'V. Toplumsal Cinsiyet Adaleti Kongresi'

KADEM'in düzenlediği kongrenin sonuç bildirgesinden: 'Sosyal hayatta kadın ve erkeğin benimsedikleri roller, toplumsal yapının hızlı değişiminden etkilenmektedir. Sosyal bilimlerin 19. yüzyılda temellendirilmesini sağlayan pozitivist paradigmanın sabit niteliği, yeni rol paylaşımlarını tanımlayacak esnekliğe sahip değildir. Bu sebeple toplumsal rollerin adalet ekseninde yeniden düzenlenmesini gerektirecek adil bir paradigma geliştirilmesi gerekmektedir' 'Sanayi inkılabı ile şehre akan nüfus, geniş ailelerin dağılarak çekirdek ailelerin çoğalmasına sebep olmuştur' iddiası, doğrulanmış değildir. Çekirdek aile tipi, aileyi kentlerde kapitalist ilişkilerin olumsuz etkilerinden koruyan bir çeşit sığınak olarak da konumlanmıştır. Bu anlamda kadın ve erkek rollerinin değişiminin, aile tiplerinin dönüşümünden çok ev ve iş yerinin ayrılmasından kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır' 'Dijital platformlarda ve sosyal medyada daha görünür hale gelen, tüketim kültürü içinde yeniden inşa edilen 'süper annelik' yahut 'yoğun annelik' algısının, son yıllarda Türkiye'de doğum oranlarının düşmesinde rolü olduğu gözlemlenmiştir' 'Mültecileri sadece 'yardım alan taraf', eğitim ve işsizlik oranlarına olumsuz etken olarak değerlendirmek yerine, karşılıklı alışverişe odaklanarak yapıcı bir ilişkiyi planlamak gerekmektedir. Yatırım yapan pek çok mültecinin, gayri safi milli gelir üzerindeki olumlu etkileri de söz konusudur. Mülteciler için yasal mevzuatın iyileştirilmesi, ilişkilerin düzenlenmesi ve kalıcı çözümler için önem arz etmektedir'

Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM) tarafından İstanbul Üniversitesi ev sahipliğinde Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İbn Haldun Üniversitesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, SETA ve İstanbul Büyükşehir Belediyesinin destekleriyle düzenlenen "V. Toplumsal Cinsiyet Adaleti Kongresi"nin sonuç bildirgesi yayımlandı.

KADEM'den yapılan açıklamaya göre, "Demografik Dönüşüm ve Kadın" ana temasıyla 7 Mart'ta düzenlenen kongrede, açılış paneliyle birlikte toplam 4 oturumda 28 tebliğ sunuldu.

Gerçekleştirilen sunumlar çerçevesinde hazırlanan sonuç bildirgesinde, Türkiye'de nüfusun Doğu'dan Batı'ya doğru yaşlanan bir seyir izlediği belirtildi.

Yaşlanmadan daha büyük sorun olan "hızlı yaşlanma" hususunun, dikkatle takip edilmesi gereken bir süreç olduğuna dikkati çekilen bildirgede, doğurganlığın azalmasının ise yaşlanmaya sebep olan en önemli faktör olduğu belirtildi.

Buradan hareketle, yaşlı nüfusa yönelik bakım hizmetleri alanında kalıcı ve çözüm odaklı sosyal politikalar geliştirilmesi ve kadınların çalışma hayatı içinde var olmasına ilişkin özgün düzenlemelerin yapılması gerektiği vurgulanan bildirgede, şu değerlendirme yapıldı:

"Kadınların çalışma hayatına katılımlarının planlanmasında onlara özgü biyolojik farklılıklar ve annelik vasfı göz önünde bulundurulmalıdır. Sosyal hayatta kadın ve erkeğin benimsedikleri roller, toplumsal yapının hızlı değişiminden etkilenmektedir. Sosyal bilimlerin 19. yüzyılda temellendirilmesini sağlayan pozitivist paradigmanın sabit niteliği, yeni rol paylaşımlarını tanımlayacak esnekliğe sahip değildir. Bu sebeple toplumsal rollerin adalet ekseninde yeniden düzenlenmesini gerektirecek adil bir paradigma geliştirilmesi gerekmektedir. 'Sanayi inkılabı ile şehre akan nüfus, geniş ailelerin dağılarak çekirdek ailelerin çoğalmasına sebep olmuştur' iddiası, doğrulanmış değildir. Çekirdek aile tipi, aileyi kentlerde kapitalist ilişkilerin olumsuz etkilerinden koruyan bir çeşit sığınak olarak da konumlanmıştır. Bu anlamda kadın ve erkek rollerinin değişiminin, aile tiplerinin dönüşümünden çok ev ve iş yerinin ayrılmasından kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır."

- "Ailenin sağlıklı bir şekilde devamı çok önemli"

Ailenin sağlıklı şekilde devamının kültürün korunması ve aktarılması için çok önemli olduğunun altının çizildiği bildirgede, "Günümüzde, kimi sivil toplum kuruluşları, vakıf ve dernek çalışmaları, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının aile eğitim programları, aile ve boşanma süreci danışmanlığı gibi hizmetleri, kültürel aktarımı destekleyen, değerlerine bağlı, sosyal konulara duyarlı ve sorumluluk alabilen iyi insan yetiştirme hedefiyle hareket etmektedir. Fakat bu durum, ailelerin kültür aktarımı hususunda üzerine düşen sorumluluklar konusunda hassasiyet gösterme gereğini ötelememektedir." ifadesi kullanıldı.

Bildirgede, toplumun anne ve babalığa yüklediği önemli misyonun, biyolojik sebeplerle bu rolü üstlenemeyen aileler üzerinde ciddi baskı ve stres oluşturduğu ve çocuk sahibi olmayan çiftlerin genellikle toplumsal sosyalizasyon sürecinin dışında bırakıldığı aktarıldı. Bu tutum ve davranışlarla çiftlerin nasıl baş ettiğine dair araştırmalarda, erkeklerin kadınlara göre toplumsal cinsiyet açısından daha eşitlikçi, kadınların ise daha geleneksel davrandıklarının görüldüğü belirtildi.

İnfertilite durumuyla ilgili ise kadınların erkeklerden daha çok stres yaşadığının tespit edildiği kaydedilen bildirgede, çocuklu aileler kadar, istediği halde bu imkana erişemeyen çiftlerin topluma uyumlarının da önemli olduğunun gözden kaçmaması gerektiği vurgulandı.

Sezaryen doğum yönteminin artışına sebep olarak tıbbi endikasyonlardan çok doktor tercihi ve normal doğum ile ilgili çeşitli ön yargıların gösterildiği belirtilen bildirgede, şu maddelere yer verildi:

"Bu sebeplerin giderilebilmesi için sağlıklı bilgilendirmelerin yapılması ve ebelik mesleğinin aktive edilmesi elzemdir. Dijital platformlarda ve sosyal medyada daha görünür hale gelen, tüketim kültürü içinde yeniden inşa edilen 'süper annelik' yahut 'yoğun annelik' algısının, son yıllarda Türkiye'de doğum oranlarının düşmesinde rolü olduğu gözlemlenmiştir. Anneliğin, bu sağlıksız algı ortamı dışında, idealliklerden ziyade anne ve çocuğun kendi özelliklerinden beslenerek, kendi doğası içinde var olabileceğinin altı önemle çizilmelidir. Tek başına yaşayan yaşlı nüfusun büyük çoğunluğunu kadınlar oluşturmaktadır. Çoğunluğu nörolojik hastalıklar ya da cerrahi sebeplerle evde bakılan yaşlıların, bu süreçte kendi evlerinde yaşamaya devam etmek ve her evladından eşit yardım almak istediği belirlenmiştir. Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme ve emek-ücret eksenindeki eşitsizliklerin giderilmesi elzemdir. Kadınların ev dışı emeklerinin adalet zemininde karşılık bulması için hak ettikleri terfi süreçlerinin de hakkaniyetle işletilmesi işverenler açısından ciddi bir sorumluluktur."

- "Suriyelilerin de ülkeye sağladığı katkılar bulunuyor"

Ülkelerin sığınmacılarla kurduğu ilişkinin tek taraflı olmadığı belirtilen bildirgede, Türkiye'nin Suriyeli mülteciler için sunduğu hizmetlerin yanında Suriyelilerin de ülkeye sağladığı katkılar bulunduğu ifade edildi.

Bildirgede, şunlar kaydedildi:

"Mültecileri sadece 'yardım alan taraf', eğitim ve işsizlik oranlarına olumsuz etken olarak değerlendirmek yerine, karşılıklı alışverişe odaklanarak yapıcı bir ilişkiyi planlamak gerekmektedir. Yatırım yapan pek çok mültecinin, gayri safi milli gelir üzerindeki olumlu etkileri de söz konusudur. Mülteciler için yasal mevzuatın iyileştirilmesi, ilişkilerin düzenlenmesi ve kalıcı çözümler için önem arz etmektedir. Mültecilere yönelik yardım faaliyetlerinde bulunan kadın STK çalışanlarının, sığınmacılara daha kolay ulaştıkları ve onlarla daha yakından iletişime geçtikleri tespit edilmiştir. Diğer yandan, çoğunun sosyal hizmet eğitimi almamış olması, sosyal devletin sorumluluğundaki 'hak temelli' sosyal hizmetlerin oluşumunda bazı problemlerin doğmasına yol açabilmektedir. STK gönüllüsü kadınların çalışmalarının da, ev içi emeğin yok sayılmasına benzer bir görünmezlikle karşılandığı görülmüştür. Sığınmacı politikasına ilişkin STK çalışanları özelinde eğitim imkanları oluşturmak ve buralarda çalışan kadınların işlerini görünür kılmak elzemdir."
Kaynak: AA