Enerji Çevrelerinden 'Zam' Açıklaması
Elektrik ve doğalgaz fiyatları konusunda enerji çevrelerinin uzun süredir üzerinde durduğu zamlar bugün itibariyle açıklandı. Yeni dönemde hem elektriğe hem de doğalgaza gelen zammı değerlendiren Enerji Ekonomisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, zam dışında başka bir yolun kalmadığını ve yapılan yeni düzenlemenin normal olduğunu vurguladı.
Enerji yönetimi, milyonlarca elektrik ve doğalgaz abonesinin cebini ilgilendirecek bir karar aldı ve her iki kalemde de fiyat bazında artırıma gitti. EPDK’nın yeni aldığı karar doğrultusunda elektriğe hem konutta hem de sanayide yüzde 9’un üzerinde, doğalgaza ise konutta yüzde 9, sanayide yüzde 14 zam geldi.
"Tarifeler maliyetleri kurtarmayacak bir durumdaydı"
Enerji Ekonomisi Derneği, Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, yapılan zamları değerlendirdi. "Elektrikte 1 Nisan’dan beri geçerlikte olan faaliyet bazlı tüketici tarifesine göre sanayici için perakende gündüz enerji bedeli 228 TL/MWh" bilgisini veren Kumbaroğlu, bu rakamın çoğunlukla piyasa takas fiyatının da altında kaldığını belirterek, "Örneğin 31 Temmuz Salı günü için elektrik enerjisi gün öncesi piyasa takas fiyatı ortalama 224 TL/MWh düzeyinde oluşurken, gündüz 8.00-17.00 saatleri arasında 240 TL/MWh’in altına inmediğini görüyoruz. Demek ki tarifeler maliyetleri kurtarmıyor artık. Zaten üç ayda bir tarife tabloları belirlenirken bunlar dikkate alınıyor. Ancak bu sefer yeni tarifenin belirlenmesi dördüncü aya bırakılınca tüketici tarifeleri piyasa takas fiyatının bile altında kalmaya başladı.
Bu nedenle elektrikte tarifelere gelen zammı oldukça olağan karşılıyorum, piyasa gerçeğini yansıtıyor" dedi.
"Doğalgaz zammı elektrikte yeni zamların habercisi"
Doğalgazda da benzer bir durumun söz konusu olduğunun altını çizen Kumbaroğlu, "Doğalgazda rekabetçi piyasaya işlerlik kazandırabilmek için sübvansiyonların kaldırılması, döviz kurlarından dolayı ortaya çıkan maliyet artışının da tüketiciye yansıtılması gerekiyordu, bu açıdan da zam yapılması kaçınılmazdı. Burada özellikle elektrik üretim santrallerinin kullandığı gazın fiyatına 1 Ağustos’tan itibaren geçerli olmak üzere yüzde 49,5 gibi yüksek oranda zam yapılması elektrik piyasasını olumsuz etkileyecek" dedi.
Kumbaroğlu, piyasaları saracak bir ’kısır döngü’ riskinin de olduğuna dikkati çekerek, "Doğalgaz zammı elektrik üretiminde yeni bir maliyet artışı getirdiğinde elektrik zammını boşa çıkaracak, elektrik maliyetlerini ve takas fiyatlarını etkileyecek bir kısır döngüye girilebilir. Yükselen maliyetler nedeniyle piyasa takas fiyatları yükselecektir. Piyasa takas fiyatlarının yükselmesi de bir sonraki üç aylık tüketici tarifelerinde yine zam göreceğimiz anlamına gelir" ifadesini kullandı.
"Enerji şirketleri Türk bankaları için büyük risk"
"Bugünkü zamların tetikleyici sebepleri içerisinde döviz kurlarını ve faiz oranlarını sayabiliriz" diyen Kumbaroğlu, sözlerini şöyle tamamladı: "Bunların etkisiyle enerji sektöründe bugün birçok şirket finansal darboğaz içerisine girmiş durumda. Bir taraftan elektrik üretimi için doğalgaz ve kömür ithalatı sektörde üretim maliyetlerini yükseltirken diğer taraftan yabancı para cinsinden borçlanan enerji şirketleri bugün Türk bankaları üzerinde en büyük riski oluşturuyor. Enerji sektöründe risklerin artması üzerine EPİAŞ, EED, IAEE ve GARP işbirliği ile dünyanın önde gelen risk analistlerini Türkiye’ye getirerek uluslararası bir eğitim programı düzenlemeye karar verdik. 22-23 Ekim’de enerji sektöründeki finansal ve düzenleyici riskleri masaya yatıracağız".