TCMB Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu
Rapordan: 'Enflasyondaki yükselişe en belirgin katkı sebze ürünleri öncülüğünde işlenmemiş gıda grubundan geldi' 'Döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak başta beyaz eşya ve otomobil olmak üzere dayanıklı tüketim mallarında yüksek oranlı fiyat artışları kaydedildi' 'Türk lirasındaki değer kaybı, ithal içeriği yüksek diğer temel malların yanı sıra bazı hizmet gruplarını da olumsuz etkiledi' 'Bu dönemde hizmet enflasyonunda genele yayılan artışlar izlendi. Bu gelişmede maliyet unsurlarının yanında, talep yönlü etkiler de hissedildi. Bu çerçevede, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri kayda değer bir biçimde yükseldi'
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, enflasyondaki yükselişe en belirgin katkısebze ürünleri öncülüğünde işlenmemiş gıda grubundan geldi.
TCMB tarafından yayımlanan Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, enflasyondaki artışalt gruplar geneline yayıldı.
Enflasyondaki yükselişe en belirgin katkısebze ürünleri öncülüğünde işlenmemiş gıda grubundan geldi. Budönemde enerji enflasyonundaki yukarı yönlü seyir sürdü.
Döviz kurugelişmelerine bağlı olarak başta beyaz eşya ve otomobil olmak üzeredayanıklı tüketim mallarında yüksek oranlı fiyat artışları kaydedildi. Türklirasındaki değer kaybı, ithal içeriği yüksek diğer temel malların yanı sıra bazıhizmet gruplarını da olumsuz etkiledi.
Bu dönemde hizmetenflasyonunda genele yayılan artışlar izlendi. Bu gelişmede maliyetunsurlarının yanında, talep yönlü etkiler de hissedildi. Bu çerçevede,çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri kayda değer birbiçimde yükseldi.
- "Alkol tütün grubunun katkısında önemli bir değişim olmadı"
Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 2,61 arttı ve yıllık enflasyon 3,24 puan yükselerek yüzde15,39 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 1,81 ve 1,96puan artarak yüzde 14,58 ve yüzde 14,60 olarak gerçekleşti.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal,hizmet ve enerji gruplarının katkısı sırasıyla 1,81, 0,71, 0,44 ve 0,23 puan arttı. Alkol tütüngrubunun katkısında ise önemli bir değişim olmadı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin 3 aylık ortalamalarıincelendiğinde, enflasyon ana eğiliminde sert bir yükseliş gözlendi. Bu dönemde ana eğilimgerek temel mal gerekse hizmet grubunda oldukça güçlendi. Sonuç olarak, bir sürediryüksek seyreden çekirdek enflasyon ana eğiliminde belirgin bir bozulma izlendi.
Haziran ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 1,85 yükseldi, grup yıllık enflasyonu 1,44 puanartarak yüzde 10,96 oldu. Hizmet enflasyonundaki yükseliş alt gruplar geneline yayıldı. Özellikle haberleşme grubunda, internet ücretine bağlı olarak fiyatlar belirgin biroranda arttı.
Ulaştırma hizmetleri grubundaki artışta, birikimli maliyet baskılarının yanısıra iç ve dış turizmdeki canlı görünüme bağlı olarak yükselen kara ve hava yolu ile yolcu taşımacılığıfiyatları etkili oldu. Diğer hizmetler grubu enflasyonu, döviz kuruna duyarlı olan paket tur ve kişisel ulaştırma araçlarının bakım-onarımı kalemlerindeki fiyat artışlarına bağlı olarak yükseldi.
Paketturlarda özellikle yurt içi bir hafta ve daha uzun süreli turlardaki kayda değer artış (yüzde 50,23) dikkati çekti. Lokanta-otel grubu enflasyonunda ise gıda fiyatları, ramazan ayına bağlı dönemsel etkiler,başta turizm olmak üzere genel talep koşullarına bağlı olarak gerek yemek hizmetleri gerekse konaklamahizmetleri grubunda güçlü artışlar görüldü.
- "Bazı sebze ve meyve ürünlerinde düzeltme yapması bekleniyor"
Temel mal grubu yıllık enflasyonu haziran ayında 2,57 puan yükselerek yüzde 18,55'e ulaştı. Bu dönemde yıllık enflasyon giyim grubunda yatay seyrederken, diğer alt gruplarda güçlü bir yükselişkaydetti. Dayanıklı mal ve diğer temel mallar grubunda döviz kuru etkilerine bağlı yüksekfiyat artışlarının genele yayılması dikkati çekerken, dayanıklı mal grubundaki güçlü artışta özellikle beyazeşya (yüzde 4,73) ve otomobil (yüzde 3,97) ürünleri belirleyici oldu.
Özetle, Türk lirasındaki değerkaybı ithal içeriği yüksek olan temel mallar grubu enflasyonunu olumsuz etkilemeye devam etti. Haziranayı itibarıyla yıllık tüketici enflasyonuna en yüksek katkı (5,14 puan) bu gruptan geldi.
Enerji fiyatları haziran ayında yüzde 1,01 arttı. Bu dönemde katı yakıt, şebeke suyuve tüp gaz fiyatları sırasıyla yüzde 1,90, 1,17 ve 1,11 oranında yükseldi. Böylelikle, enerji grubu yıllıkenflasyonu geçen yılın aynı dönemindeki düşük bazın da etkisiyle 1,82 puan yükselerek yüzde 16,99'aulaştı.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu haziran ayında 7,89 puan artarak yüzde 18,89’a ulaştı. Bu gelişmede, temelde sebze grubuna bağlı olarak işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen sertartış belirleyici olurken, yıllık enflasyon işlenmiş gıda grubunda da yükseldi.
İşlenmemiş gıdayıllık enflasyonu bu dönemde döviz kuru gelişmeleri ve bazı ürünlerdeki olumsuz arz koşullarına bağlıolarak 14,74 puan artışla yüzde 23,23’e ulaştı. Bu gelişmede, patates (yüzde 63,34) ve kuru soğan(yüzde 82,53) öncülüğünde sebze (yüzde 28,26) ile taze meyve (yüzde 5,83) ve beyaz et (5,80)fiyatlarındaki artışlar öne çıktı.
Gelecek dönemde bazı sebze ve meyve ürünlerinde fiyatların yeniürün arzı ile birlikte düzeltme yapması bekleniyor. İşlenmiş gıda fiyatları haziran ayında tüm altgruplarda güçlü fiyat artışları kaydetti ve grup yıllık enflasyonu yüzde 14,47’ye yükseldi. Bugelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu da haziran ayında yüzde 15,81 oldu.
- Yurt içi üretici fiyatları
Yurt içi üretici fiyatları haziran ayında yüzde 3,03 oranında artarken, yıllık enflasyon yüzde 23,71 ile endekstarihindeki en yüksek seviyeye ulaştı. Üretici fiyatlarında gözlenen yüksek artışta Türklirasındaki değer kaybı belirleyici oldu. Bu dönemde imalat sanayi yıllık enflasyonu 3,73 puan artışlayüzde 24,10 olarak gerçekleşti.
İmalat sanayi fiyatlarındaki artışta et ürünleri, demir-çelik, petrolürünleri, giyim ve tekstil ürünleri, plastik ürünler, sıvı-katı yağlar ile kimyasal ürünler öne çıkarken, fiyatartışlarının alt gruplar geneline yayıldığı izlendi. Bu doğrultuda, petrol ve ana metal hariç imalat sanayifiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi de önemli ölçüde hızlandı.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, haziran ayında fiyatlar tüm alt gruplarda güçlü artışlarkaydetti ve yıllık enflasyon oranları yükseldi. Ara malı fiyatlarındaki artışta,demir-çelik, tekstil ürünleri, plastik ürünler, temel kimyasal ürünler ve kâğıt ürünleri; sermaye malıfiyatlarındaki yükselişte metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları ve makineler öneçıktı.
Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve ev aletleri öncülüğünde yükselirken,dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki artışta et ve yağ gibi gıda ürünlerinin yanı sıra giyim eşyası ilebazı tekstil ürünleri belirleyici oldu. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklımaliyet baskıları önemli ölçüde artarak güçlü seyrini korudu.
Kaynak: AA
TCMB tarafından yayımlanan Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, enflasyondaki artışalt gruplar geneline yayıldı.
Enflasyondaki yükselişe en belirgin katkısebze ürünleri öncülüğünde işlenmemiş gıda grubundan geldi. Budönemde enerji enflasyonundaki yukarı yönlü seyir sürdü.
Döviz kurugelişmelerine bağlı olarak başta beyaz eşya ve otomobil olmak üzeredayanıklı tüketim mallarında yüksek oranlı fiyat artışları kaydedildi. Türklirasındaki değer kaybı, ithal içeriği yüksek diğer temel malların yanı sıra bazıhizmet gruplarını da olumsuz etkiledi.
Bu dönemde hizmetenflasyonunda genele yayılan artışlar izlendi. Bu gelişmede maliyetunsurlarının yanında, talep yönlü etkiler de hissedildi. Bu çerçevede,çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri kayda değer birbiçimde yükseldi.
- "Alkol tütün grubunun katkısında önemli bir değişim olmadı"
Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 2,61 arttı ve yıllık enflasyon 3,24 puan yükselerek yüzde15,39 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 1,81 ve 1,96puan artarak yüzde 14,58 ve yüzde 14,60 olarak gerçekleşti.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal,hizmet ve enerji gruplarının katkısı sırasıyla 1,81, 0,71, 0,44 ve 0,23 puan arttı. Alkol tütüngrubunun katkısında ise önemli bir değişim olmadı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin 3 aylık ortalamalarıincelendiğinde, enflasyon ana eğiliminde sert bir yükseliş gözlendi. Bu dönemde ana eğilimgerek temel mal gerekse hizmet grubunda oldukça güçlendi. Sonuç olarak, bir sürediryüksek seyreden çekirdek enflasyon ana eğiliminde belirgin bir bozulma izlendi.
Haziran ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 1,85 yükseldi, grup yıllık enflasyonu 1,44 puanartarak yüzde 10,96 oldu. Hizmet enflasyonundaki yükseliş alt gruplar geneline yayıldı. Özellikle haberleşme grubunda, internet ücretine bağlı olarak fiyatlar belirgin biroranda arttı.
Ulaştırma hizmetleri grubundaki artışta, birikimli maliyet baskılarının yanısıra iç ve dış turizmdeki canlı görünüme bağlı olarak yükselen kara ve hava yolu ile yolcu taşımacılığıfiyatları etkili oldu. Diğer hizmetler grubu enflasyonu, döviz kuruna duyarlı olan paket tur ve kişisel ulaştırma araçlarının bakım-onarımı kalemlerindeki fiyat artışlarına bağlı olarak yükseldi.
Paketturlarda özellikle yurt içi bir hafta ve daha uzun süreli turlardaki kayda değer artış (yüzde 50,23) dikkati çekti. Lokanta-otel grubu enflasyonunda ise gıda fiyatları, ramazan ayına bağlı dönemsel etkiler,başta turizm olmak üzere genel talep koşullarına bağlı olarak gerek yemek hizmetleri gerekse konaklamahizmetleri grubunda güçlü artışlar görüldü.
- "Bazı sebze ve meyve ürünlerinde düzeltme yapması bekleniyor"
Temel mal grubu yıllık enflasyonu haziran ayında 2,57 puan yükselerek yüzde 18,55'e ulaştı. Bu dönemde yıllık enflasyon giyim grubunda yatay seyrederken, diğer alt gruplarda güçlü bir yükselişkaydetti. Dayanıklı mal ve diğer temel mallar grubunda döviz kuru etkilerine bağlı yüksekfiyat artışlarının genele yayılması dikkati çekerken, dayanıklı mal grubundaki güçlü artışta özellikle beyazeşya (yüzde 4,73) ve otomobil (yüzde 3,97) ürünleri belirleyici oldu.
Özetle, Türk lirasındaki değerkaybı ithal içeriği yüksek olan temel mallar grubu enflasyonunu olumsuz etkilemeye devam etti. Haziranayı itibarıyla yıllık tüketici enflasyonuna en yüksek katkı (5,14 puan) bu gruptan geldi.
Enerji fiyatları haziran ayında yüzde 1,01 arttı. Bu dönemde katı yakıt, şebeke suyuve tüp gaz fiyatları sırasıyla yüzde 1,90, 1,17 ve 1,11 oranında yükseldi. Böylelikle, enerji grubu yıllıkenflasyonu geçen yılın aynı dönemindeki düşük bazın da etkisiyle 1,82 puan yükselerek yüzde 16,99'aulaştı.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu haziran ayında 7,89 puan artarak yüzde 18,89’a ulaştı. Bu gelişmede, temelde sebze grubuna bağlı olarak işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen sertartış belirleyici olurken, yıllık enflasyon işlenmiş gıda grubunda da yükseldi.
İşlenmemiş gıdayıllık enflasyonu bu dönemde döviz kuru gelişmeleri ve bazı ürünlerdeki olumsuz arz koşullarına bağlıolarak 14,74 puan artışla yüzde 23,23’e ulaştı. Bu gelişmede, patates (yüzde 63,34) ve kuru soğan(yüzde 82,53) öncülüğünde sebze (yüzde 28,26) ile taze meyve (yüzde 5,83) ve beyaz et (5,80)fiyatlarındaki artışlar öne çıktı.
Gelecek dönemde bazı sebze ve meyve ürünlerinde fiyatların yeniürün arzı ile birlikte düzeltme yapması bekleniyor. İşlenmiş gıda fiyatları haziran ayında tüm altgruplarda güçlü fiyat artışları kaydetti ve grup yıllık enflasyonu yüzde 14,47’ye yükseldi. Bugelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu da haziran ayında yüzde 15,81 oldu.
- Yurt içi üretici fiyatları
Yurt içi üretici fiyatları haziran ayında yüzde 3,03 oranında artarken, yıllık enflasyon yüzde 23,71 ile endekstarihindeki en yüksek seviyeye ulaştı. Üretici fiyatlarında gözlenen yüksek artışta Türklirasındaki değer kaybı belirleyici oldu. Bu dönemde imalat sanayi yıllık enflasyonu 3,73 puan artışlayüzde 24,10 olarak gerçekleşti.
İmalat sanayi fiyatlarındaki artışta et ürünleri, demir-çelik, petrolürünleri, giyim ve tekstil ürünleri, plastik ürünler, sıvı-katı yağlar ile kimyasal ürünler öne çıkarken, fiyatartışlarının alt gruplar geneline yayıldığı izlendi. Bu doğrultuda, petrol ve ana metal hariç imalat sanayifiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi de önemli ölçüde hızlandı.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, haziran ayında fiyatlar tüm alt gruplarda güçlü artışlarkaydetti ve yıllık enflasyon oranları yükseldi. Ara malı fiyatlarındaki artışta,demir-çelik, tekstil ürünleri, plastik ürünler, temel kimyasal ürünler ve kâğıt ürünleri; sermaye malıfiyatlarındaki yükselişte metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları ve makineler öneçıktı.
Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve ev aletleri öncülüğünde yükselirken,dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki artışta et ve yağ gibi gıda ürünlerinin yanı sıra giyim eşyası ilebazı tekstil ürünleri belirleyici oldu. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklımaliyet baskıları önemli ölçüde artarak güçlü seyrini korudu.