Kars'ta Yaklasik 200 Yillik Tabya Gözler Önünde Yok Oluyor

Atatürk Mahallesi’nde Arap Baba Türbesi önünde bulunan ve kentteki 46 tabyadan en büyügü olan Arap Tabya, Dogu’dan gelebilecek Rus saldirilarina karsi Karadag tepesinin üzerinde genis bir alana kurulmus. Tabya, defineciler tarafindan birçok noktasi kazilarak tahrip edilmis durumda bulunuyor.

“Hayvan barinagi olarak kullaniliyor”

Özellikle Kültür Varliklari Koruma Kurulu tarafindan önlem alinmayan Arap Tabya, bölgeye disaridan küçükbas hayvanlarini getiren çobanlar tarafindan ahir olarak kullaniliyor. Demir kapilari, pencereleri, duvarlari sökülen tabyada çobanlar hayvanlarini barindiriyor.

Tabyanin her geçen gün biraz daha tahrip edildigini ifade eden Adem Alp, “Yüzyillari askin bir tarihi yapi, Kars’in savunmasindan büyük öneme sahip olan tabyadayiz. Hemen kuzey kesiminde ise Borazanli Tabya var. Tabi ki bu tabyalarimiz artik demir aksamlari, duvarlari tamamen tahrip edilmis durumda, özellikle define avcilari tarafindan içerileri çok kötü tahrip edilmis. Çok kötü kazilmis, umuyoruz ki Kars Koruma Kurulu bu tabyalarimiza, bu tarihi yapilarimiza sahip çikar. Bir sonraki yüzyillara da tasinmasini saglar. Ama görünen o ki bir yüzyil degil, bir on yil dahi ayakta kalacak güçleri kalmamis” dedi.

Tabya 1855’te Osmanli Rus savasinda Sam’dan gelen Arabistan ordusuna mensup askerler tarafindan Ruslara karsi savunulmus ve savas sonucu Kars Zaferi kazanildigi tabyaya da Arap Tabya adi verilmis. Arap Tabyanin bir an evvel koruma altina alinmasi gerekiyor.

Koruma altina alinmis

Öte yandan, Atatürk Mahallesi Karadag mevkiinde bulunan ve Erzurum Kültür ve Tabiat Varliklari Koruma Kurulunun 17.12.1990 tarih ve 596 sayili karari ile koruma altina alinan tabya, önlem alinmadigi takdirde kisa sürede tamamen yikilarak tarihin karanliginda yerini alacak.

Kars’in en büyük tabyasi Arap Tabya

Sultan Abdülmecit döneminde 1848-1853 tarihleri arasinda yaptirilan tabya sehirdeki 46 tabyadan en büyük olanidir. Dogudan gelebilecek Rus saldirilarina karsi Karadag tepesinin üzerinde genis bir alana kurulan tabyanin etrafi bastion ‘at nali’ seklinde derin savunma mevzileri ile çevrilerek mevzi önleri toprak yigilarak desteklenmis ve tabya binalari da gizlenmistir.

Mevzi içerisinde düzgün kesme bazalt tasindan tabya giris kapisi ve sur duvarlari olusturulmus, buradan içeriye giriste ise dikdörtgen planli büyük bir askeri kisla yapilmistir. Karadag tepesinin batisindaki askeri kislanin arkasinda bulunan ve dogu istikametine uzanan tabya içerisinde toprak altina gizlenmis birbiri ile baglantili ve üzeri tonoz kemerli genis koridorlardan olusan depo ve mühimmat yerleri bulunmaktadir.

Tabya 1855 Osmanli-Rus savasinda Sam’dan gelen Arabistan ordusuna mensup askerler tarafindan Ruslara karsi savunulmus ve bu savas sonucu Kars Zaferi kazanilmistir. Bu sebeple tabyaya Arap Tabya adi verilmistir.