Gazze İçin İsrail'deki Hangi Hükümet 'Kötünün İyisi' Olabilir?

MUSTAFA HABBUŞ - İsrail'de bu yıl yapılan ikinci genel seçimlerin ardından yeniden hükümet kurma sürecine girilirken, Filistinliler için özellikle abluka altındaki Gazze'yi neyin beklediği sorusu önem taşıyor.

İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, 17 Eylül'de yapılan erken seçimlerin ardından hükümeti kurma görevini yine Başbakan Binyamin Netanyahu'ya verdi.

Netanyahu'nun partisi Likud, seçimleri Mavi-Beyaz İttifakı'nın ardından ikinci sırada tamamladı. Buna karşın Netanyahu, meclise giren sağ partilerin desteğini aldığı için Rivlin tarafından hükümeti kurmakla görevlendirildi.

Mavi-Beyaz İttifakı'nın lideri Benny Gantz ise Netanyahu'nun başbakanlığında bir hükümete katılmayı reddetti.

Yasalara göre, Netanyahu'nun 28 gün içinde hükümeti kurması gerekiyor, ancak talep etmesi halinde bu sürenin 2 hafta uzatılması mümkün. Başarısız olursa bu kez İsrail'in eski Genelkurmay Başkanı, Mavi-Beyaz İttifakı lideri Gantz'ın hükümeti kurma görevini alması muhtemel görünüyor.

İsrail'de yeni hükümeti kurma süreci Filistinlileri de yakından ilgilendiriyor.

Koalisyonu kimin kuracağına dair öngörüde bulunmak için henüz erken olsa da Filistinliler, İsrail'deki hükümet alternatiflerinden hangisinin Gazze için "kötünün iyisi" olabileceğini tartışmaya başladı.

- Ağırdan alma ya da savaş

Uzmanlar, Netanyahu'nun hükümeti kurması durumunda Gazze konusunda eskiden beri takip ettiği, "zaman zaman göstereceği bazı kolaylıklarla birlikte Hamas'la uzlaşı anlaşmasının maddelerini uygulama konusunu ağırdan alma" politikasına devam edeceğini savunuyor.

Gantz'ın başbakan olması durumunda ise Gazze siyasetinde önemli bir değişim yaşanacağı ve "askeri alanda gerilimi tırmandırma ve İsrail'in caydırıcılık vasfını geri kazandırmaya yönelik adımlar atacağı" yorumları yapılıyor.

Başka bir görüşe göre ise her iki liderin de seçmenlerine "Gazze'den roket atılmasını durdurma ve caydırıcı güç olma vasfını yeniden kazanma" vaadinde bulunması nedeniyle ilerleyen zamanda Gazze'yi büyük ölçekte bir askeri operasyon bekliyor.

Gazze'deki El-Ümmet Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Medya Bölümü Başkanı Adnan Ebu Amir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Gantz ve Netanyahu'nun Gazze konusunda farklı seçimleri olduğunu belirtti.

Ebu Amir, "Netanyahu, Filistin direnişinin güçlenmesini engelleyecek büyük ölçekli ya da sınırlı askeri operasyonlar düzenleyerek ama bununla birlikte İsrail'i askeri bakımdan tehdit etmeyecek bir Hamas'ın Gazze'de baskın güç olarak varlığını sürdürmesine izin vererek Gazze'deki mevcut statünün devam etmesini istiyor." dedi.

- Hamas'ı ortadan kaldırmak isteyecek

Mavi-Beyaz'ın lideri eski Genelkurmay Başkanı Gantz'ın ise Netanyahu'nun Gazze konusunda izlediği politikanın Hamas'ın ortadan kaldırılmasıyla nihayete varması gerektiği görüşüne sahip olduğunu aktaran Ebu Amir, şunları söyledi:

"Hamas, başbakanlık görevine Gantz'ın gelmesini tercih etmiyor. Çünkü Gantz, Gazze Şeridi'ne yönelik askeri operasyonu şiddetle benimsediği gibi müzakerelerin yeniden başlaması için Filistin yönetiminin bir tank üzerinde dahi olsa Gazze'ye dönmesini istiyor."

Yeni bir hükümetin başına geleceği için Gantz'ın Hamas'a yönelik tavrının "daha yorucu" olabileceği değerlendirmesinde bulunan Ebu Amir, "Belki de Gantz, Netanyahu hükümeti ile Filistinli gruplar arasındaki çatışmasızlık mutabakatını yeniden gözden geçirir. Bu da Gazze'deki ekonomik durum ve yaşam koşullarındaki olumsuzlukların devam etmesine neden olacak." diye konuştu.

- "Gantz'ın Gazze hakkındaki vizyonu belirsiz"

İsrail konusunda uzman Mümin Mikdad ise, "Gantz eski bir asker, bundan öncesinde de siyasete girmedi. Dolayısıyla Gazze dosyasında nasıl hareket edeceği noktasındaki siyasi vizyonu tamamen belirsiz." dedi.

Gantz'ın seçim vaatlerini uygulaması halinde Gazze'deki darboğazın şiddetleneceğine ve Katar'dan gelen yakıt ve ürünlerin girişinin engelleneceğine işaret eden Mikdad, bu durumda Gantz'ın Hamas yönetimini ortadan kaldırma ve Filistin yönetiminin Gazze'ye dönmesini sağlama yönünde çalışmasının beklendiğini söyledi.

Ayrıca Gantz'ın yönetimini ispatlamak ve seçmene verdiği vaatleri yerine getirdiğini göstermek için Netanyahu'nun Gazze'deki Filistinli gruplarla yaptığı tüm anlaşmaları ihlal etmesinin öngörüldüğünü aktaran Mikdad, bununla birlikte hükümetin çöküşüne neden olabileceği için Gantz'ın görevinin başlarında Gazze'de kapsamlı bir savaşa gitmeyi tercih etmeyeceğini savundu.

Hamas başta olmak üzere Filistinli grupların uzun süredir edindikleri tecrübelere dayanarak Netanyahu'nun görevde kalmasını istediğini vurgulayan Mikdad, "Netanyahu, Filistinli direniş grupları ile savaşa girdi ve güçlerini biliyor. Dolayısıyla son seçenek olmadığı sürece yeni bir mücadeleye girmeyecektir." ifadelerini kullandı.

- "İki ismin Gazze politikasında büyük farklar yok"

Um el-Fehm kentindeki Modern Araştırma Merkezinden İbrahim Ebu Cabir ise Netanyahu ile Gantz'ın Gazze politikasında büyük farklar olmadığına işaret etti.

Ebu Cabir, "Her iki taraf için de seçim propagandasının en önemli maddelerinden biri Gazze Şeridi'nde yıkıcı bir askeri hamlenin uygulanmasıydı. Bu, Netahyahu veya Gantz tarafından seçmen tabanını memnun etmek için hayata geçirilebilir." değerlendirmesinde bulundu.

Likud Partisi içinde ve İsrail toplumunda Gazze'den atılan roketlere sert bir şekilde cevap verilmesi çağrısı yapan güçlü sesler olduğuna dikkati çeken Ebu Cabir, "Gantz da seçmenlerine Gazze'ye yönelik askeri operasyon sözü verdi, bu yüzden böyle bir operasyon ihtimali yüksek." diye konuştu.

İsrail, yaklaşık 2 milyon Filistinlinin yaşadığı Gazze Şeridi'ni 2006'dan bu yana kara, hava ve denizden abluka altında tutuyor.