Fas'ta Eğitim Reformu Yasasına 'Fransızca' Engeli
Fas Milli Eğitim Bakanlığının hazırladığı 'eğitim reformu' yasa tasarısında liselerde bazı derslerin Fransızca okutulmasının öngörülmesi ülkede tartışmalara neden oluyor Hükümet içindeki partilerden de tepkilerin yükseldiği yasa tasarısının parlamentoda görüşülmesi, yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle birçok kez ertelendi.
AHMET BİN TAHİR - Fas'ta "eğitim reformu" çerçevesinde hazırlanan yasa tasarısında liselerdeki bazı derslerin Fransızca işlenmesinin öngörülmesi tartışmalara yol açıyor.
Fas Milli Eğitim Bakanlığının hazırladığı ve bazı derslerin Arapça yerine Fransızca okutulmasını öngören maddenin yer aldığı tartışmalı "eğitim çerçeve kanunu" taslağı, bazı sendikalar, eğitimciler, entelektüellerin yanı sıra koalisyon ortağı Adalet ve Kalkınma Partisi (PJD) milletvekilleri tarafından da tepkiyle karşılandı.
Yasa taslağında yer alan ücretsiz eğitim ve istihdama ilişkin maddeler kabul edilirken yabancı dil ya da dillerdeki eğitim maddesi ise hala tartışılıyor.
Taslak, yabancı dilde eğitimin yanı sıra zorunlu eğitimi desteklemek için özel bir fon kurulması, istihdam ve alım yöntemlerini çeşitlendirmek gibi maddeler de içeriyor.
Fas Hükümet Sözcüsü Mustafa el-Halfi, geçen hafta yaptığı açıklamada, yasa tasarısının onaylanması adına kapsamlı görüşmeler yürütüldüğünü ve bu konudaki zorlukların üstesinden gelmek için çalıştıklarını dile getirdi.
- Parlamentoda takılan yasa taslağı
Söz konusu yasa taslağı parlamentonun birinci kanadı Temsilciler Meclisinde onay sürecine geçemedi. Eğitim tasarısını inceleyen parlamento komitesinde yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle tasarının onaylanması nisan ayının ilk haftasında 3 kez ertelendi.
"Eğitim çerçeve kanunu" taslağında halihazırda tartışmalara yol açan 2 madde bulunuyor.
Taslağın 2'nci maddesinde eğitimin, pedagojik bir yaklaşıma ve kademeli bir eğitim seçeneğine dayandığı belirtilerek, ülkedeki resmi Arapça ve Amazig dillerine (Berberice) ek olarak teknik ve fen bilimleri başta olmak üzere bazı derslerin yabancı dilde işlenmesi öngörülüyor.
Tartışmalı bir diğer madde ise (31'inci madde) ikinci maddede öngörülen eğitimde dil çeşitliliğinin uygulanmasını kapsıyor.
Bu maddelere karşı çıkan siyasi partiler ve gruplar, taslaktaki yabancı dille, Fransızcanın hedeflendiğini ifade ediyor.
- Eğitimin Fransızcalaşmasına tepkiler
Eğitim sürecinde bazı derslerin Fransızca işlenmesi teklifine bazı sendikalar, eğitimciler ve entelektüellerin yanı sıra bazı siyasiler de tepki gösteriyor.
Halk Eğitimini Savunma Ulusal Koalisyonu tarafından Fransızca eğitimden vazgeçilmesi talebiyle hazırlanan dilekçe, nisan ayı başında 150'den siyasetçi ve akademisyen tarafından imzalanarak Başbakan Sadeddin el-Osmani ve milletvekillerine sunuldu.
Bundan bir gün sonra da başkent Rabat'ta toplanan yüzlerce öğretmen ve sendika üyesi, liselerde fen bilimleri ve teknik derslerin Fransızca okutulmasıyla ilgili tasarıyı protesto etti.
Bünyesinde 40'tan fazla sivil dernek, parti ve meslek kuruluşunu barındıran Halk Eğitimini Savunma Ulusal Koalisyonunun çağrısıyla düzenlenen gösteride okullarda Fransızca eğitim verilmesi aleyhinde pankartlar taşındı.
Eski Fas Başbakanı Abdulilah Benkiran da teknik ve fen derslerinin Fransızca olarak işlenmesinin "ülkenin anayasasına ve stratejik vizyonuna aykırı" olduğunu belirterek söz konusu tasarıyı "sömürgeciliğe dönüş" olarak nitelendirdi.
Bazı araştırmacılar da Milli Eğitim Bakanlığının Fransızcayı tek başına zorunlu kılmaya çalıştığını bunu da dil çeşitliliği adı altında yaptığını ifade ediyor.
Tasarıya karşı çıkanlar, halihazırda ülkede eğitimin Arapça, Amazig ve belli bir aşamadan sonra İngilizce olmak üzere üç dilde devam ettiğine işaret ederek burada "eğitimde dil çeşitliliği" prensibiyle teknik ve fen bilimi derslerinde Fransızcayı kullanılır hale getirmenin hedeflendiğini savunuyor.
- Meclisin yasa tasarısına yaklaşımı
Bakanlar Kurulunun geçen ağustos ayında onayladığı "eğitim çerçeve kanunu" taslağı halihazırda mecliste tartışmalara neden oluyor. Meclisin büyük çoğunluğunun kabul ettiği taslağa koalisyonun büyük ortağı PJD karşı çıkıyor.
Parlamentodaki Eğitim ve Kültür Komitesi üyesi PJD milletvekili Muhsin Mufidi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, eğitimde reformun stratejik vizyona uygun olması gerektiğinin altını çizdi.
Eski Başbakan Benkiran, bu konuda milletvekillerinin çok tehlikeli bir karar verdiklerine dikkati çekerek, özellikle PJD milletvekillerini Fransızca öğretimi benimsememeye çağırdı.
Fas Başbakanı Sadeddin el-Osmani ise mart ayının ortalarında başkent Rabat'ta düzenlenen 6. Ulusal Arapça Konferansı'nda ülkedeki Fransızca tartışmalarına değinerek, "Arapçanın ülkedeki kullanımının zayıf olduğunu ve bu dile hak ettiği konumun geri verilmesi" çağrısı yapmıştı.
Osmani, ulusal dillerin (Arapça ve Berberice) eğitim-öğretim ve tüm alanlarda temel dil olarak benimsenmesini önermişti.
- Fas eğitim sistemindeki dil süreci
Fas, eğitimin Arapçalaştırılmasına yönündeki politikayı 1977'de benimsemişti. Ancak bilim, teknoloji ve matematik dersleri 1990'lı yılların başına kadar liselerde Fransızca olarak okutulmaya devam etti. Fen, iktisat, tıp ve mühendislik fakültelerindeki eğitimin Fransızca devam ettiği ülkede, lise eğitimi tamamlanana kadar tüm derslerin Arapçalaştırılması kararı alındı.
Ülkede eğitimin yeniden Fransızcalaştırılması serüveni ise Milli Eğitim Bakanı Raşid bin Muhtar'ın Kasım 2015'te yayımladığı genelgeyle yeniden gündeme geldi.
Söz konusu genelge, eğitim müfredatındaki karışıklığın giderilmesi, özellikle de mesleki eğitim veren liselerdeki eğitim bütünlüğünün sağlanması için 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren, liselerin bilim, mekanik ve elektronik teknolojileri bölümlerindeki matematik ve fen bilimleri derslerinin Fransızca okutulmasını öngörüyordu.
Fas anayasasına göre, ülkenin iki resmi dili bulunuyor. Bunlar, Arapça ve Berberice. Devletin görevleri arasında dilin kullanılması, geliştirilmesi ve korunması da bulunuyor.
Kaynak: AA
Fas Milli Eğitim Bakanlığının hazırladığı ve bazı derslerin Arapça yerine Fransızca okutulmasını öngören maddenin yer aldığı tartışmalı "eğitim çerçeve kanunu" taslağı, bazı sendikalar, eğitimciler, entelektüellerin yanı sıra koalisyon ortağı Adalet ve Kalkınma Partisi (PJD) milletvekilleri tarafından da tepkiyle karşılandı.
Yasa taslağında yer alan ücretsiz eğitim ve istihdama ilişkin maddeler kabul edilirken yabancı dil ya da dillerdeki eğitim maddesi ise hala tartışılıyor.
Taslak, yabancı dilde eğitimin yanı sıra zorunlu eğitimi desteklemek için özel bir fon kurulması, istihdam ve alım yöntemlerini çeşitlendirmek gibi maddeler de içeriyor.
Fas Hükümet Sözcüsü Mustafa el-Halfi, geçen hafta yaptığı açıklamada, yasa tasarısının onaylanması adına kapsamlı görüşmeler yürütüldüğünü ve bu konudaki zorlukların üstesinden gelmek için çalıştıklarını dile getirdi.
- Parlamentoda takılan yasa taslağı
Söz konusu yasa taslağı parlamentonun birinci kanadı Temsilciler Meclisinde onay sürecine geçemedi. Eğitim tasarısını inceleyen parlamento komitesinde yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle tasarının onaylanması nisan ayının ilk haftasında 3 kez ertelendi.
"Eğitim çerçeve kanunu" taslağında halihazırda tartışmalara yol açan 2 madde bulunuyor.
Taslağın 2'nci maddesinde eğitimin, pedagojik bir yaklaşıma ve kademeli bir eğitim seçeneğine dayandığı belirtilerek, ülkedeki resmi Arapça ve Amazig dillerine (Berberice) ek olarak teknik ve fen bilimleri başta olmak üzere bazı derslerin yabancı dilde işlenmesi öngörülüyor.
Tartışmalı bir diğer madde ise (31'inci madde) ikinci maddede öngörülen eğitimde dil çeşitliliğinin uygulanmasını kapsıyor.
Bu maddelere karşı çıkan siyasi partiler ve gruplar, taslaktaki yabancı dille, Fransızcanın hedeflendiğini ifade ediyor.
- Eğitimin Fransızcalaşmasına tepkiler
Eğitim sürecinde bazı derslerin Fransızca işlenmesi teklifine bazı sendikalar, eğitimciler ve entelektüellerin yanı sıra bazı siyasiler de tepki gösteriyor.
Halk Eğitimini Savunma Ulusal Koalisyonu tarafından Fransızca eğitimden vazgeçilmesi talebiyle hazırlanan dilekçe, nisan ayı başında 150'den siyasetçi ve akademisyen tarafından imzalanarak Başbakan Sadeddin el-Osmani ve milletvekillerine sunuldu.
Bundan bir gün sonra da başkent Rabat'ta toplanan yüzlerce öğretmen ve sendika üyesi, liselerde fen bilimleri ve teknik derslerin Fransızca okutulmasıyla ilgili tasarıyı protesto etti.
Bünyesinde 40'tan fazla sivil dernek, parti ve meslek kuruluşunu barındıran Halk Eğitimini Savunma Ulusal Koalisyonunun çağrısıyla düzenlenen gösteride okullarda Fransızca eğitim verilmesi aleyhinde pankartlar taşındı.
Eski Fas Başbakanı Abdulilah Benkiran da teknik ve fen derslerinin Fransızca olarak işlenmesinin "ülkenin anayasasına ve stratejik vizyonuna aykırı" olduğunu belirterek söz konusu tasarıyı "sömürgeciliğe dönüş" olarak nitelendirdi.
Bazı araştırmacılar da Milli Eğitim Bakanlığının Fransızcayı tek başına zorunlu kılmaya çalıştığını bunu da dil çeşitliliği adı altında yaptığını ifade ediyor.
Tasarıya karşı çıkanlar, halihazırda ülkede eğitimin Arapça, Amazig ve belli bir aşamadan sonra İngilizce olmak üzere üç dilde devam ettiğine işaret ederek burada "eğitimde dil çeşitliliği" prensibiyle teknik ve fen bilimi derslerinde Fransızcayı kullanılır hale getirmenin hedeflendiğini savunuyor.
- Meclisin yasa tasarısına yaklaşımı
Bakanlar Kurulunun geçen ağustos ayında onayladığı "eğitim çerçeve kanunu" taslağı halihazırda mecliste tartışmalara neden oluyor. Meclisin büyük çoğunluğunun kabul ettiği taslağa koalisyonun büyük ortağı PJD karşı çıkıyor.
Parlamentodaki Eğitim ve Kültür Komitesi üyesi PJD milletvekili Muhsin Mufidi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, eğitimde reformun stratejik vizyona uygun olması gerektiğinin altını çizdi.
Eski Başbakan Benkiran, bu konuda milletvekillerinin çok tehlikeli bir karar verdiklerine dikkati çekerek, özellikle PJD milletvekillerini Fransızca öğretimi benimsememeye çağırdı.
Fas Başbakanı Sadeddin el-Osmani ise mart ayının ortalarında başkent Rabat'ta düzenlenen 6. Ulusal Arapça Konferansı'nda ülkedeki Fransızca tartışmalarına değinerek, "Arapçanın ülkedeki kullanımının zayıf olduğunu ve bu dile hak ettiği konumun geri verilmesi" çağrısı yapmıştı.
Osmani, ulusal dillerin (Arapça ve Berberice) eğitim-öğretim ve tüm alanlarda temel dil olarak benimsenmesini önermişti.
- Fas eğitim sistemindeki dil süreci
Fas, eğitimin Arapçalaştırılmasına yönündeki politikayı 1977'de benimsemişti. Ancak bilim, teknoloji ve matematik dersleri 1990'lı yılların başına kadar liselerde Fransızca olarak okutulmaya devam etti. Fen, iktisat, tıp ve mühendislik fakültelerindeki eğitimin Fransızca devam ettiği ülkede, lise eğitimi tamamlanana kadar tüm derslerin Arapçalaştırılması kararı alındı.
Ülkede eğitimin yeniden Fransızcalaştırılması serüveni ise Milli Eğitim Bakanı Raşid bin Muhtar'ın Kasım 2015'te yayımladığı genelgeyle yeniden gündeme geldi.
Söz konusu genelge, eğitim müfredatındaki karışıklığın giderilmesi, özellikle de mesleki eğitim veren liselerdeki eğitim bütünlüğünün sağlanması için 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren, liselerin bilim, mekanik ve elektronik teknolojileri bölümlerindeki matematik ve fen bilimleri derslerinin Fransızca okutulmasını öngörüyordu.
Fas anayasasına göre, ülkenin iki resmi dili bulunuyor. Bunlar, Arapça ve Berberice. Devletin görevleri arasında dilin kullanılması, geliştirilmesi ve korunması da bulunuyor.