Lübnan'da 26 Yıldır Meclis Başkanlığı Yapan Nebih Berri Açıklaması

Lübnan'da dün yeniden Meclis Başkanı seçilen 80 yaşındaki Şii Emel Hareketi lideri Nebih Berri, 1992 yılından bu yana geçen 26 yıllık Meclis Başkanlığı döneminde 4 cumhurbaşkanı ve 8 başbakanın değişmesine şahitlik etti.

MAHMUT GELDİ - Lübnan'da dün 6. kez Meclis Başkanı seçilen 80 yaşındaki Şii Emel Hareketi lideri Nebih Berri, 1992 yılından bu yana geçen 26 yıllık Meclis Başkanlığı döneminde 4 cumhurbaşkanı ve 8 başbakanın değişmesine tanıklık etti.

Meclis Başkanı Berri'nin, Lübnan'da 6 Mayıs'ta gerçekleştirilen genel seçimlerle yenilenen 128 sandalyeli parlamentoda dün 98 evet oyuyla tekrar seçilmesinin ardından başkent Beyrut ve diğer bölgelerde destekçileri tarafından sevinç kutlamaları yapıldı.

-Lübnan'ın güçlü siyasi figürlerinden Nebih Berri'nin geçmişi

Ülkenin güneyindeki Tebnin beldesinde Şii bir ailenin çocuğu olarak 28 Ocak 1938'de dünyaya gelen Nebih Berri, Lübnan'da 1992 yılından bu yana Meclis Başkanı olarak görevde kalmayı başarmış ve dün 6. kez seçildiği Meclis Başkanlığı makamında 4 yıl daha kalacak.

Beyrut (devlet) Üniversitesi hukuk bölümünden 1963 yılında mezun olduktan sonra Fransa'nın başkenti Paris'teki Sorbonne Üniversitesi'nden yüksek lisans eğitimini tamamlayan Berri, 1974 yılında kurulan Şii Emel Hareketi kurucuları arasında yer aldı ve hareketin lideri İmam Musa es-Sadr'ın kaybolmasının ardından 1978'de hareketin başına geçti.

Lübnan'da 1975'de çıkan iç savaşta İsrail karşıtı solcu güçlerin safında yer alan Berri, Emel Hareketi ile 1980'lerde Lübnan'daki Filistin kamplarda çıkan çatışmalarda da Filistinlilerle savaşmış ve Filistinlilere karşı katliamlar yapmakla suçlanmıştı.

Berri ve liderliğini yaptığı Emel Hareketi, İran'dan destek alan Şii rakibi Hizbullah'ın aksine sürekli Suriye yönetiminden destek alıyordu. Hatta Emel Hareketi ile Hizbullah, aynı mezhebe mensup olmalarına rağmen 1975-1990 yıllarından yaşanan iç savaşta zaman zaman birbirleriyle de çatışmışlardı.

Emel Hareketi'nin siyasi olarak yükselmesi sayesinde Lübnan'daki Şii sahayı büyük oranda kontrolüne geçirmeyi başaran Nebih Berri, 6 Mayıs'ta yapılan genel seçimlerde Hizbullah ile yaptığı ittifak sayesinde ciddi ilerleme kaydetti.

-Nebih Berri, Meclis Başkanlığı öncesinde birçok bakanlık makamına oturdu

Lübnan'da 1987 yılında bindiği helikopterde bombanın patlaması sonucu hayatını kaybeden eski Başbakan Raşid Karami hükümetinde 1984-1988 yıllarında hem Adalet Bakanı hem de Enerji ve Su Kaynakları Bakanı olarak görev yapan Nebih Berri, eski Başbakan Selim el-Hus hükümetinde de 1989-1990 yıllarında hem Enerji ve Su Kaynakları Bakanı hem de İskan Bakanı olarak tayin edildi.

Eski Başbakan Ömer Karami hükümetinde 1990-1992 yıllarında Devlet Bakanlığı makamına oturan Berri, 16 Mayıs 1992-31 Ekim 1992 tarihlerinde ise Güney İşleri ve İmar Bakanlığına tayin edildi.

Taif Antlaşması gereğince Şiilerin hakkı olan Lübnan Temsilciler Meclisi Başkanlığı için 1992, 1996, 2000, 2005, 2009 ve dün yapılan seçimlerin tümünde öne çıkan Nebih Berri, 2006 yılında Lübnanlı siyasi gruplar arasında yaşanan krizi çözüme kavuşturan Ulusal Diyalog ile 2016'daki cumhurbaşkanlığı krizini sonlandıran sürece liderlik etmişti.

Berri, Hizbullah ve Suriye rejimi ile birlikte 2005'te Lübnan eski Başbakanı Refik Hariri'ye düzenlenen suikastla suçlanmasına rağmen Şiilerin başkasını kabul etmediğinden yine Lübnan Temsilciler Meclisi Başkanlığına seçilmeye devam edildi.

-Lübnan'da 1992'den bu yana 4 cumhurbaşkanı ve 8 başbakan değişti

Siyasi çekişmelerin sürekli yaşandığı Lübnan'daki siyasi güçler arasında dengeyi sağlamada ciddi rol oynayan Berri, uzun yıllardan beri artık kendisiyle özdeşleşen Meclis Başkanlığı makanına geldiği günden bu yana ülkede 4 cumhurbaşkanı değişti.

Mevcut sisteme göre cumhurbaşkanı makamının Hristiyanlara verildiği Lübnan'da, eski Cumhurbaşkanı İlyas el-Haravi 1989-1995, eski Cumhurbaşkanı Emil Lahud 1998-2007, eski Cumhurbaşkanı Mişel Süleyman 2008-2014 ve 2014'te göreve gelen mevcut Cumhurbaşkanı Mişel Avn olmak üzere Nebih Berri'nin Meclis Başkanlığı'na tanıklar 4 cumhurbaşkanı değişti.

Lübnan bakanlar kurulunun verilerine göre eski Başbakan Ömer Karami 1990-1992 ve 2004-2005 yıllarında olmak üzere iki dönem, eski Başbakan Raşid es-Sulh 1992, eski Başbakan Selim es-Sulh 1998-200, başkent Beyrut'ta 2005 yılında düzenlenen suikast sonucu hayatını kaybeden eski Başbakan Refik el-Hariri 2002-2005, eski Başbakan Fuad Sinyora 2005-2009, Necip Mikati 2011-2013, eski Başbakan Tamam Selam 2013-2016 ve mevcut Başbakan Saad el-Hariri 2009-2011 yılları arasında bir dönem üstlendiği başbakanlık makamını 2016'da Tamam Selam'dan devraldı.

Lübnan'ın 1943 anayasası ile ülkedeki farklı dinleri ve mezhepleri karşı karşıya getiren iç savaşı 1989 yılında sonlandıran Taif Antlaşması gereğince cumhurbaşkanı Hristiyanlardan, başbakan Sünnilerden ve meclis başkanı da Şiilerden seçiliyor. Lübnan'da daha önce bir yıllık olan Meclis Başkanlığı dönemi, Taif Antlaşması'ndan sonra 4 yıllık olarak belirlendi.
Kaynak: AA