Fas'ta Protestolar Bu Yıl Da Devam Ediyor

Fas'ta kamu ve özel sektör çalışanları, hayat şartlarının iyileştirilmesi ve maaşlarına zam talebiyle 2019'da da gösterilerini sürdürüyor Hükümet herkesi memnun edecek bir çözüm bulmak, eylemlerin artmasını engellemek amacıyla sendikalar ve işverenlerle yeniden diyalog masasına oturmak istiyor Kadı İyad Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi Öğretim Üyesi Dr. Abdurrahim elAllam: 'Başta sendikalar olmak üzere protestocu gruplar, hükümetin seçimler öncesinde bazı sektörlerin faydasına olacak şekilde kararlar almak istediğinin farkında. Bu nedenle her sektör, hükümetin bu yöneliminden istifade etmek, maaşların artırılmasını ve hayat şartlarının iyileştirilmesini sağlamak için eylemler düzenliyor'

HALİD MECDUB - Fas'ta işçi sendikaları üzerinden hükümete yönelttikleri talepleri karşılanmayan kamu ve özel sektör çalışanları 2019'da da eylemlerini sürdürüyor.

Ülkedeki 3 büyük sendikanın, kamu ve özel sektör çalışanlarının maaşlarının artırılması için hükümet ile işçi sendikaları arasında yapılan diyalog görüşmelerinden çekilmesi nedeniyle ülkedeki gerginliğe henüz çözüm bulunamadı. Doktorlar, öğretmenler ve eczacılar, hayat şartlarının iyileştirilmesi ve maaşlarına zam talebiyle yeni yılda da protesto gösterilerine devam etti.

Buna karşılık hükümet, herkesi memnun edecek bir çözüm bulmak ve eylemlerin artmasını engellemek amacıyla sendikalar ve işverenlerle yeniden diyalog masasına oturmak istiyor.

Hükümet ve sendikalar kendi hesaplarını yaparken ülkenin kuzey ve güney doğusundaki gösterilere katılanlar hakkında verilen sert mahkeme kararları, protestocuların tepkilerini sosyal medyaya taşımasına neden oldu.

Son olarak başkent Rabat'ta yeni yılın ikinci gününde yine öğretmenlerin maaşlarına zam talebiyle düzenlediği gösteride güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 18 kişi yaralandı.

- "Hükümet seçimler öncesinde bazı kararlar almaya başlayacak"

Marakeş'teki Kadı İyad Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi Öğretim Üyesi Dr. Abdurrahim el-Allam konuyla ilgili AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2021'de yapılacak yerel ve meclis seçimlerinin yaklaşması nedeniyle hükümetin oy toplayabilmesi için bazı kararlar almaya başlayacağını söyledi.

Allam, "Başta sendikalar olmak üzere protestocu gruplar, hükümetin seçimler öncesinde bazı sektörlerin faydasına olacak şekilde kararlar almak istediğinin farkında. Bu nedenle her sektör, hükümetin bu yöneliminden istifade etmek, maaşların artırılmasını ve hayat şartlarının iyileştirilmesini sağlamak için eylemler düzenliyor." dedi.

Arap Baharı gösterilerinin yoğun olarak yaşandığı 2011 yılından bu yana eylemlerin en az düzeyde gerçekleştirildiği yılın 2018 senesi olduğunu kaydeden Allam, Fas eski Başbakanı Abdulilah Benkiran hükümetine karşı protesto oranının mevcut hükümete göre daha fazla olduğunu söyledi.

Allam, Benkiran döneminde günde 50 eylemin düzenlendiğini ancak mevcut Başbakan Saadettin el-Osmani göreve geldiğinden bu yana aynı yoğunlukta gösterilerin gerçekleştirilmediğini kaydetti.

- Sosyal medya eylemleri devam edecek

Ürünlerini normal fiyatların üzerinde sattıkları gerekçesiyle bazı gıda ve akaryakıt şirketlerine yönelik boykot kampanyaları gibi sosyal medya üzerinden yapılan eylemlerin devam edeceği öngörüsünde bulunan Allam, eylemlerin, meydanlardan sosyal medya platformlarına taşınmasında, gösterilere yönelik müdahaleler ile protestocular hakkında verilen sert mahkeme kararlarının etkili olduğunu ifade etti.

Sosyal medya hesaplarından yapılan çağrılarla geçen yıl 20 Nisan'da söz konusu şirketlere yönelik başlatılan boykot ise ülke genelinde büyük destek gördü.

Fas'ta benzeri görülmemiş bu boykot hareketinde protesto edilenler arasında Tarım, Balıkçılık, Kırsal Kalkınma, Su ve Orman Bakanı Aziz Ahnuş'a ait akaryakıt şirketi "Afriquia", Fas İşverenler Federasyonu eski Başkanı Meryem Bin Salih’in sahip olduğu ve ülkenin önde gelen su markalarından olan "Sidi Ali" ve Fransız menşeli "Santral Danone" şirketleri vardı.

Ülkede 4 ayı aşan boykot kampanyası Fransız menşeli "Santral Danone" firmasının eylül ayında süt ürünlerinin fiyatlarını düşürme kararı almasına yol açtı.

- Hükümet ile sendikalar arasındaki diyalog görüşmeleri

Fas'ta 3 büyük sendikanın, kamu ve özel sektör çalışanlarının maaşlarının artırılması talebiyle hükümet ile işçi sendikaları arasında yapılan diyalog görüşmelerinden çekilmesinin ardından işçi temsilcileri protesto çağrıları yaptı.

Ülkenin en büyük işçi sendikası Fas Çalışma Birliği, görüşmelerden, diyalog oturumları sırasında hükümetin karşı çıkılan önerisinde herhangi bir ilerleme kaydedilmemesi nedeniyle çekildikleri belirtilerek, hükümete, maaşların artırılması konusunda yeni bir öneri sunma çağrısında bulunulmuştu.

Açıklamada sendikanın bundan sonra hükümetin işçilerin beklentilerini karşılamayan önerisini ele alan diyalog oturumlarına katılmayacağı aktarılmıştı.

Birlik ayrıca kamu ve özel sektörde maaşların artırılması, asgari ücretin aylık yaklaşık 300 dolara ulaşacak şekilde düzenlenmesi ve işçilere uygulanan vergilerin azaltılması yönündeki taleplerinin karşılanması gerektiğine işaret etmişti.

Hükümetin önceki yıl nisan ayında sunduğu öneride, 3 yıl boyunca kamu ve özel sektör çalışanlarının maaşlarının 300 dirhem (30 dolar) arttırılmasını öngörüyor. Yaklaşık 431 milyon dolarlık teklif, ayrıca beşinci ve onuncu dereceler arasındaki memurların maaşlarının artırılmasını içeriyor. Sendikalar ise bunu yeterli görmeyerek, teklife karşı çıkıyor.

Fas'ta hükümet ile sendikalar arasındaki daha önceki diyalog görüşmeleri de başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

- Ülkede bir balıkçının ölümüyle başlayan protestolar

Fas'ın kuzeyindeki Huseyma kenti, iki yıl önce Ekim 2016'da da bir balıkçının, polisin el koyduğu balıklarını çöp kamyonundan almaya çalışırken presleme haznesinde sıkışarak ölmesinin ardından çok sayıda gösteriye sahne oldu.

Halk, bölgesel kalkınma için vadedilen projelerin hayata geçirilmediği gerekçesiyle ülkenin kuzeyindeki Huseyma ve Rif bölgesindeki pek çok kent ve köyde, protestolar düzenledi.

Resmi açıklamalara göre, gösterilerde aralarında yerel medya mensuplarının da bulunduğu çok sayıda eylemci gözaltına alınarak haklarında hukuki işlem yapıldı.

Kazablanka İstinaf Mahkemesi 26 Haziran'da, gösterileri organize etmekle suçlanan Rif Hareketi yöneticilerinden Nasır ez-Zefzafi ve beraberindeki 3 kişiyi yirmişer yıl, gözaltına alınan 50'ye yakın kişiyi de 2 ila 10 yıl arasında sürelerde hapis cezalarına çarptırdı.

Fas Kralı 6. Muhammed, ağustos ayında "Kral ve Halk İhtilali"nin yıl dönümü münasebetiyle 450 mahkum hakkında af kararı verdi. Ancak Rif Hareketi yöneticilerinden Zefzafi ile birlikte bazı insan hakları aktivistlerinin tutukluluğu devam ediyor.
Kaynak: AA