Türkiye'nin En Zengin Balik Müzesine Yurt Disindan Yogun Ilgi

2000’li yillarin basinda Prof. Dr. Davut Turan’in tatli su tür baliklari toplamaya baslamasiyla 70’i RTEÜ’nün isimlendirdigi ortalama 400 türü bünyesinde barindiran balik müzesi çesitliligi ile ilgi odagi oluyor. RTEÜ Su Fakültesi Balik Müzesi, Türkiye’deki egitim kuruluslarinin yani sira uluslararasi egitim kuruluslarindan gelen bilim insanlarinin da arastirmalarini tamamlamalari adina ev sahipligi yapiyor. Kendi ülkelerinde inceleme yapabilmek için örnekleri kargo ile talep edenlere her biri digerinden daha degerli olan bu örnekler gönderilmeyerek bunun yerine RTEÜ’ye davet ediliyor.

Türkiye’deki tatli su balik türlerinden 70’in üzerinde tanimlanmis yeni türün üniversitelerindeki balik müzesinde yer aldigini belirten Su Ürünleri Fakültesi Dekan Yardimcisi Doç. Dr. Cüneyt Kaya, "Türkiye tatli su baliklari 2000’li yillarin basina kadar çok iyi bilinmiyordu. Elbette tanimlanmis türler vardi ama birçok da problem vardi. Özellikle Türk arastirmacilarin son 20 yilda aktif bir sekilde çalismasiyla bugün Türkiye tatli su baliklari çok büyük oranda biliyoruz diyebiliriz. Sadece bu müzede 70’in üzerinde tanimlanmis yeni balik türü var. Birçok da tip örnegimiz mevcut. Bu nedenle müzemizin önemini vurgulamak gerekir. Genç bir müze fakat barindirdigi tür sayisi ve tip örnekleri bakimindan son derece önemli” dedi.



"Sadece pazartesi ve Cuma günleri ziyarete açik"

Sadece pazartesi ve cuma günleri ziyaretçi agirladiklari balik müzesinin üniversitelerinin bir vitrini oldugunu kaydeden Kaya “Müzemiz aslinda üniversitemizi bir anlamda vitrin görevi görüyor. Biz pazartesi ve cuma günleri ziyaret aliyoruz. Özellikle okullardan son derece ilgi görüyoruz. Anaokulundan tutun, liseleri, üniversiteye kadar ögrenciler, sivil toplum kuruluslari, ulusal birçok farkli ilden misafirler agirliyoruz. Bunun yaninda tanimladigimiz tip örnekler burada oldugu için, bu tip örnekler Dünyada sadece burada var, bunlarla ilgili bilimsel çalismalar yapmak üzere ulusal ve uluslararasi bilim insanlari da gelip bu örnekleri burada yerinde inceliyor. Iran’dan, Almanya’dan, Rusya’dan, Isveç’ten birçok yerden misafirler burada agirladik” ifadelerini kullandi.

"Baliklari görmek isteyen müzeye gelmek zorunda"

Türleri incelemek isteyenlerin kargo yolu ile gönderilmesi taleplerine olumsuz cevap verdiklerini ve üniversiteye gelerek incelemelerde bulunabileceklerini söylediklerini ifade eden Kaya “Türün tanimlandigi ilk örnekler çok kiymetlidir. Çalismalarda inceleme gerektigi zaman talep ediliyor. Ya yerinde incelemeniz gerekecek ya da bunlara bir sekilde ulasmaniz gerekecek. Bizde bazen talepler aliyoruz, örneklerinizi gönderebilir misiniz posta yoluyla, inceleyip tekrar gönderelim seklinde. Tabii çok kiymetli örnekler oldugu için kaybolmalari durumunda çok farkli prosedürler isliyor. Biz bu riski her zaman göze alamiyoruz elbette, o yüzden uluslararasi anlamda da misafirler alip insanlar gelip burada yerinde bu türleri incelemek durumda oluyor" diye konustu.

Bir süre önce 47 yildir görülmeyen tür olan Batman bantli çöpçü baligini bularak gündeme geldiklerini ve simdiki hedeflerinin yine kayip tür olan ‘Leopar sazani’ oldugunu ifade eden Kaya "Dünyada en çok aranan 10 balik türü listesi olusturulmustu. Bunlardan ilk bulunani Batman bantli çöpçü baligiydi. Bizim tarafimizdan bulunmustu. Dünyada ulusal ve uluslararasinda gündeme gelmisti. 47 yil sonra kayboldugu düsünülen bir balik türünü bulmustuk. Bu 10 tür listesinde Türkiye’de iki tür vardi. Batman bantli çöpçü baligindan sonra ikinci türümüz de leopar sazani idi. Bizim simdiki çalismamizda bu ikinci türü bulmak. On balik türünden ilkini bulmustuk ikincisinde bulunmayi hedefliyoruz. Bununla ilgili çalismalarimiz da sürüyor. Temaslarimiz var. Tabii bu balik diger küçük baligimizi aksine oldukça iri cüsseli 60-70 santimetrelere kadar ulasabilen bir balik oldugu için balikçilar yardimiyla bunu bulacagiz. Talimatlarimiz var, balikçilar bunu gördügü anda canli bir sekilde tutacaklar ve biz moleküler bir numune alip, baligi yerinde görüntüleyip tekrar dogaya birakacagiz. Yayilis alani ortaya koyduktan sonra tür koruma eylem planini baslatacagiz” seklinde konustu.

Komando baligi olarak da adlandirilan Leopar sazaninin son örnegini de müze bünyesinde sergilediklerini belirten Kaya "Müzemizde sergilemek de oldugumuz 1 adet ve komando baligimiz var, leopar sazanimiz var. Bu türü benim tez çalismam çerçevesinde Siirt’te bir balikçida ölü olarak tespit etmistik. Oradan o bireyi alarak müzemize ulastirmayi basardik. Suanda da türün görülmüs son örnegini burada sergiliyoruz" ifadelerini kullandi.