Facebook üzerinden manüpilasyon

Sosyal Medya Uzmanı Deniz Unay, 50 milyon Facebook kullanıcısına ait olan bilgilerin ABD'de 2016'da yapılan başkanlık seçimleri ve Brexit referandumunda kamuoyunu etkilemek için kullanıldığı iddialarıyla ilgili “Sadece bu iki seçim değil, Facebook'un kullanıcı verilerini toplayıp belirli bir alt yapıya sahip olduğu zamandan bu yana yapılan belki tüm seçimlerin manipüle edilmesi eylemi içerisindedir, yaklaşık 200 seçiminde bu şekilde manipüle edildiği iddia ediliyor. Manipülasyon, verilerin analiz edilip kişilerin fikir ve düşüncelerine yön verme şeklinde tamamıyla algılarla oynama şeklinde yapılıyor. Artık dünyayı algılar yönetiyor ve olguları belirliyor. Kişilerin duygu durumlarını, paylaştığı fotoğrafları, neleri beğenip, beğenmediği, neye yorum yaptığı 32 farklı kişilik tipi üzerinden analiz sonucuna göre o an hangi duygu durumundaysanız size hitap eden reklam çıkıyor. Sizin tercihlerinizi hatta mimiğinize kadar analiz ediyorlar örneğin; Hangi rengi daha çok kullandığınızı buluyorlar eğer mavi rengi seviyorsanız size o renk üzerinden reklamlar çıkartıyorlar yani özel “politik” reklamlar. Böylelikle sizi manipüle ederek algınızla oynayarak bir tarafa doğru yönlendirmiş oluyorlar” dedi.

Unay, Facebook'un kurulduğu günden buyana kullanıcısından hiçbir ücret talep etmediğinin altını çizerek, “Facebook bedava hizmet sunuyor öyle mi? Facebook'a girdiğinizde, ana sayfada şu mesaj vardır, 'Ücretsizdir ve her zaman ücretsiz kalacaktır'. Bu, Mark Zuckerberg'in hayırseverliği midir? Yoksa 'bedava' olan, çoğu kez en pahalı olan mıdır? Sorusu aklımıza geliyor. Şunu bilmek gerekir ki 'Bedava peynir sadece fare kapanında bulunur' tüm dünyada milyarlarca kullanıcısı olacak, sahibi dünyanın en zenginleri listesinde yer alacak. Peki, nereden geliyor bu yoğurdun bolluğu? Facebook ve diğer sosyal medya platformları kullanıcı bilgilerini analiz ederek her bir kullanıcı için profil oluşturuyorlar. Kişilerin duygu durumlarını, paylaştığı fotoğrafları, neleri beğenip, beğenmediği, neye yorum yaptığı gibi bilgileri alıp, son skandalda olduğu gibi bir analiz şirketine ya da reklam için büyük firmalara satıyorlar. Aslında bir bakıma bedava olan bu uygulamaya, bizler mahremiyet kapımızı açarak çok büyük bir ödeme yapıyoruz” dedi.

Cambridge Analytica adlı veri analiz şirketinin 50 milyon Facebook kullanıcısına ait olan bilgileri ele geçirip, bu bilgileri seçimleri manipüle edecek bir algoritmada kullandığı üzerine Unay, “Aslında işin başına dönersek Google 'un kuruluş amacı, insanların nerede? Ne arıyor? Sorusuna cevap bulup bunu büyük kuruluşlara pazarlamaktı sonra büyük bir reklam ağına dönüştü. Sosyal medya platformunda kullandığımız oyun ve uygulamaların içerisine yerleştirdikleri kodlarla kişinin alışkanlıklarından tutun da nerede? Neyi yaptığına, neleri beğendiğine kadar birçok veriyi topluyorlar ve bunları çok ince analizlerden geçirerek kişilik profili oluşturuyorlar. Verilere ulaşma yolu oyun ve uygulamalarla oluyor, Facebook geliştiricileri dışarıdan oyun ve uygulama yapabiliyorlar. Siz bu oyun veya uygulamayı kullanmak istediğiniz zaman sizden kullanabilmeniz için izin istiyor sizde veriyorsunuz, sonra tüm veriler alınıyor. Skandalda buna benzer bir durum söz konusu, Cambridge üniversitesinde psikoloji profesörü Aleksandr Kogan 'thisisyourdigitallife'' adında bir uygulama geliştiriyor bir çeşit kişilik testi. Uygulamayı indiren Facebook kullanıcıları ayrıca konum, arkadaş ve beğeni gibi bilgileri görüntülenmesine izin veriyor. Böylelikle kişinin ve arkadaşlarının bilgilerine ulaşıp onları analiz ederek 32 farklı kişilik tipi belirliyorlar.Skandal Cambridge Analytica şirketinin eski çalışanı Christopher Wylie, kullanıcıların onaylarını almadan, kişisel verilerini gizlemeyen kullanıcının hesaplarını analiz edildiğini söylemesiyle patlak verdi” dedi.

Kişisel verilerin korunması

Skandalın ortaya çıkmasıyla beraber kullanıcılarda bir panik hatta “Facebook'u sil” kampanyası dahi başladığına dikkat çeken Unay, ”Sosyal medya uygulamaları ne yazık ki rant ve manipülasyonu keşfettiğinden bu yana hiç kimsenin kişisel verileri güvende olmadı ve de olmayacak. Yıllar önce bir program vardı; 'Birileri bizi gözetliyor' Biyometrik donanımlarla cebimize dahi parmak izi vererek giriyoruz, kendimiz, yakınlarımız ve arkadaşlarımızı bizzat kendi elimizle 'fişliyor' ve bunları paylaşıyoruz. Geçmiş olsun gözetleme tamamlandı artık bizi bazen bizden iyi tanıdıklarını düşünüyorum. Çare mi? Önünüze gelen uygulamaları yükleyip izin vermeyin, gizlilik ayarlarınızı denetleyin, her paylaştığınız ve beğendiğinizin takip edilip depolandığını ve bir gün aleyhinize kullanılacağını unutmayın. Facebook'u sil Kampanyası veya Instagram, twitteer, Google vs profillerinizi kapatmak için geç kaldınız, zaten istesek de bu beladan kurtulmak imkânsız hale geldi” dedi.

Sosyal medya platformlarının tehlikesine dikkat çeken Unay, ”Öncelikle sosyal medyada yaptığımız her şeye dikkat etmek gerekir, en azından bundan sonrası için. Eğer ürün bedavaysa bilin ki bu işte bir hinlik vardır ve ürün belki de sizsinizdir. Sosyal medya artık algı operasyonlarının yapıldığı çağımızın en büyük manipülasyon aracı. Bilgi olmadan fikir yürütmek çok tehlikeli, bu yüzden gördüğümüz her olguyu araştırmadan, incelemeden inanmamayı ve paylaşmamayı öğrenmemiz gerekiyor” dedi.