulu bir panele katıldı. Peres’in Erdoğan’ın ve Türkiye’nin Gazze konusundaki tavrını eleştirdiği sert konuşmasından sonra Erdoğan söz almak istedi, ancak moderatör David Ignatius söz vermedi. Buna rağmen konuşmasına devam eden Erdoğan “Sayın Peres 25 dakika konuştu ben sadece 12 dakika konuştum. Peres, yüksek sesle konuştu çünkü suçluluk psikolojisi var. Bu nedenle bağrıyor” dedi. Konuşmasını engellemek için elini koluna koyan Ignatius’a “One minute... One minute” diye bağıran Erdoğan, Peres’e dönerek “Siz insan öldürmeyi iyi bilirsiniz. Tankların üzerinde nara atan başbakanlarınız var. Beni konuşturmuyorsunuz ve Davos benim için bitmiştir” dedi, yerinden kalkarak oturumu terk etti.
Büyükelçi, Barak’ın ziyareti öncesinde Türkiye’ye geliyor
ANKARA’DA yaşanan diplomatik krizin ardından gözler İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak’ın ziyaretine çevrildi. Büyükelçi Oğuz Demirkol’un da Barak’ın ziyaretine hazırlık için yarın Ankara’ya geleceği ve Dışişleri ile Savunma Bakanlıkları arasında yapılacak ortak toplantıya katılacağı öğrenildi. Demirkol’un, Barak’ın Türkiye ziyaretini tamamlamasının ardından da tekrar görev yeri olan Tel-Aviv’e döneceği kaydedildi.
00.38 AYALON’DAN İLK AÇIKLAMA Ayalon, tepkiler üzerine önceki gece yarısı “Amacım elçilerin onurlarıyla oynamak değildir. Protestom Türkiye’nin İsrail karşıtı saldırılarına yönelikti. Bundan sonra yabancı diplomatlara protestolarımı daha diplomatik yollarla ifade edeceğim” açıklamasını yaptı. Herhangi bir pişmanlık ya da özür ifadesi içermeyen bu açıklama İsrail’in liberal çizgideki gazetesi Haaretz tarafından “özür diledi” olarak yorumlandı. Ancak diğer gazeteler açıklamayı özür olarak yansıtmadı.
11.04 TÜRKİYE: YETERSİZ Türk Dışişleri, Ayalon’un açıklamasını “yetersiz bulduğunu ve açık bir özür dilenmesi gerektiğini” duyurdu.
11.30 NETANYAHU DEVREDE İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden “Ayalon’un protestosu haklıdır. Ancak tepkisini belli etmek için daha uygun diplomatik yollar kullanması gerektir. İsrail Başbakanı, Ayalon’un özür dilemesinden memnuniyet duymaktadır” açıklaması yapıldı. Bu ifade İsrail basını ve uluslararası ajanslar tarafından “özür” olarak duyuruldu.
14.46 GÜL, İSRAİL’E SÜRE VERDİ Cumhurbaşkanı Gül “Ne yaptığını bilmez bir adamın yaptığı iş ama nihayetinde İsrail’i bağlar. İsrail sorumlularının, bizim Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklama çerçevesinde bu işi düzeltmelerini bekliyoruz. Akşama kadar yaparlar yaparlar, yapmazlarsa Büyükelçi yarın (bugün) ilk uçakla Türkiye’ye gelir, istişarelere başlar” dedi. Gül, temsilciliğin maslahatgüzar seviyesine indirilmesinin de değerlendirilebileceğini belirtti.
17.21 ANKARA-MOSKOVA-LONDRA HATTI Türk Dışişleri, Netahyahu’nun açıklaması sonrasında, özür mesajı gönderilmediğini sadece bir açıklama yapıldığını, ancak bunun Ankara’nın beklentilerini karşılamadığını ifade etti. Ankara kriz yönetimini, Cumhurbaşkanı Gül başta olmak üzere Moskova ve Londra’da bulunan Başbakan Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile sürekli istişarelerde bulunarak sürdürdü.
18.55 İSRAİL: YENİ ÖZÜR YOK Bu açıklamanın ardından İsrail Dışişleri’nde acil bir toplantı düzenlendi. Toplantı sonunda “Başbakanlık yetkilileriyle de yapılan görüşmeler sonucu Türkiye’ye ikinci bir resmi özür metni gönderilmeyecektir. Bu konudaki son kararımızdır” açıklaması yapıldı. Bu açıklamanın ardından İsrail basınında Türk Dışişleri’nin büyükelçiyi çekme kararı aldığı, Çelikkol’un bugün saat 10.30’daki uçakla Tel Aviv’den ayrılacağı duyuruldu.
19.45 ÖZÜR MEKTUBU GÖNDERİLDİ Bunun üzerine Davos’ta Başbakan Erdoğan’ın sert çıkışına hedef olan ancak geçen ay Gül’le bir araya gelerek iki ülke ilişkilerin yumuşamasına önayak olan İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres devreye girdi. Peres, Başbakan Netanyahu’yla görüşerek Türkiye’den özür dileme kararı aldı. Netanyahu da mektubun kaleme alınmasına bizzat katıldı.
20.30 TATMİN EDİCİ İFADELER Ayalon, iki ayrı özür mektubu hazırladı. Mektuplardan biri, bizzat Büyükelçi Oğuz Demirkol’a iletildi. Ayanol’un Çelikkol’a ilettiği özür mektubu İsrail’in Ankara Büyükelçiliği aracılığı ile aynı saatlerde Dışişleri Bakanlığı’na da iletildi. Çelikkol mektubu aldıktan sonra “Bana hitaben yazılmış ve tüm yaşananlar nedeniyle özür dilediğini belirten bir mektup. Bakan Yardımcısı, bu özrü Türk halkına da iletmemi istiyor. Türkiye’ye yapılan yanlış bir hareket söz konusuydu. Ankara’ya dönmeyeceğim” dedi. Netanyahu da bir açıklama yaparak, “Konunun çözüldüğü umudunu taşıdığını” belirtti. Türk Dışişleri yetkilileri metinde “tatmin edici ifadeler yer aldığını” açıklamasıyla kriz sona erdi.
‘SİYASİ KARİYERİ BİTTİ’
Danny Ayalon’a Büyükelçimiz Oğuz Çelikkol’a yaptığı küstahlık sonrasında, aşırı sağcı Evimiz İsrail Partisi’nden bile tepki geldi. Üst düzey bir parti yetkilisi Ayalon’un tavrının siyasi geleceğini bitirdiğini belirterek “Dışişleri Bakanı Lieberman’ın yolsuzluk suçlamalarından mahkum olması halinde yerine Ayalon’un geçmesi planlanıyordu. Bu şansını kaybetti” dedi.
İŞTE ÖZÜR MEKTUBU
İSRAİL Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayalon, Büyükelçi Çelikkol’a yazdığı özür mektubu şöyle: “Şahsınıza ve Türk halkına saygılarımı iletir ve çeşitli konularda farklı görüşlere sahip olmamıza rağmen, sizi temin ederim ki, bunların hükümetlerimiz arasında açık, karşılıklı ve saygıya dayalı diplomatik kanallardan ele alınması ve çözümlenmesi gerekir. Sizi küçük düşürmek gibi bir niyetim hiçbir şekilde yoktu. Girişimimin yapılış biçimi ve algılanışı nedeniyle özür dilerim. Lütfen bunu büyük saygı duyduğumuz Türk halkına iletiniz.”
İSRAİL’LE yaşanan krizi son dakikada araya girerek çözen İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, Davos’ta yaşanan “One minute krizi” nin (bir dakika) de kahramanlarından biriydi. 29 Ocak 2009’da Davos’ta Başbakan Erdoğan, BM Genel Sekreteri Ban Ki Mun ve İsrail Cumhurbaşkanı Simon Peres ile “Gazze: Ortadoğu’da Barış” konulu bir panele katıldı. Peres’in Erdoğan’ın ve Türkiye’nin Gazze konusundaki tavrını eleştirdiği sert konuşmasından sonra Erdoğan söz almak istedi, ancak moderatör David Ignatius söz vermedi. Buna rağmen konuşmasına devam eden Erdoğan “Sayın Peres 25 dakika konuştu ben sadece 12 dakika konuştum. Peres, yüksek sesle konuştu çünkü suçluluk psikolojisi var. Bu nedenle bağrıyor” dedi. Konuşmasını engellemek için elini koluna koyan Ignatius’a “One minute... One minute” diye bağıran Erdoğan, Peres’e dönerek “Siz insan öldürmeyi iyi bilirsiniz. Tankların üzerinde nara atan başbakanlarınız var. Beni konuşturmuyorsunuz ve Davos benim için bitmiştir” dedi, yerinden kalkarak oturumu terk etti.
Büyükelçi, Barak’ın ziyareti öncesinde Türkiye’ye geliyor
ANKARA’DA yaşanan diplomatik krizin ardından gözler İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak’ın ziyaretine çevrildi. Büyükelçi Oğuz Demirkol’un da Barak’ın ziyaretine hazırlık için yarın Ankara’ya geleceği ve Dışişleri ile Savunma Bakanlıkları arasında yapılacak ortak toplantıya katılacağı öğrenildi. Demirkol’un, Barak’ın Türkiye ziyaretini tamamlamasının ardından da tekrar görev yeri olan Tel-Aviv’e döneceği kaydedildi.